تبیان، دستیار زندگی
در زیست شناسی سلولی مولکولی، مقادیر بسیار کوچک مربوط به درون سلول ها کاربرد زیادی دارند. در درون یک سلول چه مقادیری برای اندازه ها متداول است؟ هسته سلول های یوکاریوتی معمولا 10-3 میکرومتر قطر دارد و...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اندازه سلول (2)

سلول واحد ساختاری موجودات زنده است و ممکن است پروکاریوتی یا یوکاریوتی باشد.

اندازه سلول (2)

در مطلب قبل دانستید که برای اندازه گیری ابعاد سلول با تعدادی از سلول ها درزیرمیکروسکوپ سر و کارداریم، حال در ادامه مطلب به توضیحات بیشتری در مورد ابعاد سلول می پردازیم.

دانستیم نمودار ابتدا شکسته و خمیده و نامنظم است ولی بتدریج تعداد نمونه بیشترمی شود اگر ازمحل تشکیل منحنی مستقیم بر محور افقی خطی رسم کنیم حداقل تعداد نمونه لازم برای تعیین میانگین بدست میاید.هرچه تعدادنمونه بیشتر وتصادفی ترانتخاب شونددقت اندازه گیری بیشتراست.

طول سلول (میکرون) = عدد کالیبره عدسی موردنظر × تعداد درجات پوشش دهنده طول سلول

به دلیل اینکه در اندازه گیری با جمعیتی از سلول ها از نظر اندازه روبرو هستیم، بنابراین طول 10 سلول را به طور تصادفی اندازه گیری کرده و با کمک دو فرمول زیر میانگین و انحراف معیار اندازه گیری را بدست می آوریم.

سپس طول واقعی سلول و انحراف معیار واقعی سلول را از روابط زیر محاسبه کنید:

طول واقعی سلول(میکرون) = عدد کالیبره عدسی موردنظر × عدد میانگین طول سلول

انحراف معیار واقعی سلول(میکرون) = عدد کالیبره عدسی موردنظر × عدد انحراف معیار

 اندازه  گیری سطح میدان دید میکروسکوپ:

یکی ازکاربردهای لام مدرج اندازه گیری سطح میدان دید میکروسکوپ دربزرگ نمایی های مختلف است که با تعیین قطردایره میدان دید(تعداددرجات میکرومتر لام منطبق برقطردایره دید)در هربزرگنمایی بدست می آید. یکی ازمواردی که از سطح میدان دیداستفاده میکنیم تعیین تعداد یافراوانی ساختارویژه ای درواحد سطح نمونه میکروسکوپی است.به این منظور, پس ازمحاسبه سطح میدان دید تعدادساختارمورد نظررادر میدان دید میکروسکوپ می شمارند سپس باتناسب تعداد واحد سطح نمونه  برحسب نوع واحدسطحی که موردنظراست بدست می آورند.

اندازه سلول (2)

می دانیم که تعداد انسان ها در کره زمین از مرتبه بزرگی 1010 و تعداد باکتری ها از مرتبه بزرگی 3010 برخوردار است. برای انجام یک مقایسه، فقط در سطح پوست یک انسان به طور متوسط حدود 810 باکتری زندگی می کنند. مجموع جرم کربن آلی در بیومس (توده زنده) زمین احتمالا از مرتبه یک اگزاگرم (1810 گرم) است که نزدیک به نیمی از آن (حدود 500 پتاگرم یا 1710 × 5 گرم) متعلق به پروکاریوت ها است.

در زیست شناسی سلولی مولکولی، مقادیر بسیار کوچک مربوط به درون سلول ها کاربرد زیادی دارند. در درون یک سلول چه مقادیری برای اندازه ها متداول است؟ هسته سلول های یوکاریوتی معمولا 10-3 میکرومتر قطر دارد و در سلول های جانوری به طور متوسط 10 درصد حجم سلول را اشغال می کند.

میتوکندری های سلول های مختلف نیز تنوع زیادی در اندازه و تعدادشان در سلول دارند. بیشتر پراکسی زوم ها و لیزوزوم ها قطری بین 0/2 و 0/5 میکرومتر دارند.

ریبوزوم کمپلکس بزرگی است که اندازه آن در سلول های مختلف (حتی در بین یوکاریوت ها) تنوع زیادی دارد. ریبوزوم سیتوپلاسی در سلول های کبدی موش صحرایی، تقریبا 4500 نانومتر مکعب حجم دارد، طول آن در هر بعد نزدیک به 20 نانومتر مکعب و جرم آن بیش از 2/4 مگادالتون است. در مقابل، ریبوزوم باکتریایی 5/2 مگادالتون و ریبوزوم سیتوپلاسمی سلول های گیاهی 7/3 مگادالتون جرم دارد.

اندازه سلول (2)

قطر ریز لوله چه ها، دسته ای از رشته های اسکلت سلولی 25 نانومتر مکعب است و طول آنها می تواند به چند ده میکرومتر برسد. قطر رشته های اکتین، رشته های دیگری در اسکلت سلولی، کمتر (7 نانومتر مکعب) است. ضخامت غشای پلاسمایی سلول کمی کمتر (حدود 5 نانومتر مکعب) می باشد.  ضخامت غشاهای درونی معمولا کمتر از این مقدار است.

در این میان، پروتئین ها، بازیگران اصلی در زیست شناسی مولکولی، اندازه های متنوعی دارند و در ساختارها و کمپلکس های فراوانی (مثل ریبوزوم ها و رشته های اسکلت سلولی) شرکت دارند. یک پروتئین کروی کوچک با 100 ریشه آمینو اسیدی دارای متوسط جرم مولکولی حدود 11kDa است و نزدیک به 5 نانومتر مکعب قطر دارد. به همین ترتیب، قطر مورد انتظار برای پروتئینی کروی با 1000 ریشه حدود 10 نانومتر مکعب است. پروتئین های کوچک و بزرگ با شکل های متنوع و اندازه های مختلف، طیف وسیعی از فعالیت های مربوط به زندگی سلول را انجام می دهند.

منبع: http://www.cellbiologylab.blogfa.com

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان