مسجد اعظم‌قم به دست چه‌فردی ساخته‌شد؟

تیرماه سال 1333 كلنگ بنای مسجد اعظم قم توسط آیت‌الله بروجردی طی مراسمی به زمین زده شد. ساخت این مسجد عظیم 7 سال به طول انجامید و 8 میلیون تومان به پول آن زمان هزینه برداشت.

فرآوری: فهیمه السادات آقامیری-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان

مسجد اعظم به دستور آیت الله العظمی بروجردی ساخته شد

مسجد اعظم یکی از قدیمی ترین، بزرگترین و از زیباترین بنای تاریخی ایران است که به دستور آیت الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی درقم ساخته شد. این بنای زیبا همه روزه پذیرای جمعیت زیادی از زوار برای برپایی نماز می باشد. مجاورت بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (ع)، معماری بی نظیر و تدریس درسهای سنگین حوزه توسط مراجع بزرگ حوزه، ازجمله عللی است که این مسجد عظیم را حائز اهمیت می کند.

این مسجد بزرگ که امروزه مرکزیت حوزه مقدسه است، دارای مساحت 12 هزار متر مربع می باشد. در گذشته به دلیل نبودن مکانی مناسب برای برپایی نماز جماعت، برگزاری مراسم اعیاد، و فیات و محصور کردن این بارگاه ملکوتی با قبرستانهایی در اطراف آن، از دیگر انگیزه های دستور  ساخت چنین مسجد باشکوهی، توسط مرحوم آیت الله العظمی حاج آقاحسین طباطبایی بروجردی بود.

معمار این بنا حسین لرزاده بوده است

لذا مرحوم بروجردی در زمان حیات خود با تملیک و خریداری منازل و بازارهای اطراف حرم در سال 1333 کلنگ ساخت این مسجد را در محلی که محراب شبستان زیرگنبد است با دستان مبارک خود بر زمین زدند.

از لحاظ معماری  این مسجد را مثلثی تشکیل می دهد که ضلع جنوبی آن در حدود یکصد و بیست متر و قاعده آن شاید به ده متر هم نمی رسد. اما با دقت نظر مرحوم حاج حسین لرزاده یکی از معروفترین معماران آن عصراست که این بنای باشکوه را با وجود چنین مشکلی، با این دقت نظر به انجام رساندند. ساخت این مسجد که در سال 1339 خاتمه می یابد، از معماری وکاشی کاری هنرمندانه ای برخوردار است.

ارتفاع گنبد ۲۴ متر است

گنبد مسجد با مساحتی قریب 1460متر، گنبد بسیار بزرگی در دنیای شیعه است. کاشی کاری محراب وگنبد که از آثار قدیم کاشی کاری در ایران است خود، میراث فرهنگی امروز است. مرقد مطهر ایشان نیز در ضلع غربی مسجد اعظم بنا بر سفارش و وصیت ایشان واقع شده است. آیت الله علوی بروجردی سبط بزرگوار ایشان در این باره می فرمایند: این مکان قبلاً خانه کوچکی به مساحت 60 متر مربع بود که از مال شخصی آیت الله بروجردی خریداری شده و بعد از مشخص نمودن محل دفن خود، باقی زمینها را وقف مسجد نمودند. و همیشه می فرمودند: "ازآنجاکه این مکان راهروی ورود به حرم مطهر است، مرا در این مکان دفن کنید تا خاک کفش زوار، روی قبر من باشد."

بعد از رحلت این عالم ربانی، بنا بر وقف نامه تنظیم شده که از طرف حضرت آیت الله العظمی بروجردی اکبر اولاد ذکور با تقدم طبقه اول بر طبقه ثانی تولیت این مسجد را بر عهده دارند، حجت الاسلام والمسلمین آقای محمدحسن طباطبایی بروجردی پسر بزرگوار ایشان کار نیمه تمام ایشان را بر عهده گرفته و به فرجام رساندند.

این مسجد امروزه مهمترین مرکز تدریس در حوزه علمیه قم است. جلسه تدریس حضرت آیت الله وحید خراسانی و آیت الله مکارم شیرازی هر روزه در این مسجد برگزار می‌شود.

در این مسجد بزرگان زیادی مشغول تدریس برای علما و روحانیون حاضر در درس بوده اند از جمله:

امام خمینی

آیت الله گلپایگانی

آیت الله سید موسی شبیری زنجانی

آیت الله شریعتمداری

آیت الله وحید خراسانی

آیت الله جعفر سبحانی

آیت الله ناصر مکارم شیرازی

آیت الله جوادی آملی

منابع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، سایت سیمای میراث فرهنگی قم