امنیت آب اولویت بحران ها

كشور به لحاظ منابع آبی بسیار محدود بوده و جزو كشورهای كم آب دنیا هستیم و بحران داریم و بحران آب عملا وارد مقوله امنیتی شده است و ما ناگزیر شدیم در كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی «كمیته امنیت آب» را تشكیل دهیم

به گزارش تبیان ، روزنامه اعتماد در یادداشتی نوشت:طی روزهای گذشته در خبرها آمده بود رییس محترم كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، دكتر علاء الدین بروجردی با انتقاد از بی توجهی به كمبود آب در كشور طی سال های گذشته و اینكه چرا در ٣٨ سال گذشته تا این حد به مساله بحران آب بی توجهی صورت گرفته، بیان كردند: كشور به لحاظ منابع آبی بسیار محدود بوده و جزو كشورهای كم آب دنیا هستیم و بحران داریم و بحران آب عملا وارد مقوله امنیتی شده است و ما ناگزیر شدیم در كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی «كمیته امنیت آب» را تشكیل دهیم.

با ابراز خرسندی از توجه ویژه به مقوله بحران آب در كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، كه خاطرم هست اینجانب نیز سال گذشته چه در نامه به نمایندگان محترم پیرامون مساله آب در كشور و چه در مصاحبه با برخی خبرگزاری ها در نمایشگاه مطبوعات، پیشنهاد امری مشابه را داده بودم: چند نكته را خاطرنشان می كنم:

توجه و انذار نسبت به مساله بحران آب در اقلیم خشك و كم آب ایران از سوی دلسوزان و كارشناسان این حوزه مسبوق به سابقه بوده و مداوما مورد تاكید نهادهای جامعه مدنی قرار گرفته است. می توان گفت طی یك دهه گذشته، گزارش نهادهای آینده پژوهی در ایران و اولویت بندی بحران های آتی، اصولا در صدر و به عنوان یكی از ۵ بحران مهم، به مساله كمبود آب و سوءمدیریت آن در ایران اشاره می كند.

همچنین تاكید پژوهش های صورت گرفته از سوی مركز پژوهش های مجلس به خصوص بررسی های تفصیلی سال ١٣٩١ و ١٣٩٣ و مطالعات كاربردی و هشدار دهنده نهادهای علمی دانشگاهی یا غیردولتی زیست محیطی، مبنی بر توجه ویژه به مساله بحران آب و مدیریت ناصحیح آن در كشور و همچنین اولویت این موضوع در سیاست های برنامه ششم توسعه، ضرورت ایجاد این كمیته را چه بسا حتی زودتر از این زمان، ضروری می نماید.

نكته مهم در عملكرد این كمیته، رویكرد پیشگیری و شناسایی عوامل و دلایل بنیادین مدیریت ناصحیح آب در كشور، توجه به اثربخش كردن مطالعات ارزیابی های زیست محیطی، درخواست گزارش، تحقیق و تفحص و نظارت بر عملكرد دستگاه های اجرایی مربوطه در اجرای صحیح و دقیق حقوق حاكم بر آب و «حقابه و سهم آبه های قانونی»، همچنین بازنگری در پیش نویس قانون جامع مدیریت منابع آب با توجه به شرایط بحرانی تغییر اقلیم در ایران و بهره گیری از نظریات كارشناسان دلسوز ملی و محلی، جهت جلوگیری از تبدیل این موارد به معضل امنیتی و اجتماعی است. مواردی همچون: عدم توجه به قوانین و مصوبات نهادهای قانونی مدیریت آب در ایران و تفسیر به رای كردن آنها یا بی توجهی به نتایج مطالعات ارزیابی های زیست محیطی صورت گرفته، تخصیص و انتقال های مخالف با موازین توسعه پایدار، سدسازی های بی رویه و غیركارشناسی و در نتیجه شور شدن رودخانه ها، كشاورزی های غیراصولی بدون توجه به مقتضیات زیست محیطی منطقه و برداشت های بالا دست یا زیرزمینی بی رویه و از بین بردن آبخوان ها و شكست زمین، خشكاندن تالاب ها و دریاچه ها، فعالیت غیرقانونی معادن در مناطق حفاظت شده و از بین بردن پوشش های طبیعی و معیوب كردن چرخه حیات و حیات وحش در مناطق مختلف ایران.

نكته دیگر مساله حقابه ایران از رودهای بین المللی به خصوص در شرق و غرب ایران است. مشكلاتی كه در اثر سدسازی های بی رویه در قالب پروژه «گاپ» و سد ایلیسو در تركیه، كاهش شدید آب ورودی به اروندرود و خشك شدن جلگه آبرفتی خوزستان، برهم خوردن تعادل زیست محیطی منطقه و پدیده پیشروی آب شور دریا به سمت خشكی و ایجاد كانون های بحرانی ریزگرد را به همراه داشته است. در شرق ایران نیز موضوع ایجاد سد و بندهای بسیار و برداشت های بی رویه توسط افغانستان از رود هیرمند مطرح است كه این مشكل سابقه ای تاریخی دارد و سبب ایجاد كم آبی گسترده در استان سیستان و بلوچستان می شود و اخیرا نیز نماینده محترم زابل، زهك، هیرمند، نیمروز و هامون (دكتر دهمرده)، به این موضوع اشاره كرده است.

شرایطی كه باعث شده نهایتا سه ماه سال رودخانه هیرمند جاری باشد و ٧٥ درصد سال به طور كلی خشك است و آورده ای از افغانستان وارد ایران نمی شود. مسلما موضوع مطالبه حقابه های ایران، امری در چارچوب دیپلماسی بین الملل و عمومی و در راستای امنیت پایدار كشور است كه وزارت امور خارجه به عنوان متصدی اصلی راهبری روابط و سیاست خارجی بر مبنای سیاست های كلی نظام، با همكاری كمیسیون امنیت ملی و كمیته تخصصی امنیت آب، می تواند اقدامات مهم و قابل توجهی را در این زمینه آغاز كرده یا به سر انجام رساند.

---

منبع: روزنامه اعتماد/مینو خالقی