آیا مصرف زیاد زردچوبه عوارض جانبی دارد؟

مصرف زردچوبه رواج بسیار زیادی دارد و این سؤال برای بعضی‌ها مطرح می‌شود که آیا ممکن است مصرف زیاد زردچوبه و مکمل‌های کورکومین، عوارض جانبی هم داشته باشد یا نه.

مریم مرادیان _ بخش تغذیه و آشپزی تبیان

زردچوبه، ادویه‌ی بسیار معروفی است که اصالتاً به جنوب آسیا مربوط می‌شود. خواص بی‌نظیر زردچوبه به وجود کورکومین در آن برمی‌گردد که به صورت مکمل‌های غذایی نیز وجود دارد.

ترکیبات اصلی زردچوبه، کربوهیدرات و نشاسته و فیبر هستند اما مانند سایر ادویه‌ها، زردچوبه دارای ترکیبات گیاهی و مغذی بسیار زیادی است. فعال‌ترین ترکیب موجود در زردچوبه، کورکومینوئیدها هستند که رنگ زرد مایل به نارنجی زردچوبه و بسیاری از خواص مفید آن به همین ترکیب مربوط است. کورکومین، کورکومینوئیدی است که بیشترین تحقیقات روی آن انجام شده و تقریباً ۳ درصد زردچوبه را تشکیل می‌دهد. زردچوبه‌های تجاری موجود در بازار معمولاً افزودنی‌هایی نیز دارند که شامل سیلیکون دی‌اکسید و عامل ضد کلوخه شدن است که مانع توده شدن زردچوبه می‌شود.

زردچوبه به غیر از رنگ و طعم و بوی بی‌نظیرش به خاطر فوایدی که برای سلامتی دارد نیز بسیار طرفدار دارد که از فواید آن می‌توان کاهش التهاب، خواص آنتی اکسیدانی، بهبود عملکرد رگ‌های خونی و کاهش احتمال حمله‌ی قلبی را نام برد.

عوارض جانبی زردچوبه و کورکومین

هم زردچوبه و هم کورکومین به طور کلی بی‌ضرر بوده و عارضه‌ی جانبی ندارند. اما برخی از افراد ممکن است با مصرف این دو در مقادیر زیاد، دچار عوارضی شوند. زردچوبه تقریباً ۲ درصد اگزالات دارد که دوزهای بالای آن می‌تواند باعث ایجاد سنگ کلیه در افراد مستعد شود. ضمناً همه‌ی زردچوبه‌های موجود در بازار خالص نیستند و ممکن است حاوی عناصر تقلبی و سمی باشند اما روی برچسب محصول، نامی از آن‌ها برده نشده باشد.

تحقیقات و آزمایشات نشان داده که برخی از زردچوبه‌های بازاری ممکن است حاوی پُرکننده‌هایی چون نشاسته‌ی کاساوا یا نشاسته‌ی جو و یا آرد گندم یا آرد چاودار باشند و مصرف این زردچوبه ها در افرادی که بیماری سلیاک یا عدم تحمل گلوتن دارند، عوارض جانبی ایجاد کند. همچنین بعضی از زردچوبه‌ها ممکن است حاوی رنگ‌های افزودنی باشند که برای خوشرنگ‌تر شدن به آن اضافه شده است. یکی از رنگ‌هایی که در هند، زیاد از آن استفاده می‌شود، زرد متانیل یا رنگزای اسیدی زرد ۳۶ نام دارد که مطالعات حیوانی نشان داده زرد متانیل در مقادیر زیاد می‌تواند موجب سرطان و آسیب‌های نورولوژیکی شود. در مورد اثرات سمی زرد متانیل هنوز مطالعات انسانی انجام نشده اما در آمریکا و اروپا استفاده از آن غیرقانونی است.

برخی از پودرهای زردچوبه هم ممکن است دارای سرب باشند، فلز سنگینی که مخصوصاً برای سیستم عصبی بسیار مسموم کننده است.

مکمل کورکومین

مکمل کورکومین بی‌ضرر بوده و در دوزهای پایین، عوارض جانبی ندارد. مطالعه‌ای که روی ۱۰ فرد بزرگسال انجام شد نشان داد مصرف روزانه ۴۹۰ میلی‌گرم کورکومین به مدت یک هفته، هیچ عارضه‌ی جانبی نداشته است. اما برخی از افراد ممکن است با مصرف دوزهای بالاتر دچار عوارضی شوند، مانند: مشکلات گوارشی مثلاً نفخ و ریفلاکس اسید معده و اسهال، سردرد و تهوع در عده‌ی بسیار کم و راش‌های پوستی که این هم بسیار نادر است.

چقدر زردچوبه می‌توانیم مصرف کنیم؟

هیچ توصیه‌ی قطعی و رسمی در این مورد وجود ندارد و حد ماکسیمم آن هنوز مشخص نیست اما چیزی که مسلم است اینکه نباید از مقدار دوزی که روی برچسب مکمل‌ها قید شده فراتر بروید. کارشناسان سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، مصرف روزانه ۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن را مناسب دانسته است. مثلاً یک فرد ۸۱ کیلوگرمی می‌تواند ۲۳۹ میلی‌گرم زردچوبه در روز مصرف کند.

چطور از کیفیت زردچوبه مطمئن شویم؟

بعضی از پودرهای زردچوبه دارای پُرکننده‌های بی‌ارزش هستند که روی برچسب محصول نامی از آن‌ها برده نمی‌شود. بدون آزمایشات شیمیایی، تشخیص هویت زردچوبه بسیار دشوار است. بنابراین بهترین کار این است که زردچوبه‌ای (یا مکمل) را انتخاب کنید که تحت یک برند معتبر تولید شده و دارای مجوز بهداشت و سلامت و استاندارد باشد.