تبیان، دستیار زندگی
هر مولکول کلاترین در سیتوزول ساختاری سه پا به نام تریسکلوین دارد که از سه زنجیره سنگین و سه زنجیره سبک تشکیل شده است. پلیمریزه شدن این تریسکیلون ها با تشکیل شش ضلعی ها و پنج ضلعی ها باعث ایجاد انواع برآمدگی های کروی و غیر کروی بزرگ و کوچک در غشا می شود. .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هدف گیری به لیزوزوم (3)

نشان مانوز 6- فسفات در پروتئین های محلول لیزوزومی آنها را در وزیکول های کلاترینی و دارای پروتئین وفق دهنده قرار می دهد.

هدف گیری به لیزوزوم (3)

در مطلب قبل دانستید که . پروتئین های معادل داینامین برای وزیکول های COPI و COPII به خوبی شناخته شده نیستند.  حال در مورد پروتئین وفق دهنده و شبکه روکش کلاترین بررسی خواهیم کرد.

اندوسیتوز به چهار روش امکان‌پذیر است

درون ‌بری با واسطه پروتئین کلاترین (Clathrin)

 درون ‌بری به شکل حفرۀ غشایی (caveola)

 قطره‌ خواری یا پینوسیتوز (pinocytosis) اندوسیتوز مایعات یا مولکول‌های کوچک

 بیگانه‌خواری یا فاگوسیتوز

عوامل مخرب غشای لیزوزوم

عوامل مختلفی سلامت و تمامیت غشای لیزوزوم را از بین می‌برد که عبارتند از:

عوامل مکانیکی: مثل ضربه، لغزش ها، ارتعاشات و صوت های موسیقی

عوامل فیزیکی: مانند گرما و سرمای بیش از حد، انجماد و گرم کردن مجدد

عوامل صوتی: صدای رعد و برق، امواج ناشی از شکست دیوار صوتی

عوامل شیمیایی و هورمونی: افزایش CO2، اکسیژن یونی، سیلیس، قلع و روی، سموم

هورمون های جنسی یا استروئیدها، ویتامین‌های قابل حل در چربیA ، D، E وK ، عده‌ای از آنتی بیوتیک ها و برخی آنزیم های تجزیه کننده از عوامل شیمیایی مخرب غشای لیزوزوم هستند. کورتیزول نقش پایدارکننده غشای لیزوزوم را دارد.

عوامل زیستی: مانند ویروس ها، عوامل روحی مانند تنش، اضطراب، شوک، خستگی، کار سنگین از عوامل مخرب غشای لیزوزوم هستند. آرامش روانی، اکسیژن کافی وتغذیه مناسب از عوامل پایدارکننده غشای لیزوزوم می‌باشند.

جدا شدن شبکه روکش کلاترین و AP-1 در وزیکول های کلاترینی نیازمند هیدرولیز ATP توسط چاپرون های مولکولی خانواده Hsp70 در سیتوزول است. این فرآیند ممکن است با هیدرولیز GTP در ARF با تحریک پروتئین های GAP آن به راه بیفتد.

باراندازی و الحاق وزیکول به اندوزوم به واسطه Rab ها، اثر کننده های v-SNARE, Rab ها و t-SNARE ها باعث تخلیه محتوای وزیکول می شود. پس از الحاق، به دلیل محیط نسبتا اسیدی انروزوم، گیرنده های M6P آنزیم های هیدرولاز متصل به خود را رها می کنند و خود با وزیکول هایی به TGN باز می گردند.

هدف گیری به لیزوزوم (3)

در نهایت فعالیت هیدرولیتیک (هیدرولازی) این آنزیم ها باعث تخریب مولکول های گوناگون درون لیزوزوم می شود. اما چرا آنزیم های لیزوزومی محلول که از گیرنده خود جدا شده اند، نمی توانند به خود اندوزوم ها و سپس به لیزوزوم هایی که در آن قرار دارند آسیب برسانند؟

این آنزیم ها فقط در PH اسیدی لیزوزوم فعالیت بهینه دارند و تا پیش از رسیدن به لیزوزوم نسبتا غیر فعال می باشند.

بعضی از این آنزیم ها (همانند برخی پروتئین های ترشحی) در ابتدا به صورت پروآنزیم ساخته می شوند که هنوز فعال نیست. فعال شدن پروآنزیم ها نیازمند برش پروتئازی (و غالبا جدا شدن قسمتی از پروتئین) است. این برش عمدتا توسط خود آنزیم فعال و فقط در PH اسیدی روی می دهد.

پروتئین های غشایی لیزوزوم (که هدف گیری لیزوزومی آنها مستقل از M6P است) معمولا در سمت لومنی خود شدیدا گلیکوزیله هستند. این باعث مقاومت آنها به آنزیم های لیزوزومی می شود.

در اینجا به کلاترین اشاره کوتاهی می کنیم. ساختار کلاترین جالب توجه است. (شکل1)

هدف گیری به لیزوزوم (3)

شکل1: کلاترین و روکش کلاترینی. ساختار هر تریسکیلون کلاترین از سه زیر واحد کوچک و سه زیر واحد بزرگ تشکیل شده است که شکلی سه پا به خود می گیرد. شکل درونی ریزنگار الکترونی این تریسکیلون ها را نشان می دهد.

هر مولکول کلاترین در سیتوزول ساختاری سه پا به نام تریسکلوین دارد که از سه زنجیره سنگین و سه زنجیره سبک تشکیل شده است. پلیمریزه شدن این تریسکیلون ها با تشکیل شش ضلعی ها و پنج ضلعی ها باعث ایجاد انواع برآمدگی های کروی و غیر کروی بزرگ و کوچک در غشا می شود. روکش کلاترینی برخی از وزیکول ها همچون توپ فوتبال از 12 پنج ضلعی و 20 شش ضلعی تشکیل شده است و شامل 60 تریسکلیون (یکی در هر راس) است.

منبع: http://daneshnameh.roshd.ir       https://fa.wikipedia.org

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان