آشنایی با نویسنده و مترجم محبوب بچه ها

فرهاد حسن زاده و محبوبه نجف خانی محبوب ترین نویسنده و مترجم باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان هستند.

در آیین پایانی نخستین جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی کودک و نوجوان که  در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد،فرهاد حسن‌زاده و محبوبه نجف‌خانی به ترتیب نویسنده و مترجم محبوب بچه‌ها معرفی شدند. برای آنکه بیشتر با این نویسنده و مترجم محبوب بچه ها آشنا شوید، به معرفی زندگی حرفه ای و آثار آنها می پردازیم:

آقا فرهاد، بچه ابادان

فرهاد حسن‌زاده متولد بیستم فروردین 1341در شهر آبادان است.نوشتن را از سال‌های نوجوانی(1355) آغاز كرد.

از سال 1368در كنار همكاری‌ با مطبوعات كودك و نوجوان (سروش نوجوان، سروش كودك، آفتابگردان، كیهان بچه‌ها و...) به شكلی جدی وارد عرصه ادبیات كودك و نوجوان شد.در سال 1370 اولین كتابش با نام «ماجرای روباه و زنبور» منتشر شد .

تا كنون بیش از هشتاد عنوان كتاب (اكثراً كودك و نوجوان) در گونه‌های مختلفی همچون داستان كوتاه، بلند، رمان، افسانه، فانتزی، طنز، زندگینامه از او به چاپ رسیده است.چند كتاب هم در حوزه بزرگسالان دارد، از جمله رمان‌های «حیاط خلوت»، «مهمان مهتاب» و «روزگار شیرین».

او فیلمنامه هم می‌نویسد و در زمینه انیمیشن تجربه‌هایی دارد.برخی از کتاب‌های این نویسنده به زبان‌های انگلیسی، چینی، مالایی و کردی ترجمه شده‌اند.

او عضو هیات موسس «انجمن نویسندگان كودك و نوجوان» بوده. و دو دوره هم به عنوان عضو هیأت مدیره به هم صنفی‌هایش خدمت می‌كرده.حسن‌زاده اكنون نیز در تحریریه‌ی نشریه «دوچرخه» (ضمیمه روزنامه همشهری) مشغول به كار است.

حکایت تولد اولین کتاب

نویسنده دوست داشتنی کودک و نوجوان داستان تولد اولین کتابش را اینگونه تعریف می کند:

سال 1366 ازدواج كردم و سال 1367 اولین پسرم به دنیا آمد. در سال 1368 وجود بچه و خرید چند كتاب برای او مرا به فكر وا‌داشت. فكر!! از اقبال بد یا خوب، آن كتاب‌ها بازاری و خیلی ضعیف‌ بودند و این حس خفته را در من بیدار كرد: «تو كه از این‌ها بهتر می‌توانی بنویسی!» می‌توانم اما چاپ!... دست بر قضا، دوستی قدیمی و نویسنده را دیدم كه كتابی‌ زیر چاپ داشت. دلگرمی‌ام بیشتر شد برای نوشتن، چاپ كردن و به ادبیات حقیقی رسیدن. شروع این دوره هم با یك قصة منظوم بود :

عصر یك روز بهار

در كنار جویبار

روباه مکار دشت

خسته از تفریح و گشت ...

و بالاخره اولین كتابم متولد شد. كتابی كه نامش «ماجرای روباه و زنبور» بود اولین کتاب روباه و زنبور.

زندگی در میان كتاب‌هاهمین طور می‌جوشید و می‌آمد، می‌بارید مثل باران. خدا چقدر مرا دوست داشت كه با ترانه‌ی باران، سكوت و رخوت باغ خیالم را ترنم بخشید. البته آن قصة منظوم ضعف‌هایی دارد كه امروز متوجه‌ی آن‌ها شده‌ام. وگرنه‌ برای سال 68 خوب بود. خب، شیراز بودیم. ناشر كم بود، نقاش این كاره سراغ نداشتم. با خرده‌ چیزهایی كه از نقاشی و طراحی می‌دانستم، شروع كردم به تصویر‌گری كتاب و آن را حاضر و آماده به ناشر دادم. حالا كاری نداریم كه آن كتاب در پیچ و خم گرفتن مجوز از وزارت ارشاد آن زمان گم شد و من دوباره آن را نوشتم و این بار با كمك دوستی، نقاشی كردم و كار را به سرانجام رساندم. از آن به بعد اعتماد به نفس پیدا كردم و بیشتر وقت گذاشتم. دوستی برایم توضیح داد كه ادبیات كودك و نوجوان یك قلمرو مستقل است كه برای خودش شاعر دارد، قصه‌نویس دارد، منتقد و پژوهشگر دارد، مجله و فصلنامه تخصصی دارد و كلی چیز دیگر كه من تا آن روز روحم از آن همه مایملك بی‌خبر بود. كمی پیش رفتم و مطالعه كردم. چشمم به كتاب‌های خوب افتاد؛ هم شعر، همه قصه نوشتم، شعرهایم چنگی به دل نمی‌زد. قصه‌ بیشتر راضی‌ام می‌كرد.

آن هم نه قصة كودك، بلكه قصة نوجوان، بی‌امان می‌نوشتم. پتانسیل آن سال‌های پس از جنگ كه فرصت نوشتن را از من گرفته بود، به صورت تودة ابر عظیمی هستی‌اش را می‌بارید. قصه پشت قصه می‌آمد. اولین مجموعه قصه‌ام «مار و پله» بود كه در سال 1373 سروش آن را چاپ كرد و سال 74 كتاب برگزیدة مجله سروش نوجوان شد. باید داستان بلند را تجربه می‌كردم. «ماشو در مه» اولین تجربه بود؛ رمانی كه حوادثش متعلق به تابستان سال 57 آبادان بود. «ماشو در مه» حدیث كودكی فنا شدة نسل من بود. این كتاب هم اقبال خوبی داشت؛ كتاب سال كانون در سال 74 و كتاب تقدیری وزارت ارشاد در سال 75 شد.

پس از آن دو، مجموعه قصه «سمفونی حمام» و «بزرگ‌ترین خط‌ كش دنیا» و رمان «مهمان مهتاب» را نوشتم كه حدیث مقاومت 45 روزة خرمشهر و آبادان و شروع مهاجرت و آوارگی است. كتاب‌های «گاه روشن، گاه تاریك» و «انگشت مجسمه» دو داستان، بلند با مضمون‌های متفاوت هستند. از كتاب‌ «آهنگی برای چهارشنبه‌ها» راضی‌ام به دلیل زبان نو و شیوة روایت آن. این كتاب از مرحلة نهایی دو داوری جشنوارة كتاب كنار گذاشته‌ شده؛ به دلیل كذایی بزرگسالانه بودن آن. من هنوز معتقدم این كار هم پاسخگوی بزرگ‌هاست و هم نوجوانان و داوران و كارشناسان باید روی معیارهای خود تجدید‌نظر كنند.

تجربة دیگرم در شیوة روایت نامه‌گونه، با كتاب «امیر‌كبیر فقط اسم یك خیابان نیست» ارائه شد. بعد به سراغ افسانه رفتم، با نگاهی كه خاص خودم است و رمان «نمكی و مار عینكی» را نوشتم. كتاب «كلاغ كامپیوتر» هم با نگاه به نیاز‌ روز بچه‌ها نوشته شد ولی در زمان خودش به خوبی دیده نشد. بالاخره با توجه به جای خالی طنز، به سراغ این قالب رفتم و حرفهایی را گفتم كه از نگاه بچه‌ها خوب و جذاب بود. كتاب «روزنامه سقفی همشاگردی» كه كشكولی است از شعر و تكه‌های كوتاه طنز كه این هم روانة بازار كتاب شده است.

پس از آن كتاب‌هایی كه اندك اندك و با شناخت و تجربه بیشتر نوشته می‌شدند مرا به مسیری برد كه از آن راضی‌ام. البته رضایت نهایی قله‌ای است كه هنوز به آن نرسیده‌ام اما ناامید هم نیستم. گمان كنم زیادی از خودم نوشتم.

یک دنیا تقدیر، یک عالمه جایزه، صدتا کتاب

تالار افتخارات این نویسنده کودک و نوجوان شامل عناوین مختلفی است که حسن زاده از سال ٧٤ موفق به کسب آن شده است. علاوه بر آن او بارها نامزد کسب جایزه در جشنواره های مختلف ادبی بوده است. به غیر از عنوان محبوب ترین نویسنده کودک و نوجوان که همین چند روز پیش در جام باشگاه های کتابخوانی نصیب وی شد. حسن زاده برگزیده‌ی دوازدهمین جشنواره مطبوعات كودكان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای داستان «ساعت عقرب» و برگزیده‌ی هیجدهمین جشنواره کتاب سال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای کتاب «زیبا صدایم کن» هم شده است.

علاوه بر این در بخش بین الملل نویسنده محبوب بچه ها نامزد معرفی شده از سوی ایران برای جایزه جهانی آسترید لیندگرن برای سال ٢٠١٧ و هچنین نامزد معرفی شده از سوی ایران برای جایزه‌ی جهانی هانس کریستین اندرسن برای سال ٢٠١٨ هم هست.

٧٨کتاب، ٨ ترجمه، دوکتاب الکیترونیک و یک کتاب به خط بریل دستپخت فرهاد حسن زاده برای ادبیات کودک و نوجوان است. علاوه بر این او پنج کتاب دیگر هم در آستانه انتشار و ورود به بازار کتاب کودک و نوجوان دارد.

ماه در چاه - بازآفرینی بیژن و منیژه، شنگل و منگل و چنگل (مجموعه‌ی 4 جلدی)،عمه‌ خانم و ماجراهای آبکی (مجموعه‌ی 12 جلدی ، گربه چه مهربان شده و گروه ٥+١ کتاب هایی است که بزودی به دست بچه ها می رسد.

ترجمه های خواندنی خانم مترجم

محبوبه نجف خانی سال ۱۳۳۵ در تهران زاده شد. او دانش آموخته ی رشته ی مترجمی زبان انگلیسی از مدرسه ی عالی ترجمه (دانشگاه علامه طباطبائی کنونی) و از اعضای شورای كتاب كودك و انجمن نویسندگان كودك و نوجوان است.

او به مدت ۵ سال كتاب های ترجمه شده ی كودكان و نوجوانان را در شورای كتاب كودك بررسی می كرد و مدتی نیز مشاور كتاب و معلم كتابخوانی در یك دبستان و یک مدرسه راهنمایی دخترانه در تهران بود.

"وقتی بابا كوچك بود" نوشته‌ی الكساندر راسكین، "دماغ ملكه" و "جناغ" اثر دیك كینگ اسمیت، "گنجینه داستان های ایرلندی" نوشته ی جیمز رایور دان، "بندر امن" و "دختر گلهای وحشی" اثر ماریتا كانلن مك كنا، "دوست یا دشمن" اثر مایكل مور پورگو، "قصر افسون شده" از ای. نسبیت و "جوینده یابنده است" نوشته ی امیلی رودا از آثاری هستند كه نجف خانی ترجمه كرده است.

این مترجم چندین اثر از رولد دال را نیز به فارسی برگردانده است: "داوری شگفت انگیز جورج"، "تمساح غول پیكر"، "من و زرافه و پلی" ، "انگشت جادویی"، "بدجنس ها"، "راز موتور سیكلت من"، "چارلی و كارخانه شكلات سازی"، "آدم كوچولوها"، "قصر افسون شده" ،"بنجامین"، "چارلی و آسانسور شیشه ای"، "غول بزرگ مهربان" و "جانوران پلید".

اتحادیه فرهنگی ناشران در سال ۱۳۸۵  مجموعه 15 جلدی "در جست و جوی دلتورا" نوشته‌ی امیلی رودا ترجمه نجف خانی و مجموعه 5 جلدی "جودی دمدمی" نوشته ی مگان مك دونالد را به عنوان برگزیده كتاب های مناسب برای نوجوانان انتخاب کرد. ترجمه کتاب "ماتیلدا" نوشته‌ی رولد دال، " نمایشی در كهكشان" نوشته‌ی گیلیان رابین اشتاین و " شیاطین فضا" نیز برنده ی لوح تقدیر شورای كتاب كودك شده اند. همچنین ترجمه ی نجف خانی از کتاب "زیر درخت زالزالك" نوشته‌ی ماریتا كانلن مك كنا در بیست و چهارمین دوره كتاب سال جمهوری اسلامی مورد تقدیر قرار گرفت.

داستان اولین ترجمه

او ماجرای ترجمه ی نخستین کتابش برای بچه ها را این گونه تعریف می کند: «نزدیک به 23 سال پیش بود که برای دوره ای همراه با همسرم به ایرلند رفتیم و در آن جا دوستان زیادی پیدا کردیم. یکی از این دوستان کتابی در حوزه ی ادبیات نوجوان به من هدیه داد که بعد از برگشت به ایران تصمیم گرفتم آن را ترجمه کنم. این کتاب «زیر درخت زالزالک» نوشته ی «ماریتا کانلن مک کنا» بود. این نخستین کتابی بود که برای بچه ها ترجمه کردم اما چاپ آن نزدیک به 12 سال طول کشید! به همین دلیل قبل از آن که نخستین ترجمه ام منتشر شود، چند کتاب دیگر را به چاپ رسانده بودم!»

«رولد دال»، «امیلی رودا»، «فیلیپ پولمن»، «دکتر زئوس»، «شل سیلوراستاین» و «لوئیس سکر» از جمله ی نویسندگان مورد علاقه ی این مترجم هستند. این مترجم اکنون بیش از 50 عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان ترجمه و منتشر کرده  است و اکنون هم چند کتاب زیر چاپ دارد. جلد هشتم مجموعه ی «جودی دمدمی» با عنوان «جودی گاراگاه می شود» و نیز «ماجراهای خیابان عجیب» از جمله ی کتاب های آماده ی چاپ او محسوب می شوند.نجف خانی هم چنین این روزها مشغول ترجمه ی مجموعه ای 15 جلدی به نام «مدرسه ی عجیب و غریب من» نوشته ی «دن گاتمن» است.

منبع:

مهر

ایسنا

صفحه شخصی فرهاد حسن زاده

کتابک

روزنامه شاپرک