تبیان، دستیار زندگی
در زندگی هایمان گاهی اوقات با افرادی مواجه شده ایم که با داشتن یک سری ویژگی هایی آدمی را به خود جذب می کنند؛ کسانی که نه تنها با گفتار و کلامشان آرامش می دهند، بلکه با سکوت و نگاه پرنفوذشان انسان را آرام می کنند و خود از گذرگاه های زندگی به سلامت عبور می
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

افراد صبور چه خصوصیاتی دارند؟

در زندگی هایمان گاهی اوقات با افرادی مواجه شده ایم که با داشتن یک سری ویژگی هایی آدمی را به خود جذب می کنند؛ کسانی که نه تنها با گفتار و کلامشان آرامش می دهند، بلکه با سکوت و نگاه پرنفوذشان انسان را آرام می کنند و خود از گذرگاه های زندگی به سلامت عبور می کنند.

فرآوری: زهرا اجلال- بخش قرآن تبیان

افراد صبور

چنین افرادی در میان مردم  به افراد صبور شهرت دارند و کسانی هستند که صفت صبوری را بیشتر در وجودشان پرورش داده اند. در این فرصت بر آن شده ایم که پیرامون خصلت صبوری مروری داشته باشیم و ببینیم این ویژگی در دین اسلام و قرآن کریم چه جایگاهی داشته و انسان های صبور چه ویژگی هایی دارند؟!

بر اساس آیات و روایات، تنها کسانی از میان موانع و مشکلات، سلامت به مقصد می رسند که با صبر، به قضای الهی راضی شده و تمایلات نفسانی را حبس نموده، و تسلیم امر خداوند گشتند. مصائب گوناگون آنان را از شکر، اطاعت و عبادت خداوند باز نداشته و با وجود تمام مشکلات، خود را به انجام وظایف الهی وادار سازند.  خداوند در قرآن کریم در موارد مختلف به شکل های گوناگون به این موضوع پرداخته و انسانها را با جایگاه و ارزش صبر آشنا ساخته است؛ همچنین به صابرین همراهی و یاری خود را در مراحل سخت زندگی، وعده داده و نعمت‌های ویژه‌ای عنایت کرده است: «وَ بَشِّرِ الصَّابِرین... أُولئِكَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُون‏‏»

فرد صبور در موقعیت‌ های جهل و خشونت، با حلم و مدارا برخورد می ‌كند: وَ لَا تَسْتَوِی الحْسَنَةُ وَ لَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتی هِی أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلی‏ حَمِیمٌ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبرَواْ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ

از نظر قرآن، صبر در صورتی ارزشمند است که به قصد تقرب و برای کسب رضای الهی باشد که خداوند صبر را از ویژگی صاحبان عقل توصیف می کند و در این باره چنین می فرماید:«إِنَّما یَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْباب‏... وَالَّذینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ... اُولئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّار»

انسان های صبور این ویژگی ها را دارند

صبر  یك ویژگی روانی و ثبات درونی است كه نتیجة آن مدیریت احساسات و هیجانات، توان تحمل سختی‌ها و سخت كوشی در كارهاست. صبر در زندگی انسان كاركردهای گوناگونی دارد؛ از جمله: انسان را در مقابله با سختی ‌ها یاری می‌ دهد، موفقیت در تحصیل، شغل و روابط اجتماعی را تسهیل می‌ كند، در برخورد با هیجانات و احساسات درونی توانمندتر می ‌سازد و در زمینه دینداری انسان را یاری می ‌دهد.

- فرد صبور از اشتباهات و ظلم دیگران می ‌گذرد و اهل گذشت است. آیات پیشین در مورد حق ‌خواهی مظلوم بودند، اما قرآن كریم در آیه ‌ای می‌ فرماید: وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُور: كسی كه صبر كند و ببخشد كار بزرگی انجام داده است. (شوری: 43)

- فرد صبور هنگام مصیبت ‌ها و مشكلات، خداوند را به یاد می ‌آورد:  ... و بشّر الصابرین الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ

- فرد صبور در موقعیت‌ های جهل و خشونت، با حلم و مدارا برخورد می ‌كند: وَ لَا تَسْتَوِی الحْسَنَةُ وَ لَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتی هِی أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلی‏ حَمِیمٌ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبرَواْ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ .........  معنای «ادفع بالتی هی احسن» این است كه هنگام مواجه شدن با سیئه، با حسنه برخورد كن.

- فرد صبور اگر به درستی كاری اطمینان داشته باشد، به گفته ‌های بی اساس دیگران توجه نمی ‌كند: إِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكُمْ سَیِّئَةٌ یَفْرَحُوا بِها وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا یَضُرُّكُمْ كَیْدُهُمْ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ مُحیطٌ

- صابر در برابر زخم زبان، تهمت و ناسزای افراد جاهل با بردباری برخورد می ‌كنند: وَ اصْبِرْ عَلی‏ ما یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً

- فرد صبور، موقع دزدیده شدن، مفقود شدن یا از بین رفتن اموالش برخورد منطقی دارد: وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرین

- فرد صبور در موقع از دست دادن شغل خود، از خود خویشتنداری نشان می ‌دهد و توكل به خدا می ‌كند: وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ

- فردی که صابر است، هنگام از دست دادن عزیزان، بیش از حد بی ‌تابی نمی‌ كند: وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ

صبر آشکار می کند آنچه در باطن بندگان است از نور و صفا و جزع ظاهر می کند آنچه در باطن ایشان است از ظلمت و وحشت، و صبر صفتی است که هر کسی ادعای آن را می کند و ثبات نمی کند در نزد آن مگر بندگان خاص خدا و جزع، چیزی است که هر کس انکار آن می نماید و منافقین به آن متصفند.

- صابر هنگام بیماری خویشتنداری خود را از دست نمی ‌دهد: وَ الصَّابِرینَ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حینَ الْبَأْسِ أُولئِكَ الَّذینَ صَدَقُوا وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

- فرد صبور هنگام فقر و تنگدستی متانت و خویشتنداری خود را حفظ می‌‌ كند و جزع و بی ‌تابی نمی‌ كند: وَ الصَّابِرینَ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حینَ الْبَأْسِ أُولئِكَ الَّذینَ صَدَقُوا وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

- در برابر نیازهای فیزیولوژیك، خودكنترلی بیشتری از خود نشان می ‌دهد: لَنْ نَصْبِرَ عَلی‏ طَعامٍ واحِدٍ فَادْعُ لَنا رَبَّكَ یُخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها وَ فُومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها

- کسی که اهل صبر است، در موقعیت ‌های ترس و خوف خویشتنداری از خود نشان می ‌دهد: وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ

- در موقعیت‌ های تنش ‌زا می ‌تواند خشم خود را كنترل كند: الَّذِینَ یُنفِقُونَ فی السَّرَّاءِ وَ الضرَّاءِ وَ الْكَظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یحُبُّ الْمُحْسِنِین‏

کلام اخر

کسانی که توان تحمل سختی ها را دارند، بر خود مسلط هستند و از تعادل، خارج نمی شوند. این گونه افراد در بروز یک مشکل به خوبی می اندیشند، و به موقع و به اندازه اقدام می کنند و از تحرکات زیان آور و گوشه گیری های مُضر پرهیز می کنند.

بنابراین، نه صبر به معنای سکون و سکوت است و نه هر سکوتی در مشکلات نشانه ی صبر و صلابت.

سخن را با کلامی از حضرت صادق علیه السلام به پایان می بریم که فرمودند: صبر آشکار می کند آنچه در باطن بندگان است از نور و صفا و جزع ظاهر می کند آنچه در باطن ایشان است از ظلمت و وحشت، و صبر صفتی است که هر کسی ادعای آن را می کند و ثبات نمی کند در نزد آن مگر بندگان خاص خدا و جزع، چیزی است که هر کس انکار آن می نماید و منافقین به آن متصفند. (معراج السعاده/نراقی/۶۹۴)
منابع:

آیا شما فردی صبور هستید؟؛ سایت جوانی ها

مشخصات افراد صبور از دیدگاه قرآن؛ خبرگزاری مهر