به یاد فیروز زنوزی جلالی

درباره فیروز زنوزی جلالی نویسنده و مدرس داستان‌نویسی که روز سه‌شنبه پنجم اردیبهشت‌ماه در پی ابتلا به سرطان ریه در بیمارستان مسیح دانشوری درگذشت.

فیروز زنوزی جلالی متولد ۱۳۲۹ خرم‌آباد، آثار متعددی در حوزه ادبیات داستانی در کارنامه خود دارد. او همچنین داوری جوایزی چون جلال آل‌احمد و پروین اعتصامی را بر عهده داشت.نویسنده رمان «مخلوق» از زمستان سال ۹۴ با سرطان ریه دست به گریبان بود و بارها دوره شیمی‌درمانی و رادیوتراپی را پشت سر گذاشته بود. او سال گذشته و در خلال بیماری، رمان «برج ۱۱۰» خود را در نمایشگاه کتاب تهران رونمایی کرد.

پیام معاون فرهنگی وزیر

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درگذشت فیروز زنوزی جلالی را تسلیت گفت و فقدان او را خسارتی برای حوزه ادبیات داستانی عنوان کرد. سید عباس صالحی در پیام خود به تلاش بی وقفه و موثر مرحوم زنوزی جلالی در حوزه ادبیات داستانی اشاره کرده و درگذشت وی را خسارتی برای این حوزه دانسته است. متن پیام دکتر سید عباس صالحی به این شرح است:«خبر درگشت نویسنده‌ی شناخته شده و صاحب قلم کشور، زنده یاد فیروز زنوزی جلالی موجب تاثر گردید. آن مرحوم با سال‌ها تلاشِ مستمر و خلق آثار قابل توجه در حوزه ادبیات داستانی دارای جایگاه خاصی بوده و خواهد بود. از سوی دیگر فعالیت مداوم و بی وقفه‌ در عرصه‌ی آموزش داستان نویسی و هدایت نویسندگان جوان، تاثیر حضور ایشان در حوزه ادبیات را دوچندان کرده بود.مرحوم فیروز زنوزی جلالی با قلم شیوا و روان خود آثار قابل اعتنایی در حوزه ادبیات داستانی با مضامین نیروی دریایی خلق کرد که این موضوع را شاید بتوان مهمترین ویژگی آثار او دانست. درگذشت این نویسنده فقید را که خسارتی برای حوزه ادبیات است به خانواده‌ی ایشان تسلیت گفته و از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم مغفرت و برای بازماندگان صبر مسئلت می‌کنم».

یادداشت داوود ملکی صیدآبادی

گاهی انسان آن‌چنان احساس جاودانگی می‌کند که با شنیدن یک خبر آن‌چه در ذهن برای خود ساخته است به همان شدت فرو می‌ریزد.شنیدن خبر درگذشت زنوزی جلالی برای من همین حس را داشت. حسی عجیب توام با غمی حاصل از دست دادن کسی که ارزش دغدغه به فکر بودنش را داشت.سال‌ها پیش با او آشنا شدم. شاگردش شدم. با تحسین‌هایش از نوشته‌هایم شاد می‌شدم و با نقدهایش گاهی تا سر حد مرگ غمگین. اما آموختم که زندگی آن چیزی نیست که در آن غوطه‌وریم. قاعده بازی چیز دیگری است. تازه متوجه شدم فاصله بین فهمیدن و وانمود کردن به فهمیدن چقدر کم است و اما تفاوت از زمین تا آسمان. تا ته آسمان که نه اما تا ابتدای پریدن مرا برد. شاید بر بلندای «برج ۱۱۰» که آخرین نوشته‌اش شد. فیروز زنوزی جلالی را بعد از شاگردی‌اش دوست داشتم به‌خاطر صراحتش. شخصیتی تا حدی بی‌پروا و در عین حال آرام و اما در بحث‌های ادبیات تند اما دوست‌داشتنی. نوعی ایستادگی که این روزها مصلحت‌اندیشان آن را برنمی‌تابند و حتی بسیاری هنرمندان. همین هم است که مرگ یک نویسنده مثل ایشان به اندازه یک خواننده که شاید کمترین تاثیر موثر در جامعه را به اندازه ایشان داشته یا فلان بازیگر، منعکس نمی‌شود. این جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم که باید بی‌شعوری را از آن طرف آب به ما نشان بدهند و ما با خواندنش یاد خودمان بیافتیم و نیش‌مان تا بناگوش باز شود. اما کلاس‌های زنوزی‌ها خالی. دنبال چه هستیم، واقعا نمی‌دانم اما می‌دانم که زنوزی رفت. همان‌طور که کیارستمی رفت و سمندریان اما به قوت می‌گویم که زنوزی اگر بیشتر از آن‌ها نباشد قطعا کمتر از آن‌ها نیست. در این‌جا این شاگرد به رسم ادب و احترام فقدان ایشان را به اهالی ادبیات و دیگر دوستدارانش تسلیت می‌گویم و آرزو می‌کنم که روحش قرین رحمت واسعه الهی شود.

سرمایه بزرگی برای ادبیات داستانی

علی اکبر والایی از نویسندگان کشورمان درباره رفاقت‌های دیرین خود با مرحوم زنوزی جلالی اظهار داشت: آقای زنوزی جلالی سرمایه بزرگی برای ادبیات داستانی بود که متاسفانه از دست رفت.وی در ادامه با انتقاد از اینکه در کشور ما قدر سرمایه‌های فرهنگی دانسته نمی شود بیان داشت: متاسفانه در کشور ما قدر سرمایه های فرهنگی و معنوی دانسته نمی شود بخصوص اهالی قلم که پیشکسوت هم هستند و متاسفانه این موضوع درباره آقای زنوزی هم صادق بود.به گفته والایی، آقای زنوزی از دوستان نزدیک بنده و برادر بزرگترم محسوب می شد. روزها و لحظات زیادی باهم بودیم و در دوران بیماری بیشتر از طریق تماس تلفنی در ارتباط بودیم و من شاهد بودم که دلش گرفته بود و به شدت نگران وضع موجود بود. این نویسنده ضمن بیان اینکه گاهی من به او و او به من تسکین می‌داد و حتی راه را نشانم می‌داد، گفت: به نحوی سنگ صبور هم بودیم. روزهای و ماه‌های پایانی عمرش و از زمانی که بیماری شدت گرفت بیشتر صحبت‌هایمان دلی بود و سعی می‌کرد از مشکلاتش حرفی نزند. اغلب حرف‌هایمان در ارتباط با بیماری ایشان بود و در نهایت تقدیر اینگونه رقم خورد. مولف «خلوت مدیر» اضافه کرد: آقای زنوزی از سرمایه های عظیم ادبی کشور بود که متاسفانه او را از دست دادیم. «برج 110» او از شایسته ترین آثار معاصر است. اشارتی به حضرت علی (ع) دارد و یکی از آثاری است که او همیشه می‌گفت: «با دلم آن را نوشتم».

نگاه ویژه‌ به هستی

راضیه تجار عضو انجمن قلم ایران درباره قلم و شخصیت مرحوم فیروز زنوزی جلالی اظهار داشت: آقای زنوزی از نویسندگان، منتقدان و مدرسان باسابقه کشورمان بودند.وی ادامه داد: سال 66 در حوزه هنری با ایشان آشنا شدم، او هم به همراه دیگر دوستان نوینسده به جمع نویسندگان پیوست و تا قبل از بیماری اهل نوشتن بود.به گفته تجار، مرحوم زنوزی دقت ویژه‌ای در انتخاب واژگان و کلمات داشت، بارها می‌شد که آثارش را بازنویسی می‌کرد، بیشتر به مسایل فلسفی دقت داشت و نگاه ویژه‌ای به هستی و زندگی در آثارش دیده می‌شد.این عضو انجمن قلم در ادامه با تاکید بر اینکه اگر مخاطب عادی با آثار مرحوم زنوزی آشنا نبود درک این آثار کمی دیریاب به نظر می‌رسید اما برای خوانندگان که با کار او آشنا بودند اینگونه نبود گفت: آثار او شاید برای مخاطبان عادی دیریاب بود اما برای خوانندگان و افرادی که کار با روحشان گره خورده بود با لذت همراه بود.وی زنوزی را فردی با دقت نظر بالا و دارای قلبی مهربان دانست و تصریح کرد: مرحوم زنوزی اط افراد جنگ زده بود که در آن سال‌ها در بوشهر زندگی می‌کرد اما زندگی خود را بواسطه جنگ از دست داده بود و راهی تهران شد و زندگی را از نو آغاز کرد. او فردی سخت کوش، با ممارست و انظباط کاری بود و اینگونه طی طریق می کرد.

پیام مدیرعامل موسسه خانه کتاب

مدیرعامل موسسه خانه کتاب در پیام تسلیت خود آورده است:  خبر درگذشت فیروز زنوزی جلالی از نویسندگان پیشکسوت کشورمان و مدرس داستان نویسی موجب تأثر و تألم شد.فقدان آن نیکمرد  که در بیست و ششمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به خاطر کتاب «قاعده بازی» مورد تجلیل و قدردانی قرار گرفته بود، برای جامعه ادبی کشور ضایعه‌ای است جبران ناپذیر و غمی گران. اما  آثار پرمایه او همواره به یادگار خواهد ماند و نامش را در تاریخ فرهنگ و ادب ایران‌زمین زنده و جاوید نگاه خواهد داشت.اینجانب ضمن همدردی با خانواده، دوستان و آشنایان آن زنده یاد، این ضایعه را به اهل فرهنگ، فضیلت و دوستداران ادبیات تسلیت می گویم. خدایش او را در جوار رحمت خویش قرینِ نعمتی ابدی سازد که بایسته چنین رفعتی است.

پیام بنیاد شعر و ادبیات داستانی

در متن پیام روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی آمده است: امروز، اهالی ادبیات، آفرینندگان داستان و ادب‌جویان جوان که سال‌ها در محضر شاگردی استاد زنوزی جلالی زانو زده بودند، نویسنده‌ای بزرگ و توانا و معلمی دلسوز و صبور را از دست دادند که خلأ حضورش در فضای داستان‌نویسی کشور به سادگی پر نخواهد شد. بنیاد شعر و ادبیات داستانی درگذشت این نویسنده را که پس از ماه‌ها تحمل بیماری جانکاه سرطان و در یکی از عزیزترین روزهای اسلامی روی داد، صمیمانه به خانواده مرحوم زنوزی جلالی و جامعه ادبی کشور تسلیت می‌گوید.

برنامه تشییع پیکر زنوزی جلالی

پیکر فیروز زنوزی جلالیهفتم اردیبهشت روی دست دوستان و شاگردانش تا قطعه نام‌آوران بهشت زهرا (س) بدرقه می‌شود.بر اساس این گزارش، در مراسم تشییع پیکر برنده جایزه جلال آل‌احمد و نویسنده رمان «مخلوق»، محمدرضا سرشار و راضیه تجار سخنرانی خواهند کرد.پیکر مرحوم زنوزی جلالی پس از تشییع از کنار مزار شهدای غواص در حوزه هنری تا خیابان حافظ به بهشت زهرا (س) منتقل می‌شود تا در قطعه هنرمندان این آرامستان به خاک سپرده شود.