مجازات توهین به مسئولان حکومتی

از لحاظ حقوقی، توهین به رییس جمهور مستلزم مجازات حبس از سه تا شش ماه، یا تا ۷۴ ضربه شلاق و یا پنجاه‌هزار تا یک‌میلیون ریال جزای نقدی دارد.

فاطمه نوری -بخش حقوق تبیان

متاسفانه اخیرا در سطح جامعه شاهد توهین به اشخاص خاص و برخی مسئولین از جانب عده ای هستیم که این عمل را مصداق آزادی عمل معرفی می کنند!؛ در حالی که نه تنها این جریان از مصادیق آزادی عمل محسوب نمی شود که با شرایط نامساعدی که موجب می شود، جوّ جامعه را متشنج و برخی به اصطلاح آزادی ها را حساس و محدود می کند.

طبق قانون اگر کسی دیگری را با کلماتی مخاطب قرار دهد که موجب تحقیر او شود، در حالی که مخاطب مستحق و سزاوار این الفاظ و القاب نباشد به آن "توهین" گویند. این جرم در ماده 608 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 پیش‌بینی‌شده است که مقرر می دارد: "توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود."

جرمِ توهین علاوه بر عنصر قانونی، دارای عنصر مادی و عنصر معنوی است. عنصر مادی جرم توهین عبارت است از رفتار فیزیکی، شرایط و اوضاع و احوال و نتیجه حاصله. رفتار فیزیکی جرم توهین می تواند به شکل گفتار، کردار، نوشتار و حتی اشارات مختلف دست و چشم و نظایر اینها باشد.

اعمالی مثل آب دهان ریختن به روی دیگری، انداختن و هل دادن تحقیرآمیز دیگری و برداشتن اهانت‌آمیز کلاه یا عمامه از روی سر شخص محترمی، عرفا باعث تحقیر است. (1)

توهین به مسئولین حکومتی

جرم توهین یکی از جرایم علیه حیثیت معنوی و تجاوز به حریم شخصیتی اشخاص محسوب می شود این جرم از لحاظ طبقه‌بندی جرایم از حیثیت مجنی علیه جزء جرایم علیه اشخاص است.

"توهین" به لحاظ لغوی از ریشه "وهن" گرفته شده و به معنی خار و خفیف کردن بوده و اصطلاحأ به هر رفتاری اعم از فعل، گفتار، اشاره یا نوشتار دلالت دارد که بتواند به نحوی موجب وهن و تخفیفِ شخصیتی اشخاص شود، اطلاق می‌گردد.

توهین به اعتبار مقام و شخصیت طرف اهانت، به توهین ساده و مشدد تقسیم می‌شود، مخاطبِ "توهینِ عادی"، اشخاص عادی‌اند و مخاطب "توهینِ مشدد" اشخاص و مقامات رسمی رده بالای حاکمیتی هستند. صرف‌نظر از تعدد مصادیق توهین مشدد، می توانیم مثالی برای آن داشته باشیم: توهین به رییس‌جمهور منتخب در روز قدس، به اعتبار مقام و شخصیت رئیس جمهور از مصادیق توهین مشدد می‌باشد که در ماده ۶۰۹ قانون تعزیرات آمده است.

از لحاظ حقوقی، توهین به رییس جمهور بعنوان رئیس قوه مجریه مستلزم مجازات حبس از سه تا شش ماه، یا تا ۷۴ ضربه شلاق و یا پنجاه‌هزار تا یک‌میلیون ریال جزای نقدی دارد. این جرم دارای جنبه عمومی بوده و دادستان بعنوان مدعی العموم جامعه مکلف به تعقیب مرتکبین جرم مزبور می باشد، از لحاظ سیاسی توهین به رییس جمهور بازتاب ها و تبعات منفی داخلی و بین المللی بوده و این اقدام توهین به منتخب یک ملت می باشد، که از جنبه داخلی باعث ایجاد شکاف در مناسبات سیاسی و اجتماعی و ایجاد چندگانگی در سطح جامعه بوده و از حیث بین‌المللی باعث ایجاد خدشه در چهره مطلوب و مقبول رییس‌جمهور و حتی ملت ایران خواهد شد، لذا شایسته است ضمن پیگیری و تعقیب و مجازات مجرمان و عوامل توهین به نماد جمهوریت نظام، اقدامی شایسته در جهت پیشگیری از تکرار حوادث مشابه آتی بعمل آید.

پی نوشت:

1. تفاوت‌های حقوقی توهین و افترا، باشگاه خبرنگاران جوان، اردیبهشت 93