دلنوشته هنرمندان برای علی معلم
بعد از خبر درگذشت علی معلم هنرمندان زیادی در واکنش به این خبر ناگهانی در یادداشت ها و پیام هایی نسبت یه این اتفاق واکنش نشان دادند.
علی علم مدیر مسئول و سردبیر نشریه دنیای تصویر، بنیانگذار جشن سینمایی تلویزیونی حافظ، مدرس، مجری و برنامهساز و تهیهکنندهی سینما بود که روز گذشته در دفتر مجله دنیای تصویر به علت حمله قلبی درگذشت.
درپی درگذشت معلم تعدادی از هنرمندان در یادداشت هایی جداگانه که در اختیار رسانه ها قرار دادند، از ویژگی های علی معلم و نسبت اش با فرهنگ، هنر و به ویژه سینما نوشتند:
ما تنها شدیم...
فریدون جیرانی: «تلخترین سال بود. سالی که با عمل جراحی عباس کیارستمی شروع شد و با مرگ علی معلم تمام شد که هنوز تمام نشده است. هفت روز دیگر هست. خبر تلخ مرگ معلم را در خیابان شنیدم، درمیشیان(کارگردان) آنقدر ناراحت بود که قادر نبود، خبر را به من درست بدهد. کلماتی را پیدا نمیکرد که یک دفعه مرا شوکه نکند و بالاخره گفت. دقایقی بیهدف راه رفتم ، اصلا بهت زده بودم. همین چند روز پیش بود که تلفنی مفصل با هم حرف زدیم. دیروز بود که مجلهاش روی کیوسک آمد با عکس فیلم «گشت دو» و هنوز تُن صدایش و حرف زدن مسلطش در استفادهی درست از کلمات در ذهنم هست. سخنور بینظیری بود. کاریزما داشت و در مصاحبهها میتوانست همه را ساکت و مجذوب کند. سواد داشت،سواد سینمایی، سواد اجتماعی، سواد سیاسی و اصلا میشد گفت؛ در دو حرفهای که کار میکرد تک بود. تک بود و این تک بودن فقط به سواد و سخنوریش برنمیگشت، رفیق باز هم بود. باندباز هم نبود. مجلهاش با همه بود و اصلا مجلهاش که آمد در کنار «گزارش فیلم» قرار بود، تک صدایی را به چندصدایی تبدیل کنند، البته «دنیای تصویر» مجله جریانی خاص نبود، خودش یک جریان بود و میخواست جریان سومی بسازد وسط روشنفکری و سینمای مردمی و توانسته بود مجلهاش را با این خط تفکر نگه دارد. وقتی با او در «فیلم نت» مصاحبه کردم، میزان بازدید کننده از این مصاحبه حکایت از میزان محبوبیتاش داشت. من از آغاز کارش در مطبوعات و در اولین شمارهی مجلهاش آمدم کنارش تا فضای سینما را از تک صدایی خارج کند.
قرار بود باهم یک کار سینمایی بکنیم که نشد و آن کار را فتحی انجام داد. من در آغاز راه افتادن «هفت» پیشنهادم برای اجرا معلم بود که اصلا او شروع کنندهی برنامههای سینمایی بود. مهمان آخرین قسمت «جُنگ هنر» من بودم که به خاطر فیلمنامهی «در آرزوی ازدواج» شرکت کرده بودم. برنامه ضبطی بود. وقتی برنامه پخش شد به دلیل پخش قسمتی از فیلم، برنامه تعطیل شد. تهیهکنندهی برنامه چند سال پیش مُرد و حالا.........
معلم بهترین دوست من بود و دوست تمامی سینماییهایی که گلههایشان را از مسایل و مشکلات، پیش او میبردند که او به همهی آنها دلگرمی میداد و کمکشان میکرد. او یاور سینمای مردمی و خوب روشنفکری بود و یاور مدیرانی که گوش میدادند به انتقادات و همراهی میکردند با همهی سینما نه بخشی از سینما. سال تلخی بود از مرگ کیارستمی تا مرگ علی معلم. به همسر خوبش و پسران باشعورش تسلیت میگویم. با رفتن او ما تنها شدیم.»
بهروز افخمی: علی معلم یکی بود و جایگزین نداشت. سلیقه اش خاص بود و هوش و سوادش مخصوص خودش بود و ذوق و شعور و سرعت انتقال و تیزی دریافت های ناگهانی و شاعرانه اش هم نظیر نداشت. حکمت و شعر در خاندان معلم البته ریشه دارد، اما علی، حکمت و اشراق خاندانش را با عشق به سینما گره می زد و هر فیلم را مثل یک ایرانی قدیمی و گوهرشناس عیار می گرفت و قیمت می گذاشت. جایش خالی است و خالی خواهد ماند. برای همسرش آذر و پسرانش امید و ایمان آرزوی صبر و سلامت دارم.
حسین معززى نیا: یك: از قدیم، از خیلی قدیم، تا خبر مرگ یكی از دوستانم را شنیدهام، بیاختیار یك لحظهی خاص از یكی از دیدارهایم با او به ذهنم هجوم آورده. بلافاصله. در همان لحظهی شنیدن خبر. آن لحظه لزوماً مهمترین خاطرهی مشترك من و او نبوده. هیچوقت نفهمیدهام چرا این لحظه و نه دیگر لحظات. انگار آن لحظه خودش خواسته كه بیاید جلوی چشمم بایستد.
دو: امروز بعد از شنیدن خبر دردناك مرگ علی آقای معلم، لحظهای را دیدم كه رفتم دفتر دنیای تصویر (در خیابان خردمند)، در یك روز روشن و تمیز، دیدم پشت میز همیشگی نشسته، خوش و خرم و شنگول، گفت همین الان از بیمارستان برگشتم. گفتم مبارك باشد، خانم فارغ شد؟ گفت آره. پرسیدم اسمش را چی گذاشتید؟ گفت ایمان. گفتم پس شدند امید و ایمان! گفت آره، دو تا چیزی كه نداریم.
سه: تا الان هر كس كه چیزی دربارهاش نوشته، ناسزا گفته به این سال نحس. سال 95. همسرم هم تا شنید لعنت فرستاد به اسفند و فروردین. به اسفند و فروردین كه میرسیم هراسان میشود چون ما همهی عزیزانمان را در اسفند و فروردین از دست دادهایم. خیلیها را. ولی من دیگر باورم این نیست كه ماهها مقصرند. یا فصلها. یا سالها. مرگ همینجاست. كنار دستمان. چسبیده به ما. مال همسایه نیست. به یك چیز دیگر نچسبانیمش تا خودمان را قانع كنیم كه دور است. نفرین و طلسم سال و ماه است. علی آقای معلم چند ساعت بعد از گذاشتن یك پست در فیسبوك درگذشت. پشت میز كارش. من اما شاید فرصت نكنم همینها را كه دارم مینویسم پست كنم. به همین سادگی. به همین نزدیكی
داریوش ارجمند: ارجمنددر گفتگویی با برنامه «فرمول یک» درباره معلم گفت: علی معلم مردی استثنایی در مطبوعات و سینما بود. او تحصیل کرده تلویزیون و منتقد بسیار بزرگ و تهیه کننده درجه یکی بود. مجله او یکی از بهترین و باشرف ترین مجلات سینمایی کشور به حساب می آید. او عاشق حافظ و برگزار کننده تنها جشنواره خصوصی این مملکت بود که بارها خواسته ام آن را وارد تقویم جشنواره ها کنند و به آن رسمیت ببخشند. جشنواره حافظ پایگاه خوبی برای هنرمندان به ویژه پیشکسوتان بود و در این مراسم از خیلی ها تقدیر شده بود. معلم بزرگی برای سینما داشت و آرزومند بود غبار از تاریخ ایران بزداید و شخصیتهایی را که به قدری به آنها بی توجهی شده نشان دهد. او این اواخر خیلی کوشش کرد فیلم کوروش را بسازد. خانواده او از عالمان دین بودند.
از دست دادن او ، اتفاق خیلی بدی بود اما من فکر میکنم او توفیق بسیار زیادی در سینما پیدا کرد. نمی دانم دیگر چه کسی پیدا می شود با وجود مشکلات بسیار زیادی که از پیدا کردن اسپانسر، تا فحاشی علیه او بعد از برگزاری هر جشنواره، وجود داشت، دوباره حاضر شود جشنواره خصوصی راه بیندازد. با آخرین غزلی که از حافظ در مجله دنیای تصویر مرور کرده بود، به نظر می رسید خبر داشت می خواهد چه اتفاقی بیفتد؛ رونق عهد شباب است دگر بستان را، میرسد مژده گل بلبل خوش الحان را...
او به چیزهایی که می نوشت ایمان داشت. انسان با اخلاقی بود و یک حاشیه بداخلاقی از او در عمر 50 و چند ساله اش نمی بینید. عاقبت کار همه همین است اما خوش به حال کسانی که وقتی می روند ما می نشینیم و از سجایای اخلاقی شان می گوییم.
به یاد علی معلم
هنرمندان زیادی در صفحات اجتماعی شان با ابراز تاسف از خبر درگذشت علی معلم پیام هایی را به یاد او نوشتند:
حمید فرخ نژاد: سفرت بخیر علی اقا، تسلیت به خانواده معلم، خانواده مطبوعات و سینمای ایران
حسن فتحی: انا لله و انا الیه راجعون . آقای دنیای تصویر و عاشق فرهیخته و صدیق فرهنگ و هنر ایران زمین راهی سفر آخرت شد ! یادش همواره گرامی و روح بزرگش قرین رحمت ابدی باد .
مهتاب کرامتی: سال ٩5 سال فقدان براى سینماگران…..تسلیت به اذر معماریان عزیز ،همسر گرامى اقاى على معلم و پسران ایشون،امید و ایمان،تسلیت به اهالى سینما.روحت شادعلى معلم…
فریبا کوثری: «علی معلم در گذشت»؛ این بدترین خبر در روزهای پایانی سال بود. وی مدیر مسئول و سردبیر نشریه دنیای تصویر و بنیان گذار جشن «حافظ» و تهیه کننده سینما بود و امروز در پی حمله قلبی در سن 54 سالگی دارفانی را وداع گفت. گرچه نتوانستم این خبر تلخ رو باور کنم ،در گذشت نعلی معلم» از اون دسته مرگ هاست که باید تکذیب میشد أمانشد،درست مثل کیارستمى…، خداحافظ آقاى هنرمند روحت قرین آرامش
هوشنگ گلمکانی: باورنکردنیست. یک شوک بزرگ. علی معلم در پنجاهوچهارسالگی درگذشت. ناگهان و بدون سابقه بیماری. در حالی که سالم و سرحال و امیدوار بود. این بیتردید غیرمنتظرهترین مرگ این سال پرمرگ بود. حتی غیرمنتظرهتر از مرگی بر اثر یک حادثه.
شهره سلطانی: در کمال ناباوری…تسلیت.
رضا رشید پور: کجایی رفیق ؟ باور نمی کنم. چرا این سال تلخ تمام نمی شود ….
محمدحسین مهدویان: علی معلم(1341-1395) . خوشفکر، خوشمشرب، صریح و به معنای واقعی کلمه مستقل. انشاالله غرق در رحمت الهی باشند.
محمدحسین لطیفی: چه سخته باور نبودنت… هنوز دو ماه نگذشته از اون روزی که تو دفترت با هم قرار گذاشتیم که سال نود و شش همه پیش کسوت های سینما رو دور هم جمع کنیم و به حرمت سینمای گذشتمون یه فیلم خوب با هم بسازیم ،،،ای دریغ…… دیدار به قیامت دلسوز……
حسین پاکدل: على جان، باور نمى کنم رفتنت را، قرار بود امشب ایرانشهر میزبانت باشیم، کجا رفتى مرد خستگى نشناس…
مینا وحید: علی معلم در میان بهت تمامی دوستدارانش رفت و همه را در شوكی بزرگ فرو برد. تاثر واژه كمی است ،در بیان احساس تلخی كه قلبمان را بدرد می آورد. او از آن دسته افرادیست كه جای خالی اش در سینمای ایران پر نخواهد شد همچون عباس كیارستمی. علی معلم را همیشه اینگونه به خاطر می آورم؛مهربان،باسواد،راهنما،با انرژی و صدایی دلنشین. یادت همیشه ماندگار .
کمند امیرسلیمانی با انتشار پستی در صفحه اینستاگرامش از لحظه با خبر شدندش از فوت علی معلم می گوید: «پسرم رو براى سرماخوردگى بردم اورژانس بیمارستان موقع ورود در باز شد و ما كنارى ایستادیم تا راه را براى برانكارد پوشیده شده با ملحفه سفیدباز كنیم از سر تاسف پرسیدم فوت شدن؟ دكتر جواب داد بله آقاى على معلم تحلیل گر سینما هستند. یكباره گویى آتش مذاب بر قلبم ریختند و شوكه شدم. هنوز هم باور نمیكنم و تصویر برانكارد از جلوى چشمم دور نمیشه همدردى عمیق و قلبى با همسرشون آذرجان معماریان و امید و ایمان نازنینم. روحشون شاد.»
همچنین مسئولین سینمایی و فرهنگی در پیام هایی درگذشت علی معلم را تسلیت گفتند:
محمد مهدی حیدریان رییس سازمان سینمایی: «این ضایعه را به خانواده محترم ایشان جامعه سینمایی و مردم سینمادوست و هنر پرور ایران تسلیت میگویم.»
علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی: «درگذشت علی معلم عزیز، تمامی اهالی سینما و رسانه را متحیر و بهت زده کرد. شخصیت فرهیخته، مدیر توانمند، تهیهکننده فاضل و منتقدی برجسته، سینما و سینماگران را تنها گذاشت. صراحت گفتار و آرامش کردار فارغ از ریا و تزویرش، موافقان و مخالفانش را به تحسین وا میداشت. رفتنش را سخت میتوان باور کرد ولی با تأسی به مرادش لسانالغیب، باید رضا به قضای الهی داد و از جبین گره گشود. در آستانه بهاری دیگر، یاد و خاطرهاش را گرامی میداریم و برایش از درگاه خداوند رحمان، علو درجات و برای همسر گرامیش بانو آذر معماریان و خاندان محترمش صبر جزیل مسئلت مینماییم.»
حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: «و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام/ خبر درگذشت ناگهانی علی معلم، از زمره پیشکسوتان عرصه رسانه و سینما، موجب تاسف شد. زنده یاد معلم که از چهره های مؤلف و مؤثر در هر دو عرصه مذکور بود، در طول سالهای فعالیت خود، آثار ارزشمندی در جامعه فرهنگ بر جای گذاشت که ماهنامه دنیای تصویر، از شاخص ترین و ماندگارترین فعالیت های او محسوب می شود. از خداوند متعال برای آن مرحوم رحمت واسعه و برای همسر محترم، خانواده و همکاران و دوستان او صبر و اجر مسالت دارم.»
منابع: صفحات اجتماعی هنرمندان/ ایسنا/ سلام سینما