تبیان، دستیار زندگی
در اصل 6 قانون اساسی تصریح شده است که«در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکا آرای عمومی اداره شود از راه انتخابات» و به استناد اصل 177 که موضوع آن «بازنگری»در این قانون است، برخی اصول قانون اساسی مانند «اسلامی بودن»، «جمهوری بودن»، «ولایت امر» و «ا
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : حسین خسروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

«رقابت سیاسی» یا «رقابت هویتی»

در اصل 6 قانون اساسی تصریح شده است که«در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکا آرای عمومی اداره شود از راه انتخابات» و به استناد اصل 177 که موضوع آن «بازنگری»در این قانون است، برخی اصول قانون اساسی مانند «اسلامی بودن»، «جمهوری بودن»، «ولایت امر» و «اداره امور کشور با اتکا به آرای عمومی» تغییر ناپذیر است که این نشاندهنده اهمیت انتخابات و جایگاه رأی مردم در مبانی جمهوری اسلامی است.

سید محمد حسین علم الهدی - دکترای علوم سیاسی- بخش سیاست تبیان

رای دادن

ابلاغ «سیاست‌های کلی انتخابات» از سوی مقام معظم رهبری در مهرماه سال 1395 نشان می‌دهد که با وجود برگزاری بیش از 30 انتخابات در 4 دهه گذشته هنوز باید از چارچوب‌های «رقابت سیاسی» در جمهوری اسلامی ایران سخن گفت. ثبت نام بیش از هزار نفر در انتخابات ریاست جمهوری نشانه‌ای از ضعف در همین چارچوب‌هاست.

اصول 99، 118 و بند 9 اصل 110 قانون اساسی به نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرده و این نظارت هم به شکل «استصوابی» تفسیر شده است، بنابراین انتخابات در کشور ما یعنی رقابت میان کاندیداهای تأیید شده از سوی شورای نگهبان از میان 3 الگوی«رقابت بر نظام سیاسی»، «رقابت برای نظام سیاسی» و «رقابت در چارچوب نظام سیاسی»، قاعدتاً باید در ذیل رقابت «در چارچوب نظام سیاسی» تعریف شود ولی تجربه سال 88 نشان داد که این نوع رقابت‌ خواسته یا ناخواسته می‌تواند به «رقابت بر نظام سیاسی» تبدیل شده و «کشور را لبه پرتگاه قرار داده» و «ضایعات» متعددی را ایجاد نماید.

یکی از شاخصه‌های مهمی که رقابت سیاسی را از یک الگو به الگوی دیگر سوق می‌دهد، «فرهنگ رقابت» است. یکی از مسائل مهم در این فرهنگ این است که نباید «رقابت سیاسی»را به «رقابت هویتی» تبدیل کرد، حربه‌ای که متأسفانه گروه‌های مختلف سیاسی در کشورمان برای کسب رأی از سوی پایگاه‌های اجتماعی سنتی خودشان و جلب آرای خاکستری استفاده می‌کنند.

در شرایط بی ثبات منطقه و برای حفظ «امنیت»کشور که لازمه هر فعالیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است، بر همه آنانکه آینده کشور برای آنها مهم است فارغ از هر جناح بندی سیاسی لازم است تلاش نمایند تا با روشنگری در فضای جامعه و به ویژه در شبکه‌های اجتماعی از «هویتی شدن» رقابت در این انتخابات جلوگیری نمایند.

رقابت سیاسی سالم، درون سیستمی، قانونمند، مسالمت آمیز و در راستای «شایسته سالاری» است در حالیکه رقابت سیاسی ناسالم که در این یادداشت هویتی نامیده می‌شود، برون سیستمی بوده، از مدار عقل و منطق خارج می‌شود و باتوجه به اینکه در این رقابت صرفاً کسب منافع مهم است بنابراین زیر پا گذاشتن روال‌های قانونی، مشروع قلمداد شده و خشونت آمیز هم خواهد بود.

در رقابت هویتی تلاش می‌کنند تا جامعه را «دوقطبی» نمایند (همانند اتفاقاتی که در 14 اسفند 59 توسط بنی صدر و منافقین در تهران رقم خورد)؛ مردم را از انتخاب اصلح با دوگانه‌هایی مانند «جنگ و صلح» بترسانند (با این استدلال که اگر فرد مشخصی رأی نیاورد و یا اگر فرد مشخصی رأی بیاورد، حتماً جنگ خواهد شد) و اینکه از «مقدسات» مردم به ویژه نام مبارک ربیع الانام، حضرت حجت(عج) سوء استفاده ‌نمایند.

در شرایط بی ثبات منطقه و برای حفظ «امنیت»کشور که لازمه هر فعالیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است، بر همه آنانکه آینده کشور برای آنها مهم است فارغ از هر جناح بندی سیاسی لازم است تلاش نمایند تا با روشنگری در فضای جامعه و به ویژه در شبکه‌های اجتماعی از «هویتی شدن» رقابت در این انتخابات جلوگیری نمایند.

اهمیت این موضوع پس از ثبت نام عده‌ای بیشتر شد که نشان داده‌اند که در بازی سیاسی صرفاً به دنبال جمع حاصل«صفر» هستند یعنی پیروزی کامل خودشان و شکست کامل رقیب و اگر به این نتیجه نرسند، حاصل جمع «منفی» را دنبال خواهند کرد که به معنای باخت هر دو تیم و «بی ثباتی» سیاسی می‌باشد، در حالیکه کشور نیازمند حاصل جمع «مثبت» است به این معنا که هر دو تیم به بخشی از خواسته‌های خود یعنی انتخاباتی پرشور با تراز مشارکت بالا، انتخاباتی قانونی، همراه با امنیت کامل، همراه با صیانت از آرای مردم به عنوان حق‌الناس توسط مجریان و ناظران و البته با انتخاب اصلح توسط مردم همراه شود.