تبیان، دستیار زندگی

تاریخچه ایجاد و چیستی سند 2030 یونسکو

در سال 2015، سازمان ملل قطعنامه ای را برای دگرگون کردن و توسعه پایدار جهان تا سال 2030 تصویب کرد. در این قطعنامه به بخش های مختلفی از جمله محیط زیست، تغییرات اقلیمی و هر آنچه برای نسل آتی مهم و تأثیرگذار است، اشاره شده است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : صدیقه شریفی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تاریخچه ایجاد و چیستی سند 2030 یونسکو

در سال 2015، سازمان ملل قطعنامه‌ای را برای دگرگون کردن و توسعه پایدار جهان تا سال 2030 تصویب کرد. در این قطعنامه به بخش های مختلفی از جمله محیط زیست، تغییرات اقلیمی و هر آنچه برای نسل آتی مهم و تأثیرگذار است، اشاره شده است.

شریفی - بخش سیاست تبیان
2030

یکی از بخش های این قطعنامه، بحث آموزش است که همه 192 کشور عضو سازمان ملل تا سال 2030 باید برای مردمان خود فارغ از جنسیت، قومیت، سن و هر گونه تفاوت و تبعیضی، امکانات مساوی، با کیفیت بالا و مادام العمر تحصیل فراهم کنند. به این بخش از این برنامه سازمان ملل برای سال 2030، سند آموزش 2030 یونسکو گفته می شود.

سند 2030 یونسکو با هدف ارتقای سطح سواد و افزایش کیفیت آموزش، با 17 هدف اصلی و 169 هدف ویژه در سازمان ملل به تصویب رسید و کشورهای عضو ملزم به رعایت آن شدند.

مهم ترین برنامه های اصلی این سند، پایان دادن به گرسنگی، آموزش با کیفیت. برابری جنسیتی، پایان دادن به فقر، کاهش نابرابری، دسترسی به انرژی پاک، رشد اقتصادی پایدار، داشتن شهرهای پایدار و ناب آور، در دسترس بودن آب آشامیدنی سالم و فاضلاب، اقدام برای مقابله با تغییر اقلیم، الگوی تولید پایدار، ارتقا اکوسیستم، استفاده پایدار از اقیانوس و دریا و جامعه پایدار و صلح‌آمیز است. براساس سند 2030 کشورهای عضو ملزم به رعایت و اجرای دقیق 17 سرفصل اعلام شده هستند و این سازمان بر حسن اجرای آن نظارت می کند.

اقدامات ایران در راستای تحقق سند 2030 یونسکو 

در آذر ماه 95 سند ملی آموزش 2030 ایران با حضور وزرای آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری رونمایی شد؛ این سند وضعیت حوزه آموزش ایران در 14 سال پیش روی میلادی ( 30- 2016) ترسیم کردند و شرایط و نحوه تحصیل و سطح سواد مورد نیاز در ایران و دیگر کشورهای عضو این سازمان بین المللی را مشخص می کند. چند هفته بعد پس از رونمایی این سند، پیش نویس محتوای آن نیز منتشر و مشخص شد که در شهریور ماه ( 2015 September )، این سند با هدف نهایی ترویج مبانی توسعه پایدار در کشورهای عضو با 17 هدف اصلی و 169 هدف فرعی برای اجرا ارائه و ابلاغ شد و سند ملی آموزش 2030 حاصل برنامه ریزی، تدوین و آماد سازی دفتر یونسکو در ایران است. بر این اساس،

* موضوع آموزش و یادگیری مادام العمر با کیفیت، برابر و فراگیر برای همه با محوریت یونسکو تعیین‌شده که ایران نیز متعهد به اجرای آن است.

* مؤلفه های کلیدی در برنامه  آموزش 2030 عبارت‌اند از: برابری و فراگیری بودن، دسترسی برابر، عادلانه و با کیفیت، برابری جنسیتی، کیفیت آموزش و یادگیری مادام العمر.

* دولت‌ها موظف‌اند تا اهداف جهانی را در اهداف، سیاست‌ها، طرح‌ها و اقدامات ملی، چرخه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، سازمان دهی نظام‌های آموزشی و آماده‌سازی منابع ادغام کنند.

* اجرای آموزش 2030 در سطح ملی باید بر مبنای رویکرد فرابخشی باشد که براساس همکار موثر، تمرکز بر نتایج گسترش شراکت، شفافیت، مسئولیت مشترک و وحدت عمل همه عاملان شکل گرفته است.

تهیه سند ملی 2030 جمهوری اسلامی ایران براساس سند آموزش سازمان ملل و با هدایت و نظارت دفتر یونسکو با فرموده مقام معظم رهبری که «شورای عالی انقلاب فرهنگی باید اتاق فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه های کشور باشد» منافات دارد

* برخی اصول عمومی که می تواند به هماهنگی مناسب جهت تحقق موثر اهداف 2030 در چارچوب دستور کار 2030 توسعه پایدار ملل متحد کمک کنند؛ عبارت‌اند از: هدایت دولتی و جلب مشارکت فرابخشی، حفظ ساختارهای موجود و انطباق آن با آموزش 2030، اجرای اقدامات فراتر از وزارت آموزش و جلب مشارکت وزارتخانه ها و سازمان های مرتبط با بهداشت، جوانان، کار، امور اجتماعی، مدیریت، برنامه ریزی، بودجه و تأمین هماهنگی اجرای آموزش 2030 با سایر اهداف توسعه پایدار 2030 ملل متحد.

* این برنامه در سطح جهانی تدوین و تصویب و در سطح منطقه ای تقسیم کار شده است و در سطح ملی تدوین و اجرا و در سطح جهانی، منطقه ای و ملی، نظارت و ارزیابی می شود. بنابراین ضروری است  هم‌زمان به هم‌سویی با دستور کار جهانی، اقدام ملی برای تدوین برنامه کشوری مشتمل بر سیاست‌گذاری، شاخص سازی و نظارت در راستای محتوای جهانی برنامه انجام شود.

مصوبه هیئت وزیران در 25 شهریور ماه 95 نیز بر این سند مهر تأیید می زند و آن را این گونه برای اجرا ابلاغ می کند که «به منظور هماهنگی و ارائه راهکار تحقق اهداف و تعهدات آموزش 2030 همسو با اهداف و تعهدات برنامه اهداف توسعه پایدار، کار گروه ملی آموزش 2030 با مسئولیت وزارت آموزش و پرورش بدون گسترش تشکیلات سازمانی و با استفاده از امکانات و ظرفیت های موجود در آن وزارتخانه با حضور نمایندگان دستگاه های ذی ربط تشکیل می شود.

کار گروه ملی آموزش 2030 موظف است برنامه اجرایی و نظارتی تحقق کامل آموزش 2030را در سطوح ملی و استانی با بهره گیری از تمام ظرفیت های موجود در دستگاه های اجرایی مرتبط و همسو با اهداف برنامه های توسعه کشور، اسناد راهبردی توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه اهداف توسعه پایدار نهی کند. دستگاه های اجرایی برای تحقق اهداف برنامه آموزش 2030 موظف به اجرای تصمیمات کار گروه هستند. کار گروه ملی آموزش 2030 موظف است گزارش پیشرفت کار و نحوه همکاری دستگاه های ذی ربط را سالانه به هیئت وزیران و گزارش نهایی را به کمیسیون ملی یونسکو برای ارسال به مرجع بین المللی مربوط ارائه کند.»

این برنامه آموزشی یا سند توسعه آموزشی به نام «به سوی آموزش و یادگیری مادام‌العمر با کیفیت، برابر و فراگیر: سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران» نام‌گذاری شده است. این سند بیش از 300 صفحه دارد و سر فصل هایش، مشابه 100 هدف تعیین شده سازمان ملل در سند 2030 است.

در واقع در ایران سند 2030 یونسکو از طریق کار گروهی که هیئت وزیران در سال 1395 تصویب کرد و به طور غیرمستقیم آن‌گونه که می گویند بدون سر و صدا اجرا می شود. اهم اهداف سند 2030 سازمان ملل شامل آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه، سنجش و ارزیابی کیفیت و یادگیری، مراقبت اوان کودکی، آموزش پیش دبستانی و ابتدایی، آموزش فنی و حرفه ای و مهارتی رسمی، آموزش عالی مهارتی متوسطه، آموزش فنی و حرفه ای و مهارتی غیررسمی، دسترسی به آموزش عالی با کیفیت و برابر، کارآفرینی با تأکید بر کار شایسته، برابرسازی فرصت های آموزشی و اجتماعی برای زنان و دختران، دسترسی برابر اقشار آسیب‌پذیر به آموزش، آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه توسعه سوادآموزی و مقابله با کم سوادی، آموزش توسعه پایدار در آموزش ابتدایی و متوسطه با تأکید بر ایجاد هماهنگی بین بخشی، آموزش توسعه پایدار در آموزش عالی، آموزش سلامت و شیوه‌های زندگی سالم و بهداشتی، مدارس و تجهیزات آموزشی در سطوح ابتدایی و متوسطه، دانشگاه ها و نهادهای آموزش عالی، فناوری و تجهیزات آموزش های غیررسمی مهارتی، توسعه همکاری های علمی و بین‌المللی در آموزش عالی، توسعه همکاری‌های بین‎المللی در آموزش مهندسی، توسعه همکاری های علمی و بین‌المللی در زمینه تربیت معلم و غیره می شود.

2030

دلایل اصلی مخالفت با سند 2030 یونسکو

با سند 2030 یونسکو بیشتر به دلیل برخی از جزئیات و بندهای آن‌که با اسناد بالادستی و برنامه های تحولی آموزش ایران و همچنین فرهنگ ایرانی و اسلامی مغایرت دارند، مخالفت و انتقاد می شود.

سه حوزه اصلی مخالفت با سند 2030 یونسکو موارد زیر هستند:

- برابر زن و مرد در آموزش: علی‌رغم اینکه این مسئله در فرهنگ و اسناد و برنامه های آموزشی ایران نیز وجود دارد، اما در سند 2030 یونسکو به مواردی مانند تغییر کتب درسی با حذف نقش های مادری و همسری و مشابه نشان دادن زن و مرد در تمام عرصه ها اشاره شده است.

- نفوذ افکار و جریان های غیردینی: از دیگر موارد انتقاد از سند آموزش 2030 یونسکو، غیر اسلامی و غیردینی شدن آموزش در ایران است. این حالت صریحاً در کتابچه‌های راهنمای یونسکو با عنوان «آموزش همگانی جهانی» بیان شده است. در واقع در چارچوب فرهنگ غربی مبانی دینی در کتب و آموزه های آموزشی نباید بگنجد.

- نظارت و دخالت خارجی: انتقاد سوم به سند 2030 یونسکو از این لحاظ است که در این سند به انتقال علم و تکنولوژی آموزشی بین کشورها اشاره شده است و منتقدان و مخالفان در ایران این بخش از سند آموزش 2030 را به نظارت مستشاران خارجی بر آموزش و پرورش تعبیر می کنند. در واقع این منتقدان مخالفان سند 2030 به دلیل اینکه یونسکو می تواند متأثر از برخی از نهادها و سازمان های سلطه گر غربی باشد، با این سند یونسکو مخالفت می کنند.

- در این سند، به واژه هایی مانند شهروند جهانی و برابری جنسیتی اشاره شده است که این مباحث از سوی برخی صاحب‌نظران و کارشناسان، به ویژه در شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد نقد است و حتی برخی معتقدند که تصویب و اجرای این سند دگرگونی های بسیاری را در آموزش کشور ایجاد می کند که از جمله می توان به حذف کلیشه های جنسی و ارائه آموزش های جنسی به کودکان و حذف برخی مفاهیم قرآنی و ارزشی از کتاب های درسی به بهانه ترویج صلح و نبود خشونت اشاره کرد.

- در تصویب‌نامه هیئت وزیران ذکر شده که این سند مستند به اصل 138 قانون اساسی است؛ حال آنکه در سه بخش با این اصل منافات دارد: سطح این سند بسیار وسیع تر از موارد مذکور در اصل 138 قانون اساسی است. اصل 138 اعلام می کند: مصوبات هیئت وزیران نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد و تصویب‌نامه‌های هیئت‌وزیران باید به اطلاع رئیس مجلس برسد؛ حال آنکه این مسئله به اطلاع رئیس مجلس شورای اسلامی نرسیده است.

اجرای آموزش 2030 در سطح ملی باید بر مبنای رویکرد فرابخشی باشد که براساس همکار موثر، تمرکز بر نتایج گسترش شراکت، شفافیت، مسئولیت مشترک و وحدت عمل همه عاملان شکل گرفته است.

تهیه سند ملی 2030 جمهوری اسلامی ایران براساس سند آموزش سازمان ملل و با هدایت و نظارت دفتر یونسکو با فرموده مقام معظم رهبری که «شورای عالی انقلاب فرهنگی باید اتاق فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه های کشور باشد» منافات دارد. لازمه به ذکر است ساختاری که برای چارچوب عمل ملی سند آموزش 2030 در تصویب نامه هئیت وزیران در نظر گرفته شده، شبیه ساختار شورای عالی انقلاب فرهنگی است و اعتبار آن در حدی است که به محض تصویب سند همه دستگاه های دولتی موظف به اجرا می شوند.

- اهداف کلان این سند علاوه بر محیط زیست، جنبه های اجتماعی و اقتصادی را هم در بر می گیرد که باید در طول 15 سال اجرا شود و یکی از این حوزه ها، آموزش است. بر اساس تصریح مقدمه سند 2030، این سند بر شش جنبه یعنی «کرامت انسانی، مردم، کره زمین، سعادت، برابری و مشارکت» تأکید می کند. که می توان آن را همان ارزش های محوری این سند دانست. بر همین اساس، این ارزش ها در حوزه های مختلف و در اهداف جزئی منعکس شده اند که یکی از آن ها حوزه تعلیم و تربیت است و حال این بحث مهمی است که اهداف و ارزش هایی که نهادهای بین المللی در چنین اسنادی تعریف کرده اند، چگونه عملیاتی می شوند؟

- در سطوح سیاست‌گذاری کشور با اسناد بین‌الملی چگونه مواجه می شویم. یک وجه این مواجهه این است که هدف‌گذاری و ارزش‌های مطرح در اسناد بین‌المللی تا چه اندازه با مبانی فکری و نظام ارزشی جمهوری اسلامی ایران هماهنگ هستند که این نسبت باید با جدیت و دقت مشخص شود؛ به ویژه در اسنادی که ناظر به توسعه و آینده کشورها تعیین تکلیف می کنند و جهت دهنده هستند.

- اگر قرار باشد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور و نقشه مهندسی فرهنگی کشور را در تدوین برنامه درسی مد‌نظر قرار بدهیم؛ جایگاه بیانیه ارزشی سند تحول (فصل دوم صفحات 15- 19) و نقشه جامعه علمی کشور (فصل 15- 19) و نقشه جامعه علمی کشور (فصل اول صفحات 11- 9) نقشه مهندسی فرهنگی (فصل دوم صفحات 11- 15) و ساحت های شش گانه تعلیم و تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی، تعلیم و تربیت اجتماعی، سیاسی، تعلیم و تربیت زیستی و بدنی، تعلیم و تربیت زیبایی شناختی و هنری، تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه ای و نیز تعلیم و تربیت علمی و فناوری منطبق بر نظام معیار اسلامی و مبانی و ارزش های برگرفته از قرآن کریم و عترت معصومین (علیهم السلام) و نیز زیر نظام‌های مربوط به این ساحت ها در سند تحول بنیادین و مؤلفه های پنج گانه در برنامه درسی ملی، شامل: ساختار، هدف، محتوا، روش و ارزشیابی و عناصر پنج گانه تعقل و تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق و تأثیر طولی و عرضی آن در چهار عنصر ارتباطی شامل: ارتباط با خود، خالق، خلق و خلقت که به صورت طولی مرتبط با مبانی و اصول هستند و نیز اهداف کلانی که در اسناد بالادستی بیان شده، چگونه می توان این هم راستایی با اهداف غایی را نسبت به اهداف کلی، اهداف راهبردی، اهداف عملیات و اهداف اجرایی مرتبط نمود؟ که رعایت نکردن این پروسه مهم در برنامه درسی ما را از غایت اصلی که رسیدن به حیات طیبه و قرب الهی است، دور خواهد نمود که  درابن خلل ناپذیر بر هویت یابی، استقلال و باورهای اعتقادی و ملی نسل آینده این کشور وارد خواهد نمود

- اصلاح بنیادین مفاهیم آموزشی و تربیتی در جوامع اسلامی مانند فلسطین، اردن، امارات، بحرین، عمان، قطر، لبنان و عربستان به نفع رژیم صهیونیستی و به اصطلاح حل «بحران اعراب و اسرائیل» از مسیر تغییرات فرهنگی و ارزش های ملی در قالب برنامه «صلح جهانی» اشاره کرد.

- گردآوری اطلاعات و آمار معتبر از کشورها، توسط یونسکو؛ تمام کشورها متعهد هستند که با مرکز آمار و اطلاعات یونسکو (Uis) همکاری کنند تا یونسکو و مجامع بین المللی به آمار و اطلاعات آموزشی و تربیتی کشورها به صورت منظم و دوره ای دسترسی داشته باشند.

- انتشار آمار و اطلاعات محرمانه کشور از سوی سازمان های بین المللی و بهره برداری از آن بر غلبه منافع ملی کشور، این ساده اندیشی است که ما به راحتی اطلاعات نسل آینده ساز خود را در اختیار آن ها قرار دهیم.

- با وجود اسناد بالادستی متعدد مانند: «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، «سند نقشه جامع علمی کشور»، «نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و ...، چرا مسئولان مربوط، به جدیت برنامه 2030 یونسکو پیگیر اجرای آن ها نیست؟ پذیرش و اجرای برنامه های سازمان های بین المللی نظیر برنامه آموزش 2030 و درگیر شدن 4 وزارتخانه دولت تدبیر و امید با آن، در سکوت رسانه ای و بدون شرح جزئیات و منافعی که از اجرای آن نصیب سیستم آموزشی کشور می شود، چه توجیهی دارد؟

- «جهانی شدن» یکی از مفاهیمی است که مرزهای جغرافیایی کشورها و هنجارهای فرهنگی آموزشی را تحت تأثیر قرار داده است و سازمان های بین المللی مانند یونسکو، این مفهوم را در حوزه تعلیم و تربیت پیگیری می کنند. به همین جهت شرکت های چند ملیتی برای تصاحب مدارس در کشورهای جهان سوم و خاورمیانه، به بالاترین نهادهای دولتی «نفوذ» کرده و اجرای  برنامه آموزش همگانی یونسکو را از ملزومات پیوستن به «سازمان تجارت جهانی» و بهره مندی از فاکتورهای اقتصادی و سیاسی کشورهای توسعه یافته بر می شمارند.

برابر زن و مرد در آموزش: علی‌رغم اینکه این مسئله در فرهنگ و اسناد و برنامه های آموزشی ایران نیز وجود دارد، اما در سند 2030 یونسکو به مواردی مانند تغییر کتب درسی با حذف نقش های مادری و همسری و مشابه نشان دادن زن و مرد در تمام عرصه ها اشاره شده است

- هدفی با مضمون توسعه پایدار در سند مورد نظر به صورت «تضمین آمورش با کیفیت، فراگیر و برابر و ارتقای فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه» تفسیر شده است، در حای که تعابیر و برداشت‌هایی از آموزش با کیفیت وجود دارد که با مبانی آموزش در مدارس و دانشگاه های جمهوری اسلامی مغایر است.

- برنامه جامع آموزش 2030، توصیه های جدی و مؤکد در خصوص ورود بعضی مفاهیم و مطالب به کتاب های درسی به کشورهای عضو دارد که قطعاً با فرهنگ اسلامی ما سازگار نیست. این موضوع از اقرارهای صریح برخی مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش است.

- در برنامه 2030، ارتباطات و برنامه های بین المللی شبکه مدارس مرتبط با یونسکو در کشورها از جمله ایران که قبلاً راه اندازی شدند، مورد توجه جدی قرار می گیرد که ابهامات فعالیت در مدرسه داری توسط این نهاد را با شک و تردید مواجه می کند.

- در برنامه های توسعه پایدار پس از 2015، از ارزش ها و اصول جهان شمول از قبیل همبستگی جهانی، صلح جهانی، احساس همدردی با انسان ها و مفاهیمی که ضدیت با رژیم غاصب صهونیستی را از اذهان محو کند آموزش داده می شود.

- این برنامه، چه ارتباط و نسبتی با اسناد بالادستی مانند: «سند چشم انداز 20 ساله کشور»، «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، «سند نقشه جامع علمی کشور»، «نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و ... سایر اسناد بالادستی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی دارد؟ اگر نسبتی دارد، کدام یک مرجع است؟

- با توجه به تفکر حاکم بر یونسکو که تفکری لیبرالیستی و سکولاریستی است و قطعاً با تفکر دینی در تقابل یا حداقل غیرهمسو است، اجرای این برنامه، چگونه نیازها و شرایط تعلیم و تربیت اسلامی را محقق می کند؟ و آیا این برنامه با اهداف تعلیم و تربیت اسلامی که در اسناد بالادستی تصریح شده است هماهنگ است؟

- اگر چه اهداف کلان 17 گانه برنامه توسعه پایدار 2030 که هدف شماره 4 آن به صورت مشخص به آموزش مربوط می شود، با واژه‌های زیبا که برخی از آن ها در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نیز آمده است، اما شاخص ها و مفاهیم مدنظر در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در تراز تربیت اسلامی است که با برنامه آموزش 2030 مغایر است؛ مانند تأکید بر تعلیم و تربیت اسلامی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نسبت به آموزش عیر ایدئولوژیک در برنامه 2030 یا مثلاً تربیت انسان خلیفه الله در اسناد بالادستی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی با تربیت انسان بر اساس مکتب اومانیسم در برنامه 2030.

- از منظر نظام حقوق جمهوری اسلامی ایران، مهم ترین قانون، قانون اساسی است. قانون اساسی جمهوی اسلامی ایران در اصل 77 صریحاً اشاره می کند که «عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه‌های بین‌المللی باید تصویب مجلس شورای اسلامی برسد». در این خصوص از شورای نگهبان به عنوان مفسر رسمی و قانونی نام می برد. 

- با توجه به محور بودن تساوی جنسیتی و حقوق بشر در سند 2030، مسئله مهم تر این است که دادن این گونه تعهدات بین‌المللی بدون تصویب در مراکز تصمیم گیری و قانون گذاری کشور، خود زمینه‌ساز فشارهای بین المللی و تصویب قطعنامه های سازمان ملل علیه کشور ایران به بهانه های حقوق بشری خواهد شد.

- به طور مشخص قاعده ای در فقه داریم به نام «قاعده نفی سبیل» که این قاعده راه نفوذ، سلطه و تسلط بیگانه بر مسلمین را باز نگذارده است و در هیچ شرایطی تسلط کفار بر مسلمانان جایز نیست.

- از برکات انقلاب اسلامی ایران توجه به موضوع آموزش و گسترش آن در تمام سطوح بوده و هست. در چند سال اخیر نیز تدوین سندهای ملی از جمله «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، «سند جامع علمی کشور» و «سند چشم انداز 20 ساله» به خوبی شاخص های کمی و کیفی را که با فرهنگ و اعتقادات کشور ما همخوانی دارد تدوین  کرده و برای اجرایی شدن به دستگاه مسئول ذی ربط محول نموده است.

- سخنان رهبر انقلاب را به عنوان بهترین فصل الخطاب و الگوی عملی برای مسئولان متذکر می شویم. «بنده این توسعه غربی را به هیچ وجه قبول ندارم، پایه هایش غلط است، مبانی اش غلط است، بسیاری از فروعاتش غلط است، اما معتقدم- نمی خواهم هم کلمه توسعه را که در واقع برگرفته از تعبیر انگلیسی و غربی است، به کار ببرم- عمداً کلمه پیشرفت را به کار می برم- این پیشرفت اسلامی ایرانی می تواند به عنوان یک گفتمان به عنوان یک خواست عمومی مطرح بشود. شتاب دریافت‌های علمی از همین قبیل است.

- نگاهی به سخنان رهبر معظم انقلاب در مقوله «پیشرفت» حکایت از آن دارد که باید به الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت توجه داشته باشیم و ارزش های اسلامی به ویژه عدالت و معنویت محور برنامه‌ریزی قرار بگیرد؛ بنابراین در برخورد با اسناد بین المللی از جمله سند آموزش 2030 که برای توسعه  پایدار کشورها تعریف شده است، باید نگاه محتاطانه داشت، چون تناسب این اسناد با ارزش‌های مذکور مورد ابهام است.

- تحول بنیادین و سند 2030 دو سند رقیب یا موازی نیستند. سند تحول بنیادین، یک سند فرادستی است که بر اساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب باید تمام برنامه ذیل آن قرار گیرد، از طرفی آنچه ما در توافقات جهانی انجام می دهیم، باید در ذیل سند تحول باشد و در چهارچوب عمل، ذیل آن است که باید از سند تحول تأثیر بگیرد.

 

این سند بسیار گسترده و جزئی بوده و در جزییات انتقادهایی به آن وارد شده است. این انتقادات از سوی رهبر ایران، شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگر نهادهای ذی‌ربط (به‌غیراز دولت و آموزش و پرورش) بوده است. در ادامه به بررسی دلایل انتقاد از سند 2030 یونسکو اشاره می شود.