عیار افخمی و دوستان در هفت

واكاوی سری سوم برنامه سینمایی«هفت» كه 17 ماه با اجرای بهروز افخمی روی آنتن شبكه سه رفت و جمعه 25 فروردین رسما از آن جدا شد. او برنامه را با چه كیفیتی تحویل گرفت و پس داد؟

بخش سینما و تلویزیون تبیان

خداحافظی بدون خداحافظی

این دومین سری «هفت» است كه مجری بدون خداحافظی از آن جدا می شود. فریدون جیرانی بعد از بالا گرفتن حاشیه ها در آخرین برنامه(اردیبهشت 91) توضیح داد كه دیگر مجال ماندن نیست اما محمود گبرلو خرداد 94  قول داده بود بعد از ماه رمضان به آنتن بازمی گردد. اخراج شد و شبكه سه چند ماه «هفت» نداشت تا این كه در نهایت قرعه به نام بهروز افخمی افتاد و او مهرماه 94 سكان برنامه را بدست گرفت. افخیم اسفند 95 آخرین «هفت» را روی آنتن برد و در حالی كه جمعه شب( 25 فروردین) پی گیران منتظر برنامه اش بودند، ناصر کریمان، مدیر گروه اجتماعی شبکه سه خبر از تعطیلی موقت آن و رفتن افخمی داد: «هفت تا بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ پخش نخواهد شد و سری جدید پس از انتخابات با تیم جدیدی می آید.» افخمی هم با خبرگزاری تسنیم مصاحبه كرد و این طور دلیل جدای اش را توضیح داد:«پس از 2 سال قرارداد همکاری ما با صداوسیما به اتمام رسید. لذا در سال جدید برای توافق مجدد جلسه ای با مدیران تلویزیون داشتیم که همه چیز با خوبی و خوشی همراه بود. من در آن جلسه به مدیران اعلام کردم می خواهم سراغ ساخت فیلم سینمایی ام بروم. چرا که فکر می کنم دیگر همه گفتنی ها را گفته ام و به آنچه در هفت می خواستم رسیده ام.»

هفتی كه خنثی نبود

روزی كه فریدون جیرانی «هفت» را پایه ریزی كردعلاوه بر مباحث جدی، وجه سرگرمی سینما و حاشیه هایش را از یاد نبرد. این نگرش، خود به خود باعث شكل گیری نوعی از «مانیفست» می شود كه طبعا به مذاق عده ای خوش نمی آید. محمود گبرلو عكس چنین نظری داشت و برنامه اش كم كم تریبونی شد برای دیدگاه دیگران. بهروز افخمی نمی خواست خنثی باشد؛ تلاشش اما ابتدا به بار ننشست چرا كه«هفت» در روزهای آغازین، شكل مستند داشت و بعد از آن هم به در قالب«تولیدی» روی آنتن می رفت. افخمی به صراحت می گفت نگران اجرای زنده است اما در جشنواره سی و چهارم طعم «زنده بودن» را چشید و نتیجه هم گرفت. كار تا جایی پیش رفت كه حواشی گاهی بر متن غلبه می كرد و خود مجری وسط هیاهو می ایستاد. واكنش افخمی در قبال داوری‌جشنواره‌سی و چهارم،«فروشنده»،جشنواره‌كن،دو تابعیتی‌داوران جشنواره سی و پنجم، سیاست های‌حجت الله ایوبی و ... گاه از موضع مجری و سردبیر خارج می شد و شكل «نظر شخصی یك تحلیل گر» می گرفت.حتما مجری باید صاحب دیدگاه باشد اما پافشاری بر آن ها افخمی را از قامت مجری دور می كرد. كم كم تكثر آرا در «هفت» كاسته شد و وجه غالب ،‌قائم به فرد بود.

هفتی كه پاییند فرمول نبود

بخشی از آن چه در این باكس مطرح می شود،‌ادامه ای است بر آیتم قبلی یعنی «خنثی نبودن هفت». بهروز افخمی قائل به برنامه سازی به شكل معمول نبود؛‌او به صراحت در پاسخ به انتقاد ها می گفت رسالت «هفت» ساخت آیتم‌ و قاب میان برنامه و تهیه اخبار دست اول نیست. تخت بودن برنامه باعث شد افخمی كم كم از این سخت گیری عدول كند و در روزهای آخر، برنامه پلی بك به اندازه معقول داشت(هرچند میان برنامه هایش زبانزد نشد) تولید میان برنامه،«هفت» را از تك صدایی نجاب می داد ، چرا كه مسائل مهم نیازمند ساخت آیتم هایی با حضور سینماگران بود و می توانست مكملی باشد بر دیدگاه افخمی درباره مسائل حساسی چون داوری جشنواره و كن‌ و «فروشنده» و دیگران. این فرمول را مجریان و برنامه سازان شناخته شده تلویزیونی رعایت می كنند،‌عادل فردوسی پور برای آنالیز یك ماجرا، گزارش های میدانی متنوعی سفارش می دهد و علاوه بر مهمان داخل استودیو، با طرف های درگیر ماجرا، گفت و گوی تلفنی انجام می دهد. این كاری است كه نمونه اش را به شكلی دیگر در برنامه های محمد رضا رشیدی فرد ، هفت جیرانی و ... دیده ایم كه هم در كنار حرف مجری ، فرصتی برای نظرات دیگران هم هست.

هفتی كه فراستی پرحاشیه اش كرد

فریدون جیرانی برای برنامه اش دنبال یك منتقد ثابت بود كه ضمن داشتن سواد سینمایی، اهل مجامله نباشد و بدون تعارف فیلم ها را نقد كند. مسعود فراستی رضایت جیرانی را كسب كرد و بزودی ادبیات منحصر بفردش به همراه لحن گزنده ، از او چهره ای مخالف خوانِ مشهور ساخت. در میانه راه محمود گبرلو او را از «هفت» كنار گذاشت اما بهروز افخمی سِمت منتقد ثابت را به او برگرداند. انصافا هم پشت منتقدش را خالی نكرد و در بزنگاه های مختلف حامی اش بود. فراستی از این حاشیه امن، «زیادی» بهره برد و بی رحمانه تر از همشه نقد می كرد و در برخی موارد از چارچوب خارج می شد. از جمله، موضع گیری در قبال «فروشنده» و لو دادن داستان، آن هم در حالی كه فیلم تازه به پرده آمده بود، اعتراض عمومی را هم به همراه داشت. كمی پیشتر به«دونده زمین» صفت «دیاثت فرهنگی» الصاق كرد و باعث شد كمال تبریزی در اعتراض، سریال «سرزمین كهن» را تعطیل كند! موضع او در قبال «گشت 2» در جمع کمیسیون فرهنگی مجلس و نقد بی محابای فیلم ها در ایام جشنواره، هفت را بیش از همیشه به حاشیه برد.

هفتی كه تحریم شد

انتخاب بهروز افخمی برای اجرای برنامه سینمایی تلویزیون بازتاب مثبتی میان اهالی سینما داشت اما شیوه او در ادامه به مذاق برخی خوش نیامد. نتیجه آن كه خیلی از سینماگران و چهره هایی كه پیش از آن حاضر بودند روبروی محمود گبرلو بنشینند، به هفت اخمی نیامدند. در این میان چند بگو مگو هم میان افخمی و سینماگران شكل گرفت ؛‌از جمله انتقاد همایون اسعدیان كه گفته بود:« کاری که بهروز افخمی با تکه تکه کردن حرف های من در برنامه اقای مدقق (شهر فرنگ) در برنامه هفت کرد نهایت رذالت بود.» افخمی پاسخش را داد و توضیح داد چرا موضع اسعدیان اشتباه بوده. او سال پیش هم به رضا میركریمی دبیر جشنواره جهانی فجر كه اجازه وورد دوربین ها به كاخ جشنواره را نداده بود، این طور انتقاد كرد :«من به شما تبریک می گویم که نشان دادی مدیر جشنواره کوچک خوبی هستی و خیلی سیاستمدار هم شده ای که می دانی با ما و خبرنگارها چطور رفتار کنی.»میركریمی هم به شیوه افخمی و با زبان مطایبه پاسخ داد اما موقع اكران «دختر» در هفت حاضر نشد. مثل كاری كه مانی حقیقی و سهیل بیرقی كردند. جای خالی چهره ها در هفت ، با مهمانی چون لیلا اوتادی نه تنها پر نشد كه بر حیثیت برنامه خدشه انداخت.

هفتی كه افخمی بجا گذاشت

هر برنامه ای قوت و ضعف دارد؛‌این جمله ای است كلیشه ای كه لاجرم باید درباره «هفت»‌افخمی هم بكارش برد. . در مجموع مهم ترین مشخصه فصل سوم «هفت» این است كه بهروز افخمی توانست بِرند سوخته یك برنامه را احیا كند و امضای خودش را بجا بگذارد. او همه تصورات را همان ابتدا به هم ریخت، استودیو را عوض كرد و بعد «آموزشی» را بالا برد. در ادامه وجه سرگمی غلبه كرد اما تجربه سینمایی افخمی باعث می شد، به آن چه می گوید دقیق گوش دهیم و فی الفور آن را رد نكنیم. با این حال نمی توان با قاطعیت «هفت»‌را از حیث داشتن میزان بیننده موفق دانست ؛‌اگر بیننده اش بالا بود چرا میزان شركت كننده ها در مسابقه نظرسنجی اعلام نمی شد؟ شاید اگر برنامه ،‌بویژه در روزهای آخر به سمت تك صدایی نمی رفت، اگر افخمی موضع شخصی اش را كمرنگ می كرد، اگر فراستی حرف هایی كه خیلی اوقات درست بود را جوری دیگر به زبان می آورد،‌شرایط برای سومین «هفت» بهتر می بود.

منبع: هفت صبح/ احمد رنجبر