مبارزه بیولوژیک با مگس سفید

پروژه پیش رو با هدف کاهش آلودگی محیط زیست در مبارزه با مگس های سفید با همان سفید بالک ها به بررسی اثربخشی مبارزه بیولوژیک توسط نوع کم خطر و کم ضرر شکارگر این آفت می پردازد.

بخش پروژه های دانش آموزی- مهدی رحمانی

دوازدهمین دوره از پروژه ‌های دانش آموزی تبیان  نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال ‌های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ‌ها و ایده ‌های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ‌ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده ‌های جالب ، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور،  زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح ‌های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: مبارزه بیولوژیک با مگس سفید (سفید بالک ها)

نام ارائه دهنده/دهند گان: ساحل صدوقی و هلیا لاری

زمینه و نوع پروژه: محیط زیست

درجه سختی: متوسط

نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3

مقدمه

در سال های اخیر از جمله مشکلاتی که قشرهای مختلف مردم را درگیر خود کرده است افزایش روزافزون پشه های سفید است. نگرانی ها از احتمال زیان بار بودن مگس سفید برای سلامتی انسان باعث شد تا نام این حشره به سرعت بر سر زبان ها افتاده و اقدامات کنترلی در این خصوص به کار گرفته شود. افزایش این پشه های سفید آثار مخرب زیادی در پی دارد. مگس سفید سبب بروز آسیب های جدی به محصولات كشاورزی و خسارت هایی به آن می شود و موجب شده است كه اندك هوای پاك محیط شهری كه توسط درختان تأمین می شود نیز به خطر بیفتد.

مگس های سفید با ورود به مجاری تنفسی علائمی مانند عطسه، سرفه و خارش گلو ایجاد می کنند و علاوه بر آن روی چشم و درون گوش تاثیرات دیگری می گذارند همچنین برخی مطالعات بر روی این حشرات نشان داده است كه این موجودات می توانند آسیب های جدی بر روی افراد گذاشته و به علت انتقال بیماری و ویروس باعث ایجاد مشكلاتی برای بیماران خاص شود. با توجه به كوچك بودن مگس سفید و این كه قابلیت ورود به دستگاه تنفسی را از طریق حفرات بینی و دهان دارد، لذا این حشره می تواند سبب بروز التهاب و عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی شده و زمینه را برای بروز عفونت های فرصت طلب قارچی و باكتریایی فراهم كنند.

این حشره با ورود به مجاری تنفسی می تواند باعث ایجاد آلرژی شود. همچنین مگس سفید در زمینه انتقال آلودگی نیز می تواند تأثیرگذار باشد، این موضوع درباره افرادی كه دارای نقص سیستم ایمنی از قبیل بیماران دریافت كننده پیوند، بیماران مبتلا به سرطان، یا آن هایی كه از داروهای سركوب كننده سیستم ایمنی استفاده می كنند، از اهمیت بیش تری نیز برخوردار است. نکته مهم اینکه مگس سفید به دلیل آنکه نمی ‌تواند مسافت زیادی را پرواز کند با جریان باد همراه می شود تا به محل دیگری برسد. در نتیجه هجوم این حشره در حد هزار یا میلیون نیست بلکه میلیاردی و حتی تریلیاردی است.

مطالعات کارشناسان شهری و زیست محیطی نشان می دهد جمعیت سفیدبالک ها یا همان مگس های سفید در اثر تغییرات اقلیمی با ازدیاد مواجه شده و به نظر می رسد حضور آن ها حداقل تا زمانی که شرایط جغرافیایی مساعد باشد، استمرار یابد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش جمعیت مگس سفید، با از بین رفتن پارازیت‌های حشره به دلیل سم‌پاشی‌های بی‌رویه و مبارزه شیمیایی با آفات در اطراف شهر تهران و در سطح شهر و برخی مناطق ایجاد شده است. از طرفی با توجه به افزایش عوامل آلاینده های محیط زیست و افزایش روز افزون آلودگی های جوی مصرف بی رویه سموم شیمیایی در مبارزه با این حشرات می تواند به نوبه خود مضرات بیشتری را برای محیط زیست به همراه داشته باشد. از طرفی مبارزات صورت گرفته در سال های اخیر از جمله چسب یا نوارهای زرد رنگ نصب شده بر روی درختان در شهر تهران با موفقیت قابل انتظار مواجه نگردیده است.

با این اوصاف می توان به شیوه های دیگری جهت مبارزه با این آفت با کمترین خسارت از جمله بیولوژیک پرداخت.

هدف

پروژه پیش رو با هدف کاهش آلودگی محیط زیست در مبارزه با مگس های سفید با همان سفید بالک ها به بررسی اثربخشی مبارزه بیولوژیک توسط نوع کم خطر و کم ضرر شکارگر این آفت می پردازد با این هدف که چنان چه نتیجه مطلوب از آن حاصل گردد می توان در سطح انبوه پیش از زمان طغیان حشره بالغ به کنترل آن با کمترین هزینه و خسارت پرداخت.

روش

مبارزه بیولوژیکی به مفهوم به کارگیری دشمنان طبیعی به منظور تقلیل جمعیت آفت (به معنای اعم) است سه روش عمده برای استفاده از دشمنان طبیعی وجود دارد. حفاظت، معرفی و انبوه سازی یا افزون سازی. حشرات، کنه ها، علف های هرز، عوامل بیماری زا و مهره داران جملگی ممکن است از اهداف کنترل بیولوژیک باشند.

از جمله شکارگرهای این حشره: بالتوری سبز، سن شکارگر، زنبور پارازیتویید و کفشدوزک هفت نقطه ای می باشد. با توجه این که اغلب شکارگرهای مذکور خود نوعی آفت برای سایر محصولات کشاورزی محسوب می شوند به راحتی نمی توان آن ها را جهت مبارزه بیولوژیک پیشنهاد کرد. لذا از این میان به بررسی سیکل مبارزه کفش‌دوزک هفت نقطه ای با سفید بالک می پردازیم.

برای این امر سیکل زندگی کفشدوزک هفت نقطه ای و نحوه مبارزه آن در مراحل مختلف زندگی اش با سفید بالک مورد مطالعه دقیق قرار گرفت. بررسی های لازم در خصوص زمان دقیق تهیه و تکثیر آفت و شکارگر انجام پذیرفت. اطلاعات مبسوطی از مراکز مختلف از جمله موسسه گیاه پزشکی و مبارزه و کنترل آفات و چند تن از متخصصین در زمینه های کنترل آفات و همچنین متخصصین و کارشناسان محیط زیست جمع آوری شد. سپس اقدامات تهیه کفشدوزک ها و همچنین سفید بالک ها صورت گرفت. تکثیر آن ها در مراحل سنی مختلف در شرایط آزمایشگاهی کنترل شده اعم از دما، نور و تعیین نوع گیاه میزبان انجام پذیرفت. سپس به بررسی میزان اثربخشی تکثیر و توزیع کفشدوزک هفت نقطه ای در مراحل مختلف زندگی سفید بالک نموده و اثرات هریک در دوره های مختلف بررسی شده و نتیجه گیری به عمل آمد.

مهارت های کسب شده

1. روش ایده یابی (بارش مغزی)

2. مهارت کار در آزمایشگاه (رعایت نکات ایمنی)

3.  آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز

4.  آشنایی با پروپوزال نویسی

5. آَشنایی با مقاله نویسی

6. آشنایی با تهیه پاورپوینت

7. آشنایی با نحوه جستجوی اطلاعات

8. آشنایی نحوه فیش برداری

9. مهارت ساخت پوستر علمی

10. مهارت انجام کارگروهی

11. آشنایی با انواع حشرات و آفت های کشاورزی

12. آشنایی با پشه سفید و راه ها مقابله با آن

تنظیم کننده: محبوبه همت