آندوسیتوز به واسطه گیرنده (2)

تجزیه لیزوزومی محتوای درونی سلول خودخواری نام دارد.

به بردن مواد خارجی اعم از جامد یا مایع از طریق غشای یاخته به درون آن درون‌بَری یا اندوسیتوز Endocytosis  می‌گویند. درون‌بری به فرایندی فعال (نیازمند انرژی) گویند که در آن سلول، مولکول ها یا اجسامی را به داخل خود می‌برد. نوعی از اندوسیتوز، فاگوسیتوز نامیده می‌شود که در آن ذرات جامد مانند باکتری توسط سلول فاگوسیت مانند ماکروفاژ بلعیده می‌شوند.

فرایند مخالف درون‌بری، برون‌رانی یا اگزوسیتوز نامیده می‌شود که به معنای عبور مواد جامد یا مایع از غشای یاخته است. اهمیت اندوسیتوز در آن است که گاه مولکول های اندوسیتوز شده بسیار مهم هستند ولی به دلایلی مانند بزرگی زیاد یا قطبی بودن نمی‌توانند بسادگی از غشای سلول عبور کنند.

پینوسیتوز که در این فرایند به جای تشکیل پاهای کاذب، غشای سلول فرورفتگی پیدا کرده، شکاف باریک و عمیق را ایجاد می کند. آنگاه غشای مجاور به سطح این شکاف باریک و عمیق جوش خورده ، واکوئل کوچک حاوی مایع برون سلولی کنده شده و به سلول وارد می گردد.

آندوسیتوز با واسطه گیرنده از آنجایی که مولکول های برون سلولی بایستی به پروتئین های گیرنده بسیار اختصاصی در غشای سلول متصل شوند، به این روند به عنوان آندوسیتوز با واسطه گیرند ه شناخته شده است. در آندوسیتوز با واسطه گیرند ه واکنش بین مولکول های خاص در مایع برون سلولی با پروتئین گیرنده اختصاصی در غشا موجب فرورفتگی غشا، جوش خوردن و کنده شدن آن و در نهایت تشکیل یک وزیمول می گردد.

وزیکول تشکیل شده به این طریق، حاوی مایع برون سلولی و مولکول هایی است که نمی توانستند به طریق دیگر عبور کرده و به سلول وارد شود.برای مثال کلسترول متصل به پروتئین خاص به وسیله آندوسیتوز با واسطه ی گیرنده به سلول های سرخ رگ وارد می شود. (ورود کلسترول به این طریق بخشی از عوامل مسئول گرفتگی رگ (تصلب شرائن) می باشد.)

اندوزوم ها سه نوعند که ما دو نوعش را می خوانیم: اولیه، ثانویه، و recycling endosome که ما آخری رو تقریباً نمی خونیم.

وزیکول پوشش دار، بعد از از دست دادن پوشش خود (کلاترین ها) به اندوزوم اولیه می پیونده. اندوزوم اولیه قبل از پیوستن به لیزوزوم به اندوزوم ثانویه تبدیل می شود.

اندوزوم های اولیه برای تبدیل شدن به ثانویه متحمل تغییراتی می شوند مثلاً اسیدیتۀ آنها بیشتر می شود، توبولهای خود را از دست می دهند.

اندوزوم ثانویه بزرگتر از اندوزوم اولیه است چون وزیکول وارد شده به سلول با اندوزوم اولیه ادغام میشه و اونا بعداً به ثانویه تبدیل میشوند.

اندوزوم های ثانویه ساختمان چند وزیکولی دارند ولی اندوزوم اولیه ساختمانش اینطور نیست و پیوسته س (چندوزیکولی نیست). اندوزوم های ثانویه عموماً نسبت به اولیه کروی تر هستند.

در مطلب قبل دانستید که وزیکول های آندوسیتوزی بیشتری می توانند به آنها ملحق شوند. سپس اندوزوم های اولیه با (بلوغ) و الحاق، تبدیل به اندوزوم های تاخیری و لیزوزوم ها می شوند. حال در ادامه توضیحات بیشتری در این مورد خواهیم دارد.

این نوع بلوغ به بلوغ سیسترنی در دستگاه گلژی شباهت دارد و طی آن احتمالا انتقال وزیکولی بین اندوزوم ها و لیزوزوم ها صورت نمی گیرد. در این فرآیند بلوغ، محیط درونی اندوزوم به تدریج اسیدی تر می شود (از حدود 5/6 در اندوزوم اولیه تا حدود 5/4 در لیزوزوم) که دلیل آن وجود پمپ های پروتونی ATPase رده v در این اندامک ها است. (شکل1)

شکل1: مسیر بلوغ اندوزومی (روی تصویر کلیک کنید.)

طی بلوغ اندوزوم، وزیکول های انتقالی از TGN که شامل آنزیم های هیدرولاز محلول و پروتئین های غشایی لیزوزوم هستند، به اندوزوم می پیوندند تا اندوزوم های تاخیری را بسازند. پیش از بلوغ این اندوزوم ها به لیزوزوم، گیرنده هایی مثل گیرنده M6P که پروتئین های لیزوزومی را به اندزوم هدایت کرده اند، به TGN بازیافت می شوند.

منبع:http://pectoralismajor.vcp.ir       http://www.kanoon.ir

مرکزیادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان