تازه‌های علم تغذیه در پیشگیری از سرطان (2)

در قسمت اول این مطلب در مورد برخی عوامل سرطان‌زای مرتبط با تغذیه و هشدار برای نظارت و کنترل مواد شیمیایی نگهدارنده های مواد غذایی توضیحاتی ارائه شد، حالا ادامه ی مطلب...

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

برخی از مواد غذایی ضدسرطان:

* از جمله مواد پلی فنولی (polyphenoles) ضد سرطان پروستات در انار ماده فلاوونوئیدی (flavonoids) مثل اسید الاجیک (Elagic acid) و در مرکبات ویتامین ث فراوان باعث خاصیت ضد سرطانی آن‌ها هستند.

* افزایش مصرف سبزی جات، میوه‌جات (حاوی ویتامین Flavonoid, E, C هستند که همگی ضد سرطان می‌باشند) و سالاد بخصوص از محصولات ارگانیک که در تولید آن‌ها از سموم و آب فاضلاب استفاده نشده باشد و همچنین مصرف بیشتر نان پر سبوس (بیش از 7 در صد مثل سنگک) که ضد سرطان روده بزرگ است.

* در کرفس ماده‌ای به نام لوتئولین (Luteolin) وجود دارد که خاصیت شدید ضد رادیکال‌های آزاد (ضد سرطان) دارد.

* در پیاز ماده‌ای حلقوی شکل بنام کرستین (Quercetin) وجود دارد که با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد سرطان است.

* موسیر (shallot) و زنجبیل مملو از مواد پلی فنولیک حلقوی ضد سرطان است. ماده ِاندول در کلم ضد سرطان است.

* انگور به‌ویژه انگور قرمز یا سیاه حاوی آنتوسیانین ضد سرطان و گروه اپی گالات در چای معمولی و چای سبز ضد سرطان هستند.

* لیکوپن در گوجه فرنگی، اندول در کلم بروکلی، ایزوفلاون سویا، پلی فنول پیاز و انگور قرمز، گلوتاتین پراکسیداز – سلنیوم در گندم و سبزیجات از جمله مواد ضد سرطان هستند.

توصیه و پیشنهادات:

* متأسفانه نود درصد قارچ‌کش‌ها، شصت درصد علف‌کش‌ها و سی درصد آفت‌کش‌ها سرطان‌زا هستند. و در استفاده از آن‌ها می‌بایستی کنترل و نظارت جدی صورت پذیرد. گسترش کنترل بیولوژیک برای آفت‌ها به‌جای کنترل شیمیایی مثلاً استفاده از تریکودرمین بر ضد قارچ‌های خاکزی در گلخانه‌ها گذاردن سبزی و کاهو در آب خالی، قبل از ضدعفونی برای خروج سموم موجود در آن‌ها در مواردی که مشکوک به سموم هستیم.

* افراط ننمودن در مصرف سوسیس و کالباس به دلیل ماده نگهدارنده نیتریت سدیم آن، که در معده تولید نیتروزآمین سرطان‌زا (سرطان کبد و مثانه) می‌کنند. اگر گاهی سوسیس و کالباس مصرف می‌شود، بعد از آن از مواد غذایی ویتامین ث دار مثل گوجه فرنگی، پرتقال، نارنگی مصرف کنیم تا سم کمتری از نیترات در معده تولید شود.

* استفاده با احتیاط از فرآورده‌های اصلاح ژنتیک شده (ترا ریخته) (GM)(Genetic Modified) در کشاورزی. در صورت اصلاح کردن بذرها و محصولاتی چون روغن کانولا، برنج، گندم و ... می‌بایست برای مصرف کننده با نصب برچسب مشخص شوند. صدور گواهی سلامت برای محصولات دستکاری ژنتیکی شده و اصلاح ژنتیک شده، توسعه کشاورزی گیاهی و دامی ارگانیک توسط مراکز تحقیقاتی کشاورزی کشور توصیه می‌شود.

* مصرف با احتیاط برخی میوه‌هایی که با ترکیبات شیمیایی حاوی (Benomil) براق شده‌اند، که حاوی ترکیبات سرطان‌زا و بنزوات هستند مثل: سیب‌های براق و یا کشمش براق. حذف یارانه خرید سموم دفع آفات کشاورزی و اختصاص آن به کشاورزی ارگانیک و مبارزه بیولوژیک و طبیعی

* عدم استفاده نامحدود از فرآورده‌های نفتی (کودهای شیمیایی و سموم ازته، فسفاته، نیتراته، اوراته...) در تولیدات کشاورزی باید صورت پذیرد.

* نظارت جدی بر مصرف ماده لوکومالاشیت گرین ماده‌ای ست سرطان‌زا که ممکن است به‌صورت پنهانی توسط پرورش دهندگان ماهی قزل آلا به‌عنوان ضد انگل پوست ماهی مورد استفاده قرار گیرد.

* مصرف کمتر غذای کنسروی (به آلودگی لعاب داخل کنسرو و حلب آن از نظر فلزات سنگین باید توجه شود) کنسروها برای زمان‌های اضطراری پیش‌بینی شده‌اند.

* استفاده از ظروف شیشه‌ای و استیل و چدن به‌جای تفلون و لاک و پلاستیک و یکبار مصرف‌ها که همگی از نفت ساخته شده‌اند و خطر سرطان‌زائی دارند.

* چای و غذای داغ را در ظروف یکبار مصرف نریزید (ظروف یکبار مصرف پلی مری است از رادیکال آزاد) که از مواد نفتی تشکیل شده‌اند و سرطان‌زا هستند. علاوه بر آن چای داغ اگر به‌صورت دائم مصرف شود ممکن است باعث سرطان دهان و مری شود. هرچند که چای خود ماده‌ای ضد سرطان است.

* فروش فله‌ای (آجیل‌ها) باید جای خود را به ظروف بسته بندی با تاریخ تولید و تاریخ انقضا بدهد. کپک زدگی آجیل را با چشم نمی‌توان تشخیص داد و سرطان‌زاست. زیرا در آن کپک آسپرژیلوس فلاووس رشد می‌کند و سم افلاتوکسین و اوکراتوکسین ناشی از آن سرطان کبدی ایجاد می‌کند.

* نان کپک زده باعث افزایش سرطان کبد می‌شود (افلاتوکسین سم سرطان‌زای آن است). ضایعات نان در کشور ما بالاست که باید فکری جدی برای آن کرد.

* اعتدال در مصرف‌ترشی ها و شورها و فلفل تند که از عوامل ایجادکننده سرطان معده هستند.

* محدودیت و احتیاط در استفاده زنان باردار از ماکروویو (ماکروفر) به‌ویژه برای تهیه غذای کودکان به دلیل امواج مغناطیسی آن‌که در حد سیصد گیگاهرتز می‌باشد.

* قیمت‌گذاری مجزا (بیشتر از قیمت محصولات کشاورز سنتی) برای محصولات ارگانیک تا برای تولیدکنندگان آن صرفه اقتصادی داشته باشد.

نتیجه‌گیری:

از مصرف زیاد گوشت قرمز بپرهیزیم. از منابع آنتی‌اکسیدانی در رژیم غذایی خود بهره بگیریم. همچنین از منابعی که درصد بالایی از روی، کلسیم، مس، سلنیم و کولین دارند نیز در رژیم غذایی استفاده نماییم. خود را از عوامل استرس‌زای محیطی تا حد امکان دور نگه داریم. از مصرف سیگار به دلیل وجود رادیکال آزاد در دود آن اجتناب کنیم. نسبت به رژیم غذایی خود و چیزی که می‌خوریم حساس باشیم و از سالم بودن آن اطمینان حاصل نماییم. در طول زمان وزن خود را کنترل کرده و از کاهش وزن یا اضافه وزن زیاد به سادگی چشم پوشی نکنیم.

اندازه دور شکم از ناحیه ناف در خانم‌ها کمتر از 80 و در آقایان کمتر از 94 سانتیمتر باشد. به دلیل عوارض بیشمار، از رژیم‌های خودسرانه برای کاهش یا افزایش وزن و دور شکم خودداری کرده و به نزدیک‌ترین متخصص تغذیه مراجعه نماییم. همراه با یک رژیم غذایی مناسب و متعادل، تمرینات ورزشی را در برنامه روزانه خود قرار دهیم.

سعی کنیم از منابع میوه و سبزی در غذای روزانه استفاده کنیم. در خرید، آماده‌سازی، پخت و نگهداری مواد غذایی مصرفی اصول استانداردهای بهداشت مواد غذایی توصیه شده را رعایت کنیم. با داشتن یک سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب می‌توان به طور قابل ملاحظه‌ای از ایجاد انواع بیماری‌ها بخصوص سرطان‌ها پیشگیری نمود.

منبع: زندگی آنلاین - دکتر مصطفی نوروزی و دکتر رزا زاوشی، متخصصین تغذیه و رژیم درمانی و دانشیاران دانشگاه علوم پزشکی قزوین