«ارباب امانت»

در اداره سازمان‌ها و نهادهای دولتی، به خصوص در کشورهای اسلامی، حقوق خداوند کجاست و چطور ارزیابی می‌شود؟

به همین ترتیب حقوق کارمند، مسئولان و مردم چطور؟ چگونه باید از ترشرویی، بدرفتاری، بی‌حوصلگی و کارگریزی در مدیریت و اداره یک نهاد جلوگیری کرد؟ این‌ها سوالاتی هستند که در حوزه اخلاق اداری تعریف و تبیین می‌گردد.

اگر اخلاق اداری در زندگی کاری انسان وجود و حضور داشته باشد، کار کردن شیرین و توام با رضایت شغلی و احساس رضایتمندی و خود شکوفایی از یک سو و رضایت مردم و پیشرفت امور و شکوفایی کار از دیگر سوی است و در نتیجه موجب رضایت خالق و مخلوق و بارش رحمت و برکت های خداوند است.

رشد و شکوفایی استعدادهای انسان در جهت کمال، در عرصه کار و عمل بر پایه‌های اخلاق اداری است و فقدان اخلاق اداری یعنی محو زمینه و شکوفایی انسان و جامعه در جهت کمال. زوال اخلاق اداری یعنی ظهور احساس ناخشنودی در مردم و زمینه‌ای برای سقوط دولت‌ها و هلاکت حاکمان.

خطرناک‌ترین رویداد انسانی انحطاط اخلاقی و شکسته‌شدن مرزهای اخلاقی است که در این صورت هیچ چیز به سلامت نخواهد ماند و انسانیت انسان فرو می‌ریزد، و این امر در امور اداری از جایگاه خطیر و ویژه برخوردار است، زیرا وقتی انسان از محدوده فردی خارج می‌شود و در پیوند با دیگر انسان‌ها قرار می‌گیرد و این پیوند صورتی اداری می‌یابد، اگر اخلاق نیک حاکم بر روابط انسانی نباشد، فاجعه چندین برار می‌شود.

کتاب ارباب امانت به قلم مصطفی دلشاد تهرانی، پژوهشی است با موضوع اخلاق اداری در نهج البلاغه. جناب دلشاد در کلام کسی به دنبال اخلاق اداری تحقیق کرده اند که خود به عنوان امیرالمومنان بیش از هر کس در اداره امور پایبند به اخلاق بوده و اخلاق اداری نزد ایشان چنان جایگاهی برخوردار بود که در نخستین خطبه حکومتی خویش فرمودند: ای مردم، به خدا سوگند، شما را به هیچ طاعتی بر نمی انگیزم مگر اینکه پیش از شما خود به آن عمل می کنم، و شما را از معصیتی نهی نمی کنم مگر اینکه پیش از شما خود از آن کناره گیری می نمایم.

کتاب ارباب امانت از زمان انتشار تاکنون. چنین اقبالی نشان از کاربردی بودن و جامعیت آن در حوزه اخلاق اداری دارد که می تواند اثری سودمند برای مدیران از منظر تعهد اخلاق اداری باشد.

مصطفی دلشاد تهرانی

منبع: الف