انتخاب نام زیبا برای فرزندانتان
بهتر است نام طفل، زمانی تعیین شود که او در رحم مادر قرار دارد. همان‌گونه که رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم)، وقتی حضرت فاطمه (علیهاالسلام) حضرت محسن را باردار بودند نام ایشان را مشخص کردند؛ امام علی (علیه السلام) خاطره‌اش را این گونه یاد می کنند...
فرزندانتان را بیش از ولادت نام‌گذاری کنید و اگر نمی دانید که پسر است یا دختر از نام‌هایی که برای پسر و دختر مشترک است استفاده کنید. چرا که بچه سقط شده زمانی که در روز قیامت شما را می بیند و نامی برای او نگذاشته باشید به پدرش می گوید: چرا برایم نام نگذاشته ای و رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) «محسن» را پیش از ولادت نام گذاشت.
مقصود از این بحث، توجه داشتن به انتخاب نام معنادار و زیباست؛ زیرا نام گذاری کودک از جمله حقوق مهم والدین نسبت به فرزندان محسوب می شود؛ پیامبر گرامی (صلی الله علیه واله وسلم) نیز بر این عمل بسیار تأکید داشته، لذا فرموده‌اند:
از حقوقی که فرزندان به پدر و مادر دارند این است که نام خوبی برای او تعیین کرده و به نیکی ادبش نمایند.
در این حدیث به «نام خوب» برای فرزند گذاشتن، همانند احادیث دیگر، اهمیت داده شده؛ حضرت امام رضا (علیه السلام) این عمل را اولین کار نیک پدر، در حقّ فرزند دانسته، فرموده اند:
اول نیکی پدر به فرزند خود این است که او را با اسم خوبی نام‌گذاری کند. البته مراقب باشید اسم خوبی روی فرزند خود بگذارید.
طبق روایات، آن نام‌هایی بهترین است که حکایت از عبودیت و بندگی خدا می کند؛ از نام انبیا، به عنوان برترین نام‌ها یاد شده است. اسم های حکم، حکیم، خالد، مالک و حارث بدترین اسامی عنوان گردیده. حتی از گذاشتن نام «یاسین» برای فرزند نهی شده. زیرا مخصوص حضرت رسول الله (صلی الله علیه واله وسلم) می باشد.
علت سفارش به تعیین نام زیبا و بامعنا برای نوزاد از آن جهت است که:
- اسم بر مسمّا، تأثیرگذار است؛
هر اسمی می تواند بر حال و روان صاحب نام اثر بگذارد؛ لذا اگر نام زیبایی انتخاب شود. هم در روحیه صاحب نام موثر است و هم در شنوندگان باعث احساس سرور و بهجت می شود.
- اسم، سازنده یا تخریب کننده شخصیت آدمی، چه در بعد روحی و فردی وچه در بعد اجتماعی است؛
- اسم در قیامت کاربرد خواهد داشت، زیرا رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) می فرمایند: «اسم‌های خود را نیکو انتخاب کنید، زیرا فردای قیامت به آن اسم‌ها دعوت و خوانده می شوید و می گویند: بایست ای فلان پسر فلان همراه با نور خود، بایست ای فلان پسر فلان که نوری برای تو نیست.»
بنابراین روایت، انتخاب نام نیکو موجب افتخار آدمی درعرصه قیامت می گردد.
- اسم براساس معیارهای هر مکتبی، می تواند احیاکننده آن مکتب باشد؛ بنابر روایات نامی که مربوط به اسلام و تشیع می باشد، موجب زنده شدن فرهنگ شیعی خواهد شد.
در مذهب تشیع، نام‌گذاری فرزندان به نام اهل بیت و پیشوایان معصوم، روش زیبایی است که امامان معصوم (علیه السلام) نیز از آن بهره می جستند و نام قهرمانان و بزرگان شیعه را برای اطفال خود انتخاب می کردند. لذا در میان فرزندان ائمه، معصومین (علیهم السلام) نام‌های محمد، علی، احمد، فاطمه، حسن، حسین، خدیجه و زینب، بسیار دیده می شود. این کار، در موقعیتی انجام گردیده که دشمن در صدد نابودی فرهنگ شیعه بوده و امامان (علیهم السلام) با این عمل، موجب تقویت مذهب خود شده‌اند.
در داستانی آمده است که روزی «مروان بن حکم» از کوچه‌های مدینه عبور می کرد که چشمش بر تعدادی از نوجوانان قریش افتاد. یکی از آن‌ها را صدا کرد و پرسید: «نامت چیست؟»
- علی بن حسین.
- نام برادرت چیست؟
- علی
مروان با تعجب گفت: «مثل این‌که پدر تو قصد دارد هیچ یک از فرزندان خود را، نام دیگری غیر از علی نگذارد؟!» و به سرعت از آن کوچه گذشت وقتی علی بن حسین (علیه السلام) به خانه بازگشت و جریان گفت و گوی خود را با مروان برای پدرش تعریف کرد، امام حسین (علیه السلام) فرمود:
«وای بر مروان! اگر خداوند صد پسر به من بدهد. نام تمام آن ها را علی خواهم گذاشت و غیر از این نام را انتخاب نخواهم کرد.»
از دیگر آداب دینی مربوط به نام‌گذاری فرزندان آن است که از روز اول تولد تا روز هفتم برای پسر، نام «محمد» و برای دختر، نام «فاطمه» را بگذارند. امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرماید:
«برای ما اهل بیت، فرزندی به دنیا نیامد. مگر این که او را محمد نامیدیم؛ پس هرگاه هفت روز از تولد او گذشت. اگر خواستی آن نام را تغییر بده و اگر خواستی آن تغییر دادن را ترک کن و نام محمد را ثابت کن.»
احترام به نام حضرت محمد (صلی الله علیه واله وسلم)، در سیره ائمه به گونه ای است که اجازه بی‌احترامی به کسی که نام او محمد بود نمی دادند .این از فرمایشات حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) است که فرموده اند:
«فرزندی را که محمد نام کنید او را گرامی دارید و جا برای او در مجلس باز کنید و به سوی او ترش نکنید»
در خصوص انتخاب نام ائمه (علیهم السلام)، برای فرزندان می توان دلایل زیر را بر شمرد:
- نشانه محبت به آن بزرگواران؛
- ترویج فرهنگ شیعی و زنده نگه داشتن یاد امامان معصوم (علیهم السلام)؛
- شادی در روز قیامت برای صاحب نام و حتی پدر و مادر؛
- امثال از فرمان رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) و ائمه معصومین (علیهم السلام): اهمیت این امر تا حدّی است که پیامبر گرامی (صلی الله علیه واله وسلم) می فرمایند:
«کسی که چهار فرزند بیاورد و هیچ یک را به اسم من نام گذاری نکند به من جفا کرده است.»
- جلوگیری از فقر در خانه؛ امام کاظم (علیه السلام) در این باره می فرمایند:
فقر وارد خانه ای نمی شود که در آن خانه نام محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبدالله و یا فاطمه از نام های زنان باشد.
در ذیل به منابعی اشاره می شود که می تواند برای انتخاب نام زیبا و با مسمّا کمک خوبی باشد:
1- سایت سازمان ثبت احوال
2- «فرهنگ نام‌های ایرانی همراه با معنا و ریشه یابی»، اثر حسام الدین گلی؛
3- «فرهنگ جم: دایرة المعارف جامع نام‌ها (پارسی- عربی- ابداعی.)»، اثر جواد محسنی.
منبع : کتاب عطیه الهی/ فاطمه سادات آقا میری
