تبیان، دستیار زندگی
میرزا محمدبن علی بن ابراهیم اِسْتَرابادی (د ۱۳ذیقعدة۱۰۲۸ق / ۱۲ اكتبر ۱۶۱۹م )، عالم و رجالی شیعی. نام جدش را تفرشی ،[۱] «كیل » ضبط كرده است . گویا امین استرابادی پیشوای اخباریه در تبیین طریقه اخباریه تحت تأثیر تعالیم ایشان بوده است .[۲]
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

محمد‌بن‌علی‌بن‌ابراهیم استرآبادی که بود؟

میرزا محمدبن‌علی‌ بن‌ ابراهیم اِسْتَرابادی‌ (د ۱۳ذیقعدة۱۰۲۸ق‌/ ۱۲ اكتبر ۱۶۱۹م‌)، عالم‌ و رجالی شیعی. نام‌ جدش‌ را تفرشی‌،[۱] «كیل‌» ضبط كرده‌ است‌. گویا امین استرابادی پیشوای اخباریه در تبیین‌ طریقه اخباریه‌ تحت‌ تأثیر تعالیم‌ ایشان بوده‌ است‌.[۲]

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
محمد‌بن‌علی‌بن‌ابراهیم استرآبادی

دوران تحصیل

از جزئیات‌ زندگی‌ وی‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌. می‌دانیم‌ كه‌ نخست‌ در نجف می‌زیست‌ و در آنجا نزد مقدس اردبیلی و نیز ابراهیم‌ بن‌ علی‌ بن‌ عبدالعالی‌ میسی‌ كسب‌ دانش‌ كرد.[۳] پس‌ از مرگ‌ استادش‌ مقدس‌ اردبیلی‌ (۹۹۳ق‌) نجف‌ را به‌ سوی‌ مکه ترك‌ گفت‌ و تا پایان‌ عمر در مكه‌ مجاورت‌ گزید.

افندی‌ علت‌ ترك‌ نجف‌ را چنین‌ نقل‌ كرده‌ كه‌ چون‌ مقدس‌ اردبیلی وی‌ را به‌ عنوان‌ جانشین‌ خویش‌ معرفی‌ نكرد، او آنجا را جای‌ مناسبی‌ برای‌ خویش‌ نیافت‌ و رهسپار مكه‌ شد.[۴] وی‌ از محضر ابومحمد محسن‌ بن‌ غیاث‌ الدین‌ منصور نیز بهره‌ برد.[۵] در علم‌ رجال‌ دستی‌ چیره‌ داشت‌ و در این‌ باره‌ ۳ كتاب‌ به‌ رشتة تحریر درآورد.

شخصیت استرابادی

به‌ گفتة محبی‌، وی‌ به‌ بسیاری‌ فضل‌ و دانش‌ مشهور بوده‌ است‌.[۶] مجلسی‌ وی‌ را به‌ فضل‌ و تقوا ستوده‌[۷] و امین‌ استرابادی، پیشوای‌ اخباریه‌، بر دانش‌ و تحقیق‌ وی‌ در حدیث‌ و رجال‌ تأكید كرده‌ است‌.[۸]

شاگردان مهم استرآبادی

امین‌ استرابادی‌ در مكه‌ نزد وی‌ حدود ۱۰ سال‌ فقه، حدیث و رجال آموخت‌ و از وی‌ اجازه نقل‌ حدیث‌ داشت‌.[۹] گویا امین‌ در تبیین‌ طریقة اخباریه‌ تحت‌ تأثیر تعالیم‌ استاد خود بوده‌ است‌ امین‌ استرابادی‌، ۱۷- ۱۸. دیگر شاگرد وی‌ شیخ‌ محمد نوادة شهید ثانی بوده‌،[۱۰] و علی بن حجت الله شولستانی نیز از وی‌ روایت‌ حدیث‌ می‌كرده‌ است‌.[۱۱]

به‌ گفتة محبی‌، وی‌ به‌ بسیاری‌ فضل‌ و دانش‌ مشهور بوده‌ است‌. مجلسی‌ وی‌ را به‌ فضل‌ و تقوا ستوده‌ و امین‌ استرابادی، پیشوای‌ اخباریه‌، بر دانش‌ و تحقیق‌ وی‌ در حدیث‌ و رجال‌ تأكید كرده‌ است‌.

آثار

منهج المقال فی تحقیق احوال الرجال، كه‌ همان‌ رجال‌ كبیر اوست‌، همراه‌ تعلیقة وحید بهبهانی در تهران‌ (۱۳۰۲ق‌) به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. وی‌ تألیف‌ این‌ كتاب‌ را در ۹۸۶ق‌ در نجف به‌ پایان‌ برده‌ است‌.[۱۲]

تلخیص الاقوال، یا رجال‌ وسیط وی‌ به‌ چاپ‌ نرسیده‌، و نسخه‌های‌ متعدد آن‌ در كتابخانه‌های‌ مركزی‌ دانشگاه تهران، آستان قدس رضوی مشهد، بانكیپور، موزة لندن‌ و كتابخانة شخصی‌ براون‌ معرفی‌ شده‌ است‌.[۱۳]

رجال‌ صغیر وی‌ كه‌ گویا توضیح‌ المقال‌ نام‌ داشته‌،[۱۴] در مكه‌ به‌ سال‌ ۱۰۱۶ق‌ تألیف‌ شده‌ بوده‌، و بنابر گفتة آقابزرگ‌ نسخه‌ای‌ از آن‌ به‌ خط مؤلف‌ در آستان‌ قدس‌ و نسخه‌ای‌ دیگر در تبریز موجود بوده‌ است‌.[۱۵]

آیات‌ الاحكام‌، كه‌ نسخ‌ آن‌ در كتابخانه‌های‌ آستان‌ قدس‌ [۱۶]و مدرسه عالی شهید مطهری [۱۷] یافت‌ می‌شود. مجلد اول‌ این‌ كتاب‌ تا پایان‌ بحث‌ زکات به‌ كوشش‌ محمد باقر شریف‌ زاده‌ در ۱۳۹۴ق‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ استرابادی‌ حاشیه‌ای‌ بر تهذیب الاحکام طوسی و نیز رسائلی‌ دیگر داشته‌ است‌.[۱۸]

پی نوشت ها:

1- تفرشی ص‌ ۳۲۴

2- تفرشی،ص ۱۸

3- افندی‌،ص ۲۷۷

4- علی‌خان‌،ص ۴۹۱

5- آقابزرگ‌، طبقات‌...، ۴۹۷

6- محبی ج۴ص۴۷

7- مجلسی بحارج۱ص۴۲؛ نیز نك: حرعاملی‌، ۲/۲۸۱؛ تفرشی‌،ص۱۸

8- امین استرابادی ص‌ ۱۷

9- امین‌ استرابادی‌، ۱۷- ۱۸

10- حر عاملی‌، ۲/۲۸۱

11- آقابزرگ‌، طبقات‌...، ۴۹۷

12- آقابزرگ، الذریعة، ۲۳/۱۹۸

13- مركزی‌، ۸/۴۴۱؛ آستان‌، ۱۴۵، ۶۲۹؛ بانكیپور، ؛ XII/۷۸ ریو، شم ۶۳۴ ؛ براون‌، ۱۷

14- آقابزرگ‌، همان‌، ۴/۴۹۸

15- مصفی‌ المقال‌، ۴۲۹

16- آستان‌، ۱۳

17- ابن‌ یوسف‌، ۱/۸۵ -۸۶

18- حرعاملی‌، ۲/۲۸۱
منبع:

سایت ویکی شیعه

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.