دوران عقد؛ ضرورت ها و دستاوردها

چرا دوران عقد؟

درباره ی وجود دوره ی عقد، نظرات متعددی وجود دارد. برخی با آن موافق و عده ای دیگر مخالفت می‌کنند و هر کدام استدلال های خودشان را دارند. در اسلام، توصیه ی خاصی به فاصله‌گذاری میان عقد و عروسی به چشم نمی خورد.

1- حرکت تدریجی به سمت استقلال: تغییر مسیر ناگهانی در رانندگی، سبب بروز خطرات بزرگ است. اگر زندگی را به یک سفر تشبیه کنیم که رانندگانی مانند دو زوج جوان دارد طبیعی است که راندن خودروی زندگی در مسیری مشخص و آرام و همگام با تابلوهای نصب شده کاری منطقی و کم خطر خواهد بود. حال اگر قرار باشد. دو جوانی که تا دیروز در کنار خانواده و برخوردار از حمایت کافی بودند، به ناگاه پس از آشنایی اولیه و تصمیم برای زندگی مشترک وارد این زندگی شوند و اردوی آمادگی نداشته باشند، همانند همان تغییر مسیر ناگهانی است که در رانندگی اتفاق می‌افتد با شرکت در یک رقابت بزرگ بدون گرم‌شدن و داشتن اردوی آمادگی است و این می‌تواند آسیب‌های جدی را برای زندگی دو نفر داشته باشد.

2- آمادگی برای پذیرش مسئولیت: پذیرش مسئولیت و موفقیت در آن، نیازمند گذراندن دوره‌های کارآموزی است. زندگی هم یک مسئولیت بزرگ و جدی است و برای توفیق در آن، نیازمند زمانی هستیم که خود را برای این کار خطیر آماده کنیم.

داشتن دوره ی عقد که از سویی دو جوان رسما برای هم شده‌اند و از دیگر سو هنوز مسئولیت‌های جدی به آنها واگذار نشده، این فرصت را فراهم می‌آورد که تا ورود به این عرصه، آمادگی های لازم کسب شده و پیش نیازهای این درس مهم گذرانده شوند.

3- آشنایی بیشتر: با خواندن عقد زمینه نزدیکی بیشتری برای دو جوان فراهم می شود و می‌توانند با خاطری آسوده و اطمینانی مناسب درباره‌ی یکدیگر کنجکاوی‌های شخصیتی و روحیه ای بیشتر داشته باشند. فرصت با هم بودن برای مدت قابل توجه با خواندن عقد مهیا می‌شود و آقا و خانم روز به روز شناخت بیشتری نسبت به یکدیگر پیدا می‌کنند. قهر و مهرهای این دوره هر کدام می‌تواند سرنخ مناسبی برای به دست آوردن روحیات یکدیگر و تلاش برای هماهنگی بیشتر باشند. بخشی از شخصیت همسرتان با آشنایی اولیه ممکن نیست و نیاز است تا دربرهه های گوناگون زمانی اتفاق بیافتد و در دوران عقد این فرصت فراهم می آید.

4- اصلاح و تغییر: زمانی که در دوران عقد دو جوان پرانگیزه با نقطه ضعف های خود یا طرف مقابل رو به رو می‌شوند، می توانند از کیمیای عشق سرازیر در این دوره برای تبدیل مس به طلا استفاده کنند و هم تغییر را در خود رقم زنند و هم به دوست و همراه جدیدشان یاری دهند که عادت های نامناسب مثل تنبلی، ولخرجی، بی نظمی، بدقولی، سیگار، رفیق بازی، وابستگی به دیگران، زودرنجی و مانند آن را درمان کنند.

5- پایه‌ریزی محبت ماندگار: دوست داشتن شروعی دارد و زمینه هایی برای تداوم، ممکن است آغاز محبت کار دشواری نباشد ولی تداوم آن کاری سخت و نیازمند مهارت است. دوره ی عقد فرصتی است تا همسران آینده، از خودخواهی و خودبینی بیرون آیند و شخص دیگری را در زندگی خود با تمام وجود دوست داشته باشند. هر قدر که خاطرات عاطفی بیشتری در این دوره بر دل و جان دو جوان نقش بندد، تضمین بیشتری برای یک عمر عمل و زندگی سعادتمندانه است.

6- فرصت مالی برای خانواده‌ها: تدارک هزینه های ازدواج، نیازمند زمان است. داشتن دوره ی عقد به خانواده ها این امکان را می دهد که برای برگزاری جشنی مناسب آمادگی های لازم را به دست آورند. خانواده ی عروس در تدارک جهیزیه مناسب به تکاپو می افتند و خانواده ی داماد برای برگزاری مراسم مناسب با وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود، گام برمی دارند و این جنب وجوش، موجی از شادی را در دیگر اعضای خانواده و فامیل ایجاد می کند و خود سندی است بر میزان علاقه ی خانواده ها به جوانانی که پیمان زناشویی بسته اند. همچنین اگر داماد به دلایلی مانند تحصیل، سربازی یا نداشتن شغلی، نیازمند فرصت مناسب برای انجام وظیفه ی همسری خود باشد، دوره ی عقد این هدیه ی زمانی را به او می‌بخشد.

7- آفرینش خاطرات خوش: با آشنایی اولیه، خاطره ای ثبت نمی شود ولی با گذشت زمان و داشتن فرصت  کافی برای با هم بودن، می توان خاطراتی رویایی رقم زد. گرفتن هدیه هایی پر از مهر از دست همسر، رفتن مهمانی‌های خوب، قدم زدن در یک روز بارانی، صحبت های سراسر امید در دل طبیعت روحیه بخشی به یکدیگر، شوخی ها و شادی های آفریده شدن توسط دو عاشق و مانند آن می تواند آلبومی زیبا در زندگی آینده باشد که با مرور آن، دشواری‌ها و تلخی‌های ظاهری زندگی را به شیرینی و نشاط تبدیل کند. ذهن هایی که از دوران عقد، خاطراتی دل نشین با خود جابجا می کنند، به کسی جز همسر خود نیندیشیده و همتی غیر از به دست آوردن رضایت همسر نخواهند داشت.

- مدت دوره‌ی عقد

مدت دوره ی عقد به عوامل زیر بستگی دارد:

1- میزان آشنایی: چنانچه ازدواج به شکل فامیلی آن باشد که دو طرف از یکدیگر تا حدودی شناخت پیشین داشته باشند می توان زمان کمتری را مانند سه ماه برای این دوره در نظر گرفت. ولی اگر این آشنایی نباشد و هیچ شناخت واقعی از یکدیگر در میان نباشد، لازم است زمان بیشتری را برای این دوره در نظر گرفت تا به اندازه ی کافی به روحیات، افکار و سلیقه‌های هم نزدیک شوند.

2- سن: ازدواج در سن پایین، به دلیل مشکلات هویتی که برای دو نفر دارد، نیازمند زمان بیشتری است تصور کنید دختر خانمی که در سن 17 سالگی به عقد جوانی 19ساله درآمده که هر دو با بحران هویت و خودیابی، دست و پنجه نرم می‌کنند و نیازمند فرصت بیشتری برای کنار آمدن با خود و همسرشان هستند. در این موارد فرصت هایی مانند یک سال هم زیاد نیست: به شرط آنکه با دیگر شرایط فردی و خانوادگی تعارضی نداشته باشد.

3- شرایط فردی: شرایط تحصیلی، سربازی، شغل و مانند آن در مدت دوران عقد اثر گذارند. به عنوان مثال دختر خانمی که سال آخر دانشگاه را می گذراند و آقا پسری که ماه های نهایی دوره ی سربازی را سپری می کند، به سهم خود نیازمند فرصت برای پایان دادن به یک برهه مهم و سپس آغاز مسئوولیت زندگی هستند.

4- شرایط خانوادگی: شرایط خانوادگی هم در تعیین زمان برای دوره ی عقد نقش دارند. برخی از خانواده‌ها از نظر محیطی که در اختیار دارند، یا به خاطر نداشتن فرزندان جوان و مجرد در خانه و نیز به دلیل نبود مشکلات مالی جهت پذیرایی و تکریم داماد، می توانند فرصت کافی در اختیار زوج های جوان قرار بدهند. در مقابل در گروهی دیگر از خانواده ها این امکان نیست و طولانی شدن دوره ی عقد می تواند آسیب های جدی را در زندگی آینده با خود داشته باشد.

در نگاه اسلامی، توصیه‌ی خاصی به این دوره و زمان آن دیده نمی شود. به عنوان نمونه زمان عقد امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دو ماه بود است و پس از آن مراسم عروسی را برگزار کردند (طلوع آشنایی، ص 75)

در جمع‌بندی نظرات کارشناسان و مشاوران ازدواج و خانواده می توان گفت که در شرایط عادی و معمولی می توان بهترین زمان برای دوره عقد را 3 تا 9 ماه در نظر گرفت و در شرایط غیر از آن، بسته به دلیلی این زمان را تغییر داد.

منبع : ماهنامه خانواده شاد