شناسایی پرندگان، جلسه دوم
شناسایی پرندگان، جلسه دوم
برای شناسایی پرندگان، میتوان ویژگیهایی مثل خصوصیات ظاهری، عادات و رفتارهایی كه بین آن ها وجود دارد را بررسی نمود. به خاطر وجود تنوع بالای پرندگان در هنگام مطالعه آن ها در طبیعت، لازم است همواره یك قلم و دفترچه یادداشت برای ثبت مشاهدات همراه مشاهدهگر باشد.
آیندههای شغلی یك زیستشناس ـ یك پرنده شناس چه كسی است؟
یك پرندهشناس، در واقع جانورشناسی است كه بهصورت اختصاصی بر روی نحوة زندگی، رفتارشناسی، آناتومی، فیزیولوژی و تكامل پرندگان مطالعه میكند. از آنجا كه پرواز كردن یكی از آرزوهای دیرینه انسان بوده است، پرندهشناسی تاریخچه دیرینهای دارد. دانشمندان بسیاری با بررسی آناتومی پرندگان سعی در شبیهسازی ماشینهای پرنده كردند و یا بر روی نحوة جهتیابی پرندگان مهاجر مطالعات فراوانی صورت گرفته است.
چرا پرندنگان به جای دهان، منقار دارند؟ چرا بهجای دست، بال دارند؟ چرا بدن پرندگان از پر پوشیده شده است؟ چرا پاهای اغلب پرندگان چنگال دارد؟ چرا پرندگان حس بینایی بسیار قویتر از انسان دارند؟ چرا بهصورت دستهجمعی مهاجرت میكنند؟ چرا استخوانهای پر از حفره دارند؟ اینها تعداد كمی از سؤالاتی است كه پرنده شناسان پاسخ میدهند
نكاتی كه لازم است برای شناسایی پرندگان بررسی و یادداشت كرد:
اندازهی تقریبی پرنده، شكل، حالت، رنگ و طرح بدن، زیستگاه، تاریخ و ساعتی كه پرنده در آن مشاهده شده و در نهایت حركات و رفتار خاصی كه از پرنده سر زده است. در مورد پرندگان نر، آوازی كه میخواند نیز میتواند برای شناسایی آن مهم باشد.
امروزه گروههای مختلفی در سرتاسر دنیا و همینطور در ایران، بهصورت غیرحرفهای و از روی علاقهای كه به طبیعت دارند به مطالعهی پرندگان میپردازند. این فعالیت كه به پرندهنگری (Birdwatching) معروف شده است با پرندهشناسی (Ornithology) متفاوت است. در واقع پرندهنگری تنها مشاهده و مطالعه پرندگان با چشم غیرمسلح و یا با كمك وسایلی چون دوربین دوچشمی در طبیعت است. این كار را گاهی با ثبت صداهای پرندگان همراه میكنند، چراكه در مورد بعضی از پرندگان، شناسایی از طریق صدا بهتر صورت میگیرد. هدف از پرندهنگری بیشتر آشتی با طبیعت و محیط زیست بوده و بسیاری از اشخاص به دلیل علاقهی شخصی و بدون تحصیلات مرتبط با رشتهی جانورشناسی در این زمینه فعالیت میكنند.
وسایل مورد نیاز
- علاقه، حوصله و سكوت!
- لباسی همرنگ با محیط طوری كه رنگ آن در طبیعت زیاد باشد، مثلاً خاكی یا سبز چرك (مانند لباس سربازی)، تا پرندگان در موقع مشاهده افراد نترسیده و فرار نكنند.
- كلاه آفتابگیر برای روزهای آفتابی و چكمه لاستیكی برای مشاهدهی پرندگان در تالابها و سواحل.
- دفترچه یادداشت و قلم
- كتاب راهنمای پرندهشناسی
- دوربین دوچشمی
- دوربین عكاسی و فیلمبرداری (در صورتی كه علاقمند به ثبت مشاهدات خود باشید.)
روش انجام پروژه
در همه جا و در تمام فصول سال میتوان پرندگان را مشاهده کرد. این کار بیشتر از همه نیاز به دقت و صبر و حوصله دارد و حتی بدون داشتن تجهیزات خاص نیز میتوان این فعالیت را انجام داد.
برای شناسایی پرندگان باید بتوانید مشخصات ظاهری آنها را به طور دقیق مشاهده و ثبت کنید. در طول انجام این مشاهدات لازم است سکوت و آرامش را رعایت كرده و با سر و صدای زیاد باعث فرار پرندگان نشوید. حتی سعی كنید با دوستان خود زیاد حرف نزنید. بهترین حالت این است كه در جایی کمین کرده و ساکت بمانید تا پرندگان بیشتری را مشاهده كنید.
مطالب مرتبط:
پرنده نگری در شهر تهران، جلسه اول
نتایج قابل مشاهده پرندگان، جلسه سوم
پرندگان شهری خوشصداترند یا پرندگان روستانشین؟ جلسه چهارم
تنظیم: نسرین صادقی