آیا بازخورد (فیدبک) سبب بهبود یادگیری می شود؟ (2)
باز خورد در فرایند آموزش زمانی که اطلاعات خاصی را در روند آموزشی فراموش کرده باشید، یا استراتژی مورد نیاز فراگیران را به کار نبرده باشید، یا بخشی از آنچه در اختیار مخاطبان قرار داده اید مشکل باشد و کمک کننده است اما وقتیکه موضوعی درست درک نشده باشد هیچ کمکی نمی کند! …
در مطلب قبل عنوان کردیم که پژوهش های نشان داده که بازخورد زمانیکه موضوعی درست درک نشده باشد هیچ کمکی نمی کند! عدم شناخت نشان می دهد که آموزش نتوانسته اهداف خود را برآورده سازد یا حداقل یکی از مشکلات زیر به وجود آمده است:
آموزش، سطح دانش قبلی شرکت کنندگان را به صورت صحیح برآورد نکرده است (در طراحی آموزشی سطح دانش قبلی در نظر گرفته نشده) - به طور مثال، ما فرض کرده ایم که فراگیران بیشتر از آنچه که واقعا می دانند، اطلاعات دارند و بر اساس سطح بالاتری از دانش اولیه دوره طراحی شده است.
انتقال آموزش به مخاطبان مشکل ساز است (آموزش به درستی به افراد منتقل نمی شود) - برای مثال، شرکت کنندگان نمی توانند بخش هایی را که برای بررسی مجدد مناسب می دانند، پیدا کنند)
محتوا، کارهای عملی، و یا عناصر ارزیابی مشکل ساز هستند - به عنوان مثال، تمرینات عملی به اندازه کافی طراحی نشده، و یا به گونه ای نیست که بتواند به مخاطبان کمک کند یا فرد بتواند آن را در کار استفاده کند.
تلاش برای رفع یک مورد عدم شناخت و درکی که به وجود آمده فراتر از دامنه بازخورد است! به معنای دیگر از طریق گرفتن فیدبک نمی توان این دسته از مشکلات را حل کرد، حتی اگر سوالات شما برای دریافت بازخورد به خوبی عنوان شده باشند و یا در شرایط مناسب ارائه شده باشند، بازهم بازخوردها در این خصوص به ندرت می توانند کمک کننده باشند زیرا شرکت کنندگان در این شرایط درک صحیحی از مشکل و یا نحوه استفاده از ابزاری که مشکل ساز شده ندارند ! بنابراین نمی توانند به درستی مساله را تشخیص دهند و یا حل کنند.
نوع بازخوردها و شرایط آنها
هتی و تیمپرلی به بررسی بازخوردهای آموزشی از روش متا- آنالیز پرداختند (متا- آنالیز یک روش آماری است که ترکیب نتایج حاصل از مطالعات متعدد را می سنجد)، آنها با این روش قصد دانستن میزان تاثیرگذاری بازخوردهای را سنجیدند، و دریافتند که چه نوع از بازخوردها به احتمال زیاد بیشترین کمک را به فرایند آموزشی می کند و کدام نوع از آنها کمترین کمک رسانی را دارد. قدرتمندترین نتایج از بازخوردهایی به دست آمد که در مورد وظایف فراگیران و چگونگی انجام موثرتر آنها بود، بازخوردهای هدف گرا و ارائه نکات نیز می توانند موثر باشند. حداقل نتایج از بازخوردهای مربوط به نحوه و ارائه پاداش ها، مجازات (در بیشتر دوره ها مجازات به معنای حذف پاداش است) و به طور کلی نوع تعریف و تمجید بود.
جالب است بدانید قدرتمندترین نتایج از بازخوردهایی به دست آمد که در مورد وظایف فراگیران و چگونگی انجام موثرتر آنها بود، بازخوردهای هدف گرا و ارائه نکات نیز می توانند موثر باشند. حداقل نتایج از بازخوردهای مربوط به نحوه و ارائه پاداش ها، مجازات (در بیشتر دوره ها مجازات به معنای حذف پاداش است) و به طور کلی نوع تعریف و تمجید بود.
پس از این تحلیل، آنها بر روی چگونگی تاثیر انواع بازخورد که موثر و کارا بود بررسی هایی انجام دادند. آیا به خاطر دارید در ابتدای این سری مقالات (لطفا به بخش 1 همین مطلب لینک شود) عنوان کردم که هدف اصلی از بازخورد کاهش شکاف بین دانش و عملکرد فعلی و دانش و عملکرد مورد انتظار است؟ هتی و تیمپرلی توضیح دادند که برای کاهش این شکاف، بازخورد باید بتواند به سه سوال زیر پاسخ دهد:
1. اهداف چه هستند؟
2. چه فرایندی مرا برای رسیدن به این اهداف آماده می کند؟
3. چه چیزی نیاز است تا این روند را بهبود بخشم؟
زمانی که اهداف روشن با آگاهی با اینکه دقیقا کجا ایستاده اید و چگونه به سوی اهداف خود حرکت می کنید همراه می شوند، در شرایطی هستید که می توانید بر روی کاهش شکاف بین (دانش فعلی و عملکرد واقعی) با (دانش و عملکرد مورد انتظار و نیاز مخاطب) متمرکز شوید.
برخی مواقع استراتژی های بازخورد به شیوه ای مخرب عمل می کنند. این موارد زمانی رخ می دهد که به طور مثال اهداف نامشخص و یا فازی تعریف شده باشد، پذیرش عملکرد ضعیف بوده و یا اطلاعات کافی ارائه نشده باشد. تحقیقات نشان می دهد زمانی که مردم نمی دانند دقیقا چه کاری باید انجام دهند، بازخوردها می توانند مخرب باشند.
تعریف فازی: واژه فازی (fuzzy) به معنای غیردقیق، ناواضح و مبهم (شناور) است. منطق فازی از منطق ارزش‌های «صفر و یک» نرم‌افزارهای کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیای علوم نرم‌افزاری و رایانه‌ها می‌گشاید، زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلال‌های خود به کار برده و به چالش می‌کشد. منطق فازی از فضای بین دو ارزش «برویم» یا «نرویم»، ارزش‌های جدید «شاید برویم» یا «می‌رویم اگر» یا حتی «احتمال دارد برویم» را استخراج کرده و به کار می‌گیرد. در اینجا بدین معناست که اهداف به طور مشخص (صفر و یک) تعریف نشده اند و مبهم هستند به بیانی اما و اگر دارند. (ویکی - پدیا)
منابع:
• www.elearningindustry.com
• Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77, 81- 112.
بخش آموزش الکترونیکی سایت تبیان، تهیه: سید خاموشی
تنظیم: زینب شاه مرادی
