با طراحی مناسب به حافظه فعال کمک کنیم؟ (4)
آموزش خود را نقد کرده و با بررسی و ارزیابی متوجه شوید که تا چه میزان محتوای ارائه شده از افزونگی به دور است و در صورت وجود بتوانید ان ها را بیابید. پیدا کنید که بهترین نسخه ای که می تواند موضوع شما را عنوان کند کدام است و سایر اضافات ان را حذف کنید. در مورد نسخه خود تجدید نظر کرده و ان را بازنویسی کنید. دانستن این موضوع که چقدر ذهن فرد می بایست مشغول باشد در طراحی بسیار حائز اهمیت است.
نویسنده نوشتار عنوان می دارد که:"من شخصا معتقدم که ما باید از افزونگی و استفاده بیش از حد عناصر تعاملی دور باشیم و به گونه ای آموزش خود را هدایت کنیم که تا جای ممکن اثری از افزونگی به چشم نخورد و افراد را در آموزش دچار سردگمی نکند."
سعی کنید از حداقل منابع موثر برای ارائه اطلاعات به افراد استفاده کنید.
افزونگی
تحقیقات نشان می دهد اگر شما اطلاعات مشابه را به اشکال مختلف به یادگیرنده ارائه دهید موجب اختلال در یادگیری می شود. این روش باعث می شود تا ذهن تلاش کند (بار شناختی) و در حقیقت مجبور می شود به پردازش و مقایسه منابع مختلف بپردازد. (برای اینکه ببینیم که آیا اطلاعات جدیدی که به مغز داده می شود مطلبی جدید است یا دقیقا با اطلاعات قبلی یکسان است) این امر باعث می شود منابع حافظه ای زیادی خرج شود. در حقیقت باید از تکرار بی مورد اطلاعات خودداری کنید. نمودارهایی که یک نوع از اطلاعات را ارائه می دهند (مثل نمودار میله ای و دایره ای همزمان برای یک موضوع) پروفسور سوئلر بیان می دارد که : "مطمئن شوید که تمام اطلاعات ضروری از یک راه واحد به کاربران ارائه خواهد شد و نه طرق مختلف."
در اینجا برخی از مواردی که باعث ایجاد افزونگی و تلاش ذهنی بیشتر می شود را از دید پروفسور سوئلر عنوان می کنیم.
1. زمانی که متن یا گفتگو با تصاویر گرافیکی ادغام شده باشد در صورتی که خود مطلب بدون نمودار توضیح کاملی را داشته باشد.
2. وقتی که یک توصیف یا توضیح خیلی عمیقی بعد از دیاگرام ارائه می شود این توضیح عنوان متفاوتی از دیاگرام دارد.
3. اضافه کردن اطلاعاتی که برای یادگیرنده مناسب است یکی از استراتژی های آموزشی است اما اگر با هدف اصلی آموزش مرتبط نباشد مشکل ساز خواهد بود و آن را به حاشیه خواهد برد.
به تازگی در کنفرانسی شرکت کرده بودم که یک مثال خیلی جالب شنیدم. Shannon Tipton اشاره داشت که محتوای آموزشی مثل یک بازی Jenga است. (Jenga یا برج هیجان بازی مهارت جسمی و روحیست که توسط لسلی اسکات ایجاد شدهاست. در طی بازی، بازیکنان به نوبت یک بلوک از برج را بیرون میکشند و آن را در بالای برج قرار میدهند. به این ترتیب یک ساختار بلندتر و به طور فزایندهای ناپایدارتر ایجاد میکنند. جنگا از کلمه سواحیلی به معنی "برای ساخت" مشتق شدهاست)
اگر شما بتوانید یک بلوک (محتوا) از دوره خود بردارید و آن دوره همچنان باقی بماند. (دوره و ارزیابی کار همان طور باقی بماند) می توانید آن قسمت را دور بیندازید. به یاد داشته باشید که موضوعی همچون افزونگی بسیار جای بحث خواهد داشت. تحقیقات بسیاری نشان داده که افزونگی بسیار ضربه زننده است. اگرچه برخی از آن ها مستثنی هستند. برای آن که مطمئن شویم که از این فرایند به دور هستیم باید با دقت به موضوع ارائه شده به خواننده یا شنونده خود دقت کنیم و ببینیم آیا در حال بیان مبحثی متفاوت هستیم یا نه؟
واقعیت این است که زمانی افزونگی از خود جلوه ای نشان می دهد که می خواهیم موضوعی به خوبی برای دیگران قابل درک باشد و به همین خاطر است که با لغات و روش های مختلف آن را توضیح می دهیم که خود موجب پیدایش افزونگی می شود. ما در واقع در حال حرکت در جهت خلاف قوانین نوشته شده هستیم. اگر دقت کنید قوانین با لغات مختلف و به صورت مکرر یک سری موضوعات را بیان می کند اما این موضوع را در نظر داشته باشید که قانون اموزش می تواند متفاوت از سایر قوانین باشد. (اگرچه جمله عنوان شده نظر نویسنده متن است.)
عنصر تعامل
عنصر تعامل، دارای تعدادی قطعات تعاملی است که باید در زمان مشخصی و به صورت همزمان به وسیله حافظه کاری پردازش شود تا فرد بتواند موضوع را درک کند. اگر که آموزش و محتوای آن دارای المان های تعاملی کمی باشد، اجزا به صورت منحصر به فرد پردازش می شود بدون آن که با یکدیگر مرتبط شوند. به طور مثال این که چگونه و چه وقت دست هایتان را بشویید که مریض نشوید در شکل زیر آورده ایم.
اگر محتوای آموزشی شما دارای اجزای تعاملی بالایی باشد، اجزا نمی توانند به صورت جداگانه درک شوند بلکه بایستی در وابستگی به یکدیگر درک شوند تا فرد موضوع را یاد بگیرد. بعضی از محتواهای آموزشی مانند دست شستن ساده هستند و حافظه کاری نیازی به در کنار هم قرار دادن آن ها برای درک شدن ندارند اما بعضی از موضوعات تنها زمانی می توان درک صحیحی از آن ها داشت که در کنار یکدیگر باشند.
برای تمیز نگه داشتن سطوح و ظروف غذایی و برای پیشگیری از بیماری های ناشی از مواد غذایی که فاسد شده باشند و ... قطعا سخت تر از پروسه شستن دست ها خواهد بود. به عنوان مثال فعل و انفعالات بیشتری وجود دارد و باید موضوعات بیشتری مانند چگونگی تمیز کردن سطوح، عوامل بیماری زا و ..... و در نهایت چگونه می توان میکروب ها را از افراد دور ساخت. قطعا این موضوع المان های بیشتری خواهد داشت که پردازش بیشتری را طلب می کند.
زمانی که آیتم های زیادی برای به خاطر سپردن به طور همزمان وجود دارد قطعا کاری سخت تر در پیش خواهید داشت و این یکی از دلایلی است که یادگیری برخی مطالب برای افراد مشکل تر خواهد بود.
منابع:
How To Design To Help Working Memory”Patti shank”
www.elearningindustry.com
Memory And Learning, Part 2”PATTI SHANK ”
بخش آموزش الکترونیکی سایت تبیان، تهیه: سید خاموشی
تنظیم: زینب شاه مرادی