در شرایط فعلی تعداد بازدیدهای روزانه سامانه سابا به كمتر از انگشتان یك دست می‌رسد
اطلاعات بازار مسکن در سامانه متروک
چندین سال پیش وزارت راه و شهرسازی سامانه‌ای به نشانی www.hmi.mrud.ir راه‌اندازی کرد که قیمت آپارتمان‌های معامله‌شده در فاصله آبان ۹۰ تا پایان اردیبهشت ۹۱ در مناطق ۲۲گانه شهر تهران را شامل می‌شد و لیست کاملی از قیمت‌های راهنما برای خرید و فروش مسکن را در اختیار عوامل بازار قرار می‌داد.
به گزارش تبیان به نقل از روزنامه همشهری، به‌گونه‌ای كه متقاضیان بازار مسكن این امكان را یافتند كه با استناد به قیمت‌مرجع كسب‌‌شده از این سامانه، در مقابل اعداد و ارقام پیشنهادی و احیانا بدون منطق مالكان یا مشاوران‌املاك مقاومت كرده و مانع حباب‌سازی‌های رایج دلالان ملك شوند.
به گزارش همشهری، این سامانه بعدها در آدرس hmi.mrud.ir/sabaa صورت كامل‌تری پیدا كرد و اطلاعات واقعی معاملات خرید و فروش و رهن و اجاره بازار مسكن 7شهر كشور را دربرگرفت؛ اطلاعاتی كه با توجه به هرج و مرج موجود در قیمت‌گذاری بازار مسكن، به‌ویژه در حوزه اجاره، می‌توانست نقشه راه مناسبی برای متقاضیان این بازار باشد و آنها را از واقعیت بازار آگاه كند. با وجود این، «سامانه اطلاعات بازار املاك ایران» از یكسو به‌دلیل جامع نبودن و از دیگر سو به واسطه ناشناس باقی ماندن، هنوز نتوانسته است جایگاه اصلی خود را به‌دست بیاورد؛ به‌طوری كه در شرایط فعلی تعداد بازدیدهای روزانه این سامانه به كمتر از انگشتان یك دست می‌رسد.
سامانه‌ای با ماموریت شفاف‌سازی
علی چگنی، مدیركل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسكن وزارت راه و شهرسازی در این‌باره به همشهری می‌گوید: این سامانه اطلاعات را از سامانه ثبت معاملات املاك و مستغلات كشور واكشی می‌كند و با برنامه‌نویسی‌هایی كه انجام شده، جزئیات معاملات بازار مسكن شهرهای تحت پوشش را به تفكیك منطقه و محله در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد؛ به‌گونه‌ای كه مشخص می‌شود در هر منطقه چه تعداد معاملات خرید و فروش و یا رهن و اجاره انجام شده و جزئیات این معاملات چه بوده است. چگنی با تأكید بر اینكه قیمت را بازار تعیین می‌كند و كسی حق مداخله در این فرایند را ندارد، افزود:
سامانه اطلاعات بازار املاك ایران (سابا) لیست كاملی از قیمت‌های راهنما برای خرید و فروش مسكن در اختیار عوامل بازار قرار می‌دهد به‌طوری كه مراجعه‌كننده به این سامانه بتواند یك قیمت مرجع برای معاملات مسكن در منطقه مورد نظر خود به‌دست بیاورد و اسیر هرج‌ومرج موجود در شیوه تعیین قیمت در بازار مسكن نشود
این سامانه با این هدف در اختیار عام قرار گرفته است تا هر كسی، اعم از خریدار، فروشند یا سازنده كه می‌خواهد در بازار مسكن فعالیت كند، گرفتار مشكلات عدم‌شفافیت بازار نشود. به گفته او، این سامانه به متقاضیان و فعالان بازار مسكن كمك می‌كند كه درست تصمیم بگیرند و گرفتار جوسازی‌های حاشیه بازار نشوند.
مدیركل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسكن وزارت راه و شهرسازی درباره دیگر امكانات این سامانه می‌گوید: هم‌اكنون این سامانه می‌تواند اطلاعات تا یك روز قبل كل معاملات انجام‌شده در شهرهای تحت پوشش را در اختیار مردم قرار دهد ضمن اینكه امكان فیلترینگ نیز در این سامانه مهیا شده تا متقاضیان بتواند جست‌وجو در مناطق و محله‌های مدنظر را انجام دهند. به گفته چگنی، در آینده این سامانه تغییراتی پیدا می‌كند كه افراد بتوانند جزئیات بیشتری مانند متوسط قیمت منطقه انتخابی یا متوسط قیمت مربوط به بناهایی با سن ساخت خاص را ببینند.
نقص اطلاعاتی بازار مسكن از كجا سرچشمه می‌گیرد؟
سامانه اطلاعات بازار املاك ایران (سابا) لیست كاملی از قیمت‌های راهنما برای خرید و فروش مسكن در اختیار عوامل بازار قرار می‌دهد به‌طوری كه مراجعه‌كننده به این سامانه بتواند یك قیمت مرجع برای معاملات مسكن در منطقه مورد نظر خود به‌دست بیاورد و اسیر هرج‌ومرج موجود در شیوه تعیین قیمت در بازار مسكن نشود. بر این اساس مردم قادرند با مراجعه به آدرس این سامانه و انتخاب شهر و منطقه شهرداری، جزئیات واحدهای مسكونی مورد معامله در این منطقه را ببیند. مسئله‌ای كه در این میان وجود دارد این است كه اطلاعات این سامانه نسبتا با واقعیت معاملات ثبت‌شده در سامانه ثبت معاملات املاك و مستغلات تفاوت دارد، این در حالی است كه بخشی از معاملات نیز به واسطه عدم‌ثبت توسط مشاوران املاك عملا در آمارهای سامانه سابا محاسبه نمی‌شود.
به‌عنوان مثال، براساس گزارش بانك مركزی كه از آمارهای خام سامانه ثبت معاملات املاك و مستغلات كشور استخراج شده، در خرداد‌ماه سال‌جاری، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسكونی شهر تهران به 15هزار و 362 واحد مسكونی رسیده است این در حالی است در سامانه وزارت راه و شهرسازی فقط 11هزار و 725مورد معامله برای خرید و فروش مسكن در خرداد‌ماه96 ثبت شده است.
از دیگر سو بازدید میدانی از بنگاه‌های مشاوران املاك حاكی از این است كه با وجود ملزم‌شدن این صنف به ثبت كلیه معاملات خود در سامانه ثبت معاملات املاك و مستغلات كشور، هنوز بخش قابل توجهی از آنها معاملات انجام شده به‌ویژه در حوزه اجاره را در قراردادهای سه‌نسخه‌ای قدیمی ثبت می‌كنند و به همین واسطه این معاملات عملا جزو آمار بازار مسكن محاسبه نمی‌شوند و چرخه جمع‌آوری اطلاعات از این بازار به هم می‌ریزد.منبع : همشهری
