طراحی و ساخت دستگاهی برای تسهیل بلع قرص

بلعیدن آسان قرص توسط کودک، همواره از دغدغه های اصلی مادران بوده است.

بخش پروژه های دانش آموزی - مهدی رحمانی

دوازدهمین دوره از پروژه ‌های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال ‌های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ‌ها  و ایده ‌های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ‌ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده ‌های جالب ، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح ‌های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: طراحی و ساخت دستگاهی برای تسهیل بلع قرص و کپسول

نام ارائه دهنده/دهند گان: هاجر محمدی

زمینه و نوع پروژه: پزشکی

درجه سختی: متوسط

نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان رودهن

مقدمه

بلعیدن آسان قرص توسط کودک، همواره از دغدغه های اصلی مادران بوده است. هنگام بروز سرماخوردگی و یا عفونت های داخلی که نیاز به استفاده از قرص است، اکثر کودکان از بلعیدن آن اجتناب می کنند؛ به همین دلیل داروسازان اکثر این قرص ها را به شکل محلول سوسپانسیون نیز تهیه کرده اند. همچنین بلعیدن داروهای روکش دار اعم از قرص و کپسول می تواند سخت و ناخوشایند باشد؛ و این موضوع در یک سوم افراد منجر به ایجاد حالت تهوع و استفراغ می شود. این مورد می‌تواند موجب ممانعت افراد از عمل به روال معمول درمان شان شده و در نتیجه بیماری آن‌ها وخیم‌تر شود.

همچنین اکثر بیماران دوز تجویزی داروی خود را به خاطر مشکل در بلع قرص مصرف نمی کنند، که این به هیچ وجه عواقب خوبی ندارد. طراحی قرص هایی با روکش های لیز و لغزنده و یا توصیه هایی از قبیل بلعیدن قرص با یک لیوان شیر گرم یا آب میوه، و یا به همراه غذا از جمله راهکارهایی بوده که برای حل این مشکل ارائه شده؛ اما هیچ کدام از این راه ها نتوانسته صورت مسئله را حل و فصل کند و همچنان بلعیدن قرص به عنوان یکی از معضلات زمینه پزشکی، نه تنها فقط در کودکان، بلکه در نوجوانان و بزرگ سالان هم هست.

سرانجام همه کودکان باید بلعیدن قرص را بیاموزند؛ زیرا اکثر قرص های بزرگسالان به این شکل هستند. اگر مصرف قرص برای اولین بار برای کودک با مشکل همراه باشد، تا بعدها این مسئله برای او دردسرساز خواهد شد. اغلب، افرادی را می‌بینیم که می‌توانند به ‌راحتی غذا و مایعات را ببلعند، اما با خوردن قرص‌ها مشکل دارند و این کار برای آن ها سخت و ناخوشایند است. برخی افراد از خوردن قرص و کپسول نفرت دارند و برخی دیگر مشکلات بدنی دارند که توانایی بلعیدن آن‌ها را متأثر می‌ کند.

وجود این مشکلات، باعث عدم بلع قرص و سخت کردن بلعیدن آن می شود که هم می تواند یک دغدغه روحی برای افراد محسوب شود و هم روند درمان بیماری ها را با مشکل مواجه می کند. آگاهی از دردسرهای بلعیدن قرص و عوارض ناشی از آن، همانند عدم بلعیدن قرص در دفعات بعدی و تبدیل شدن این دغدغه به عنوان یک مشغله فکری و روانی برای فرد، پژوهشگر را به این وا داشت تا راه حل ساده ای برای حل این موضوع بیابد که علاوه بر کم خرج و کم هزینه بودن، قابل استفاده برای عموم و گروه های مختلف سنی باشد و به علاوه، بتواند گامی در تسهیل بلع قرص با روشی ساده و کم هزینه بردارد.

هنگام بلع، نرم کام بالا می رود، خلف زبان پایین آمده و لب ها و ماهیچه های گونه ای منقبض می شوند تا حجم حفره دهان را کاهش دهند و با بالا آمدن قدام و وسط زبان غذا به سمت حلق رانده می شود. از طرفی، هنگام بلع، ترس از خفه شدن باعث می شود گلو تنگ تر شود و بلعیدن قرص را سخت تر می کند.

علل عمده دیگری نیز برای دیسفاژی یا اختلال در بلع وجود دارد که اکثرا ناشی از تجربه ای بد در گذشته هنگام بلع بوده است که به حالاتی همچون خفگی و یا رفلاکس منجر شده است. در کودکان، دیسفاژی متفاوت است؛ زیرا کودک در ابتدا با قرص و جنس سخت آن ناآشناست و بلع شیء ای با آن اندازه و ابعاد تعجب انگیز و ترسناک است و در این مواقع، کودک حالت دفاعی نسبت به بلع قرص می گیرد. گاهی بروز برفک و آفت در گلو نیز موجب سختی بلع قرص یا غذا می شود. برای حل مشکل بلع قرص در کودکان راهکارهای گوناگونی پیشنهاد شده است که اکثر آن ها مورد تایید متخصصان و پزشکان نیستند و حتی در صورت کارآمد بودن در تجربه اول، یا دفعه بعد کودک نسبت به آن روش برای خوراندن قرص مقاوم می شود. پس شایان ذکر است که ساخت دستگاهی ساده و کم هزینه برای کمک به بلع آسان تر قرص در کودکان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در پژوهش حاضر دانش آموزان با مطالعه کتاب ها و منابع اینترنتی به شناخت انواع قرص ها و مشکلات زمان بلع قرص پرداختند بنابراین در چی ساخت دستگاهی جهت تسهیل بلع قرص و کپسول پرداختند. در این پروژه سعی شده تا با ساخت دستگاهی کم هزینه و مقرون به صرفه، بلع قرص را آسان تر کرده و میزان تاثیر استفاده از این دستگاه در تسهیل بلع قرص، سنجیده و بررسی شود؛ به طوری که اشخاص بتوانند با استفاده از این دستگاه، آسان تر از شیوه های دیگری که ممکن است آزاردهنده و ناخوشایند باشد، قرص را ببلعند و به پروسه ی درمانشان به خاطر ترس و یا سختی ناشی از بلع قرص لطمه ای وارد نشود. امید است که با بررسی های بیشتر، عموم مردم بتوانند از این دستگاه به سادگی و آسانی برای حل مشکل بلع قرص استفاده کنند و گامی در جهت پیشبرد آسان کردن بلع قرص بردارد.

مهارت ‌های کسب شده

1. روش ایده یابی (بارش مغزی)

2. مهارت کار در آزمایشگاه (رعایت نکات ایمنی)

3.  آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز

4.  آشنایی با پروپوزال نویسی

5. آَشنایی با مقاله نویسی

6. آشنایی با تهیه پاورپوینت

7. آشنایی با نحوه جستجوی اطلاعات

8. آشنایی نحوه فیش برداری

9. مهارت ساخت پوستر علمی

10. مهارت انجام کارگروهی

11. آشنایی با انواع قرص ها و کپسول ها

12. آشنایی با دستگاه گوارش انسان

تنظیم کننده: محبوبه همت