خروج ربا از نظام اقتصادی با حذف ''بهره'' امكان پذیر است
حجت‌الاسلام سیدمحمدكاظم رجایی، عضو گروه اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) علم اقتصاد را علم انتخاب و تخصیص بهینه منابع دانست و تصریح كرد: علم اقتصاد رفتار انسان را بعنوان تولیدكننده و مصرف‌كننده مورد بررسی قرار می‌دهد. انسان چه بعنوان مصرف كننده و چه بعنوان تولیدكننده همواره در گزینه‌های پیش روی خود، گزینه‌ای را انتخاب می‌كند كه حداكثر مطلوبیت را برایش داشته باشد. اقتصاد نیز بعنوان یك علم به بررسی چگونگی این انتخاب می‌پردازد.
وی با اشاره به وجود علم اقتصاد اسلامی به تعریف آن بر مبنای اصول اعتقادی اسلام پرداخت و گفت: تمامی رفتارهای فردی كه معتقد به مبدا و معاد باشد بر مبنای اصول و ارزشهایی است كه به آن معتقد است انسان معتقد به اصول و ارزشهای اسلام در نحوه انتخاب خود برای رسیدن به حداكثر مطلوبیت نیز مطابق ارزشهای اعتقادی خود عمل می‌كند. علم اقتصاد اسلامی نیز در این مسیر به بررسی چگونگی انتخاب و تخصیص بهینه منابع براساس اصول و مبانی دین اسلام می‌پردازد.
حجت‌الاسلام رجایی با ابراز تاسف نسبت به عدم انطباق كامل عملكرد نظام اقتصادی كشور به ویژه نظام بانكداری كشور بر اساس مبانی تعریف شده در علم اقتصاد اسلامی، تاكید كرد: در حال حاضر سرمایه‌گذاری جدی درخصوص انجام تحقیقات و پژوهشهای مختلف در حوزه علم اقتصاد اسلامی در مراكز علمی و پژوهشی كشور انجام نشده است یعنی در یك نظام اسلامی تنها تعداد محدودی كارشناس و متخصص اقتصاد اسلامی وجود دارد.
وی ادامه داد: عدم ارائه تعریف صحیح از اقتصاد اسلامی در مراكز علمی مانند دانشگاه ها در كنار كمبود نیروهای متخصص در این حوزه آشفتگی وضعیت اقتصادی كشور را دوچندان كرده است بطوریكه ریزترین نكات مانند مشكلات موجود در نظامم بانكداری كشور با وجود نرخ بهره همچنان لاینحل باقی مانده است و حتی تعریف مناسبی برای واژه‌های اقتصادی ارائه نشده تا در برخی گزارشات از منابع معتبر چون گروههای اقتصاد و بانكهای موجود در كشور شاهد درج كلماتی چون بهره نباشیم چرا كه هنوز برای گروههای پژوهشی و مدیران كشور این مطلب روشن نشده است كه بهره همان رباست.
حجت‌الاسلام رجایی به بررسی ورود ربا در نظام اقتصادی پرداخت و اظهار داشت: زمانی كه ''مازاد'' در هر نظام اقتصادی ایجاد شود و گروهی متقاضی آن مازادها باشند شاهد ورود بهره یا ربا در آن اقتصاد هستیم. این مساله اختصاص به دوران یا زمان خاصی ندارد چرا كه در كتب الهی مانند تورات و انجیل، مساله ربا مطرح و نهی شده است و همچنین در زمانهای پس از آن یعنی در دوران فلاسفه یونان نیز این مساله گریبانگیر جامعه بود و توسط افرادی چون ارسطو مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
وی ظهور ظلم و ستم را از جمله پیامدهای ورود ربا در نظام اقتصادی دانست و تصریح كرد: در دوران گذشته افراد بخاطر پرداخت بهره وامهای مصرفی مجبور بودند خانه و اموال خود را گرو بگذارند. این امر خود منشا ظلم و ستم برای افرادی بود كه به دلایلی مجبور به گرفتن وام از اشكال مختلف بودند.
عضو گروه اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح كرد: عدم وجود كارایی در نظام اقتصادی با وجود بهره از مظاهر ظلم و ستم این پدیده در شرایط كنونی است چرا كه بهره‌برداری تاثیرات منفی بر رشد اقتصادی و نرخ بیكاری دارد یعنی وجود بهره موجب ظهور بیكاری و كاهش اشتغال می‌شود و این امر پدیده‌ای است كه توسط اقتصاددانان بزرگ تاریخ چون كنز و فریدمن نیز ثابت شده است.
وی حذف بهره از نظام اقتصادی و ایجاد نظام مبتنی بر مشاركت در سود و زیان را از جمله راهكارهای حل مساله ربا در نظام اقتصادی كشور عنوان و خاطرنشان كرد: برای حذف بهره از سیستم اقتصادی باید راهكارهایی ارائه شود تا بانكها نقش واسطه در وجوه را عهده‌دار باشند و شركتهای سرمایه‌گذاری نیز فعالتر از گذشته در نظام اقتصادی حضور داشته باشند تا شاهد ظهور نظامی مبتنی بر مشاركت در سود و زیان و حذف بهره در سیستم اقتصادی باشیم.
