8 نکته روان شناسی که هر فرد حرفه ای در آموزش الکترونیک باید بداند (2)

از آن جا که روان شناسی به مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی بر اساس یافته‌های علمی می پردازد می توان ارتباط مستقیمی بین این علم و آموزش الکترونیک پیدا کرد. به واسطه روان شناسی می توان عکس العمل ذهن افراد را در دوره های آموزشی مورد بررسی قرار داد و از این طریق می توان به میزان آمادگی افراد و نارسایی تحصیلی یادگیرندگان دست یافت. شاید نکات روان شناسی سهم کوچکی را در دوره های انلاین ایفا کنند اما قرار گرفتن قطعات کوچک یک پازل در کنار یکدیگر می تواند آن را تکمیل کند.

در قسمت قبل به نظریه هایی متفاوت از جانب روان شناسان پرداختیم. می توان گفت تمامی نظریه ها در حقیقت به ابعاد وجودی آدمی می پردازند و هر یک بخشی را مهم در آموزش می دانند. به عنوان مثال مشاهده، پردازش اطلاعات در ذهن انسان، سیستم های کدبندی انسان، رشد شناختی و ..... همگی در مورد جنبه های مختلف انسان سخن می گویند.

John Dewey

Dewey فردی فیلسوف، اصلاح طلب و روش فکر بوده و در حقیقت از ایشان به عنوان یکی از بنیان گذاران روان شناسی کاربردی نام برده می شود. این روان شناس در زمینه اصلاح جامعه مدنی و مدرسه سازی شهرت فراوانی کسب کرده است. ایشان بر این باور بودند که آموزش دیگران تنها یک حرفه نبوده بلکه شور و اشتیاقی مادام العمر و انگیزه ای برای زندگی محسوب می شود. او پیشنهادات و گفتگوهای زیادی در خصوص تعامل مربیان و شاگردان و چگونگی انتقال مهارت هایشان داشته و معتقد بود که برای کسب دانش، تشنگی یک پیش نیاز است.

David Ausubel

Ausubel یکی از دانشمندان بزرگ در حوزه روان شناسی آموزشی و علوم شناختی به شمار می اید. به دلیل ارائه نظریه "advance organizers" (پیشبرد سازمان دهی ذهنی) به شهرت رسید. با استفاده از این نظریه جذب ذهنی و دانش بهبود یافته و مربیان می توانند اطلاعات جدید را به روش های نوین به مخاطبان ارائه دهند تا درک مطلب را تا جای ممکن برای افراد آسان سازند. بدین منظور برای رسیدن به این هدف، یادگیرندگان می بایست قادر به سازمان دهی اطلاعات جدید در ذهن خود باشند به گونه ای که بتوانند رابطه بین مفاهیم را درک کنند. اگر بخواهیم به نتیجه بخش بودن یا نبودن این امر پی ببریم می بایست در بین یادگیرندگان به بررسی بپردازیم و ببینیم که آیا افراد قادرند تا اطلاعات جدید را به اطلاعات قدیمی مرتبط سازند و رابطه بین آن ها را درک کنند؟

Benjamin Bloom

Bloom روان شناسی آموزشی بود که در حوزه اهداف آموزشی و تئوری تسلط آموزشی، تخصص داشت. او معتقد بود که در تنظیمات اصلی آموزش، توانایی یادگیرنده باید به عنوان اصلی ترین پایه در نظر گرفته شود و دوره آموزشی را بر همین اساس بنا کرد. در حقیقت محتوای منتقل شده می بایست براساس ظرفیت فرد باشد، ظرفیتی که افراد می توانند وظایف را به سرانجام برسانند. این روان شناس اهداف آموزشی را به سه دسته affective و  psychomotor و cognitive (عاطفی، روانی و شناختی) تقسیم می کند. این طبقه بندی براساس دانش و مهارت اولیه فرد صورت گرفته است بدین معنا که یادگیرنده باید دانشی اولیه که به صورت پایه و قابل قبول است را در خود داشته باشد و تا بتواند مهارت های مورد نیاز را که مرتبط با ایده های پیچیده تری است را بر روی آن بنا کند.

Robert M. Gagné

Gagne به واسطه کار بسیاری که بر روی شرایط یادگیری انجام داد به شهرت رسید. این شخص معتقد است که 5 دسته بندی اصلی در یادگیری وجود دارد که شامل : مهارت های فکری، راهبردهای شناختی، مهارت های حرکتی، اطلاعات کلامی و نگرش کلی است. (intellectual skills, cognitive strategies, motor skills, verbal information, overall attitude)

او معتقد است برای آن که افراد بتوانند هر نوع از یادگیری را بر روی هر یک ازموارد ذکر شده پیاده کنند، نیازمند شرایطی خاص هستند. به عبارت دیگر برای یادگیری هر بخش تنها یک فمول خاص وجود ندارد بلکه هر یک از فرایندهای یادگیری می بایست در شرایط خاص خود رخ دهد. به عنوان مثال فرایندهای حرکتی نیاز به حرکت های فیزیکی دارد و یا راهبردهای شناختی نیازمند ارتباطات است.

تمامی افرادی که نام آن ها را عنوان کردیم، در زمینه روان شناختی شناخته شده هستند و هر کدام پنجره ای را در جهت شناخت ذهن انسان به روی ما باز می کنند. نظریه هر یک از افراد به ما این امکان را خواهد داد تا بدانیم یادگیرندگان در چه سطحی از اموزش و دوره مورد نظر قرار دارند و تا چه اندازه بر موضوع تسلط پیدا کرده اند. بنابراین این امکان برای ما وجود دارد تا تجربه ای هر چه موثرتر برای مخاطبان خود فراهم کنیم. اگرچه برخی از افراد نام برده در بین ما حضور ندارند اما تحقیقاتشان همچنان در حوزه های آموزشی بسیار موثر است و می توان از آن ها استفاده کرد. اگر شما علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روان شناسی هستید می توانید به مقاله " 10 کتاب روان شناسی که هر فرد حرفه ای در آموزش الکترونیک باید ان را بخواند" مراجعه کنید. این 10 کتاب روان شناسی می بایست در قفسه کتابخانه هر فردی که در زمینه اموزش کار می کند خصوصا آموزش الکترونیک، باید وجود داشته باشد.

به منظور یافتن این 10 کتاب می توانید به لینک زیر مراجعه کنید.

Top 10 Psychology Books That eLearning Professional Should Read

منابع:

8 Educational Psychologists Every eLearning Professional Should Know” CHRISTOPHER PAPPAS”

www.elearningindustry.com

7 Tips For eLearning Professionals To Enhance Knowledge Retention

بخش آموزش الکترونیکی سایت تبیان، تهیه : سید خاموشی

تنظیم: زینب شاه مرادی