پروتئین های بین غشا (2)

بعضی سلول های قطبیده ترنسیتوز (اندوسیتوز و به دنبال آن اگزوسیتوز) انجام می دهند.

در مطلب قبل دانستید که در طول مسیر ترشحی شیبی از PH وجود دارد، حال در ادامه بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.

انتقال مواد بین شبکه اندوپلاسمی و گلژی

ناحیه انتقالی بین شبکه اندوپلالاسمی و گلژی

تشکیل وزیکول های پوشش دار

انتقال مواد به کمک وزیکول ها

چگونگی سنتز پروتئین های ترشحی

هم ریبوزوم های آزاد و هم انواع متصل به شبکه آندوپلاسمی در سنتز پروتئین فعال می‌باشند. ریبوزوم های آزاد عمدتا پروتئین های سیتوزولی و پروتئین های متعلق به اندامک ها (به استثنای لیزوزوم) را می‌سازند. از طرفی بخش عمده بیوسنتز پروتئین های انتیگرال غشایی ، پروتئین های ترشحی و پروتئین های لیزوزومی بوسیله ریبوزوم های283828 متصل به شبکه آندوپلاسمی صورت می‌گیرد. این پروتئین ها در انتهای N زنجیره پلی پپتیدی خود واجد توالی هیدروفوبی شامل 13 تا 36 آمینو اسید هستند که پپتید نشانه نامیده می‌شوند.

بطور کلی مراحل آغازی بیوسنتز پروتئین های ترشحی ، غشایی و لیزوزومی نیز بوسیله ریبوزوم های آزاد صورت می‌گیرد و زمانی که زنجیره پلی پپتیدی به طول 80 آمینو اسید ساخته شد و به محض آن که پپتید نشانه از ریبوزوم بیرون زد کمپلکس SRP به ریبوزوم وصل می‌شود و فرایند سنتز پروتئین را موقتا مهار می‌کند. بعد از مهار موقتی سنتز پروتئین SRP مجموعه mRNA - ریبوزوم – زنجیره پلی پپتیدی تازه ساخت را بر روی شبکه آندوپلاسمی هدایت می‌کند و خود با گیرنده‌اش یعنی پروتئین داکینگ در شبکه آندوپلاسمی وصل می‌شود.

زیر واحد بزرگ ریبوزوم نیز به پروتئین اینتگرال غشایی ریبوفورین وصل می‌شود. در این هنگام با استفاده از انرژی که از هیدرولیزGTP  به GDP و Pi آزاد می‌شود SRP از گیرنده‌اش جدا می‌شود و در این مرحله پروتئین داکینگ به از سر گیری مجدد سنتز پروتئین و همینطور عبور انتهای NN پلی‌پپتید در حال رشد از غشا به درون لومن ER کمک می‌کند.

شیب PH تنها تغییر تدریجی در مسیر ترشحی نیست. مشخص شده است که ضخامت غشا نیز از شبکه آندوپلاسمی تا دستگاه گلژی و غشای پلاسمایی افزایش اندکی دارد. دلیل این تفاوت میزان کلسترول در این غشاها است. هر چه محتوای کلسترول بیشتر باشد، ضخامت غشا بیشتر می باشد. در هماهنگی با این تغییر، در غالب پروتئین هایی که در هر یک از این غشاها قرار دارند، بخش تراغشایی آب گریز طولی متناسب با ضخامت غشا دارد، به طوری که این بخش آب گریز در پروتئین های مقیم شبکه آندوپلاسمی حدود 15 ریشه آمینو اسیدی و در پروتئین های غشای پلاسمایی تا 25 ریشه دارد.

مسیری مرتبط با مسیر ترشحی، اندوسیتوز  می باشد که در آن سلول بخشی از محیط بیرونی را وارد وزیکول های خود می کند (یعنی می بلعد). سلول از اندوسیتوز  برای تغذیه و جذب مواد، جذب و هضم زباله های بیرون سلولی، تنظیم میزان پروتئین های غشایی سطح سلول و نیز بازیافت غشاها (که طی ترشح و الحاق وزیکول ها به غشای پلاسمایی افزوده شده اند) استفاده می کند. یک سلول ماکروفاژ فعال در هر نیم ساعت معادل تمام سطح غشایی خود را با اندوسیتوز وارد سلول می کند، همزمان وزیکول هایی مجددا (با اگزوسیتوز) غشا را به سطح سلول باز می گردانند تا سطح غشای پلاسمایی ثابت بماند.

برخی سلول های اپی تلیال (پوششی) که سلول هایی قطبیده (دارای سطوح راسی و پایه ای مجزا) هستند، فرآیندی به نام ترنسیتوز انجام می دهند. (شکل1)

شکل1: ترنسیتوز

یعنی از یک سمت خود مواد را وارد وزیکول می کنند و به واسطه اندوزوم ها آنها را به سطح دیگر می رسانند و آزاد می کنند. در سلول های پوششی لوله گوارش نوزادان جانورانی همچون جوندگان از ترنسیتوز برای جذب ایمونوگلوبولین های G در شیر مادر استفاده می شود، IgG در سطح راسی این سلول ها اندوسیتوز و در سطح پایه ای اگزوسیتوز می شود. در سلول های ترشح کننده موکوس به حفرات درونی بدن نیز از ترنسیتوز برای ترشح ایمونوگلوبولین های A، (IgA ها) به موکوس استفاده می شود، IgA از سطح پایه ای این سلول ها (رو به خون) به سطح راسی (رو به لومن حفره درونی) ترنسیتوز می شود.

منبع: http://daneshnameh.roshd.ir     ttps://www.google.com

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان