تا شدن پروتئین ها (2)

آنزیم ها و پروتئین های کمکی شناخته شده جهت تسهیل تاخوردگی پروتئین ها عبارتند از : آنزیم دی سولفید ایزومراز ، آنزیم پرولیل سیس- ترانس ایزو مراز و چاپرون های مولکولی.

چاپرون ها پروتئین هایی هستند که به تا شدن درست پروتئین ها کمک می کنند. (شکل2) بازدهی بالای تا شدن پروتئین ها در سلول مدیون چاپرون ها می باشد.

نوع مشخص و شناخته شده چاپرون های مولکولی، چاپرونین groell است که با کمک یک چاپرونین groess در مجموع نقش تاخوردگی صحیح پلی پپتید های نوساز، باز کردن پلی پپتید های غلط تاخورده و جلوگیری از تجمع پروتئین ها را ایفا می کند. Groel دارای دو حلقه ی استوانه مانند است و خاصیت atp آزی دارد و greos حکم سرپوش برای groel دارد که ساختاری تک حلقه ای گنبدی و تو خالی دارد.

نکته: بیشتر پروتئین ها نمی توانند خود بخود به شکل طبیعی تا بخورند. همچنین اجزای بسیاری از کمپلکس ها نمی توانند به خودی خود این کمپلکس ها را تشکیل دهند. شرایط درون سلول و غلظت بالای انواع پروتئین ها باعث می شود حتی پروتئین هایی که در شیشه (لوله آزمایش) می توانند خود به خودی تا شوند، نتوانند در جانداران (در درون سلول) این کار را انجام دهند. علاوه بر اینها تا شدن خود به خودی در شرایط سلول غالبا بسیار کند می باشد. بنابراین بیشتر پروتئین ها در سلول برای تا شدن درست به پروتئین های کمکی دیگری احتیاج دارند.

چاپرون ها به دو دسته عمده تقسیم می شوند:

چاپرون های مولکولی: به پروتئین های تا نشده یا در حال تا شدن متصل می شوند. چنین پروتئین هایی معمولا تکه هایی آب گریز در سطح خود بروز می دهند که در پروتئین های طبیعی دیده نمی شود. چاپرون های مولکولی با اتصال به این نواحی، از برهمکنش و تجمع این پروتئین ها (که به واسطه همین نواحی آب گریز صورت می گیرد) جلوگیری می کنند. این چاپرون ها با هیدرولیز ATP و سپس رها کردن سوبسترای خود (پروتئین در حال تا شدن) شانس دیگری برای تا شدن به آنها می دهند.

چاپرونین ها: کمپلکس های پروتئینی هستند که محفظه ای کوچک درون خود ایجاد می کنند و پروتئین های تا نشده را در آن جای می دهند تا در این محیط کوچک درونی مناسب به درستی تا بخورند. چاپرونین ها نیز در هر دور اتصال و رها کردن سوبسترای خود، هیدرولیز ATP انجام می دهند. کمپلکس های TRiC و GroEL/ES چاپرونین هایی هستند که به ترتیب در سیتوپلاسم یوکاریوت ها و در باکتری ها (و میتوکندری و کلروپلاست) یافت می شوند.

قابل ذکر است، دسته ای از پروتئین ها در زمان وارد آمدن شوک گرمایی به سلول افزایش می باشد. به این پروتئین ها، پروتئین های شوک گرمایی (Hsp) گفته می شود که بسیاری از آنها چاپرون یا پروتئین های همراه چاپرون ها هستند. مثلا Hsp70 (دارای جرم مولکولی حدود 70 کیلودالتون) نوعی چاپرون مولکولی و Hsp60 (60 کیلودالتون) یکی از اجزای تشکیل دهنده چاپرونین GroEL/ES است. ادامه دارد...