بحران روابط اردوغان و ترامپ

ترامپ و اردوغان به زودی به اختلافات مهمی در سیاست هایشان در قبال یکدیگر برخورد خواهند کرد، به خصوص در مساله اسلام سیاسی. این دوستیِ فعلی ، کوتاه مدت و تاکتیکی است و تنها برای رسیدن به هدف های لحظه ای است.

فرآوری: آزاده مرنی -بخش سیاست تبیان

کشور ترکیه یکی از پُر حاشیه ترین کشورها در چند سال اخیر بوده است. دولتمردان این کشور با دخالت های نابجا در امور کشورهای همسایه موجبات اختلافات و جنگ افروزی هایی را فراهم کرده اند که امروزه به بحران خاورمیانه تبدیل شده است. از سویی سردمداران این کشور شعار مبارزه با تروریسم را سر داده اند و از دیگر سو ؛ گروه های تروریستی را مورد حمایت مالی قرار می دهند.

روابط ترکیه و آمریکا

دولت ترکیه بیش از همه سعی دارد با ارائه ی کارنامه ای مملو از حمایت های گوناگون از گروه های تروریستی ، نزدیکی خود را به دولتمردان آمریکایی اثبات کند زیرا بر این باور است که نزدیک شدن به این ابرقدرت بر اهداف توسعه طلبانه ی ترکیه جامه ی عمل می پوشاند. از این رو با روی کار آمدن "دونالد ترامپ" فصل جدیدی از روابط بین ترکیه و آمریکا رقم خورده است زیرا نخست وزیر ترکیه بارها اعلام کرد که ما با دولت جدید آمریکا رولبط گسترده ای را آغاز خواهیم می کنیم و برنامه های نظامی مشترک گسترده ای را در دستور کار داریم.

روابط آنکارا و آمریکا در دوره ریاست ‌جمهوری "باراک اوباما" ، دستخوش اختلافات و  شکاف های متعددی بر سر مسائلی همچون حمایت آمریکا از گروه های مسلح کرد در سوریه شد. از سوی دیگر آنکارا بعد از کودتا خواستار استرداد "فتح ‌الله گولن" ، روحانی منتقد اردوغان شد ولی دولت ایالات متحده از چنین اقدامی خودداری کرد.

در واقع مقامات ترکیه بر خلاف رهبران اروپایی که از انتخاب ترامپ ترسیده اند ، نه تنها از این انتخاب آمریکایی ها ابراز نگرانی نمی کنند بلکه بر عکس ابراز امیدواری کرده اند که با انتخاب او صفحه جدیدی در روابط آمریکا با ترکیه گشوده شود.

در پی این اظهارات در روزهای نخست آغاز کار رسمی دولت ترامپ شاهد تماس های تلفنی میان رئیس جمهورهای این دو کشور بودیم ؛ تماس هایی که به سفر ، رئیس سازمان امنیت مرکزی امریکا (CIA) انجامید. اما آن چه اهمیت واقعیت سیاسی در این رابطه را برجسته می کند طرح ها و برنامه های پشت پرده ای است که در آینده ای نه چندان دور به مرحله ی اجرا گذاشته می شود. برنامه هایی سلطه طلبانه از سوی آمریکا که با بازیگری ترکیه در خاورمیانه عملیاتی خواهد شد. بی تردید ترامپ از پیشنهادات گسترش همکاری اردوغان استقبال می کند تا به بهترین نحو اهداف خود را در منطقه اجرایی نماید.

گذار از دوران تیرگی روابط آمریکا و ترکیه

در سایه این روابط به ظاهر حسنه ، بسیاری از تحلیلگران تردید دارند که دو طرف گامی بلند برای عبور از دوران تیرگی روابط دو کشور در زمان اوباما برداشته باشند.

در این میان "ارون اشتاین" (عضو مرکز خاورمیانه رفیق الحریری) بر این اعتقاد است که ترک ها امیدوارند ترامپ "مردی باشد که به آنها گرایش پیدا کند و نزدیک شود، برای همین به روشنی با انتقادهای متعدد او از مسائل مختلف همراه می شوند با وجود این که بسیاری از اظهارات او کاملا با مواضعی که آنها ازشان دفاع می کنند، تضاد دارد."

سکوت معنادار اردوغان و نظر تحلیلگران

اردوغان در تلاشی برای جلوگیری از تنش در روابط ترکیه با امریکا در روزهای نخستِ آغاز به کار ترامپ در کاخ سفید ، سکوت اختیار کرد و درباره تصمیم وی به منع سفر شهروندان 6 کشور مسلمان به ایالات متحده هیچ اظهار نظری نکرد. از سوی دیگر و در حالی که رئیس جمهوری ترکیه خود را قهرمان ضد احساسات اسلام ستیزی (اسلامو فوبیا) می داند ، وی تا کنون نسبت به عبارت هایی که همتای آمریکایی اش در مناسبت های مختلف به کار می برد مانند "تروریسم تندروی اسلامی" هیچ واکنشی نشان نداده است. در حالی که وقتی "آنگلا مرکل" ، صدر اعظم آلمان در سفرش به آنکارا از عبارت تروریسم اسلامی استفاده کرد، وی فورا از او انتقاد کرد.

"عبدالقادر سیلفی" ، تحلیلگر برجسته ترکیه ای در این باره در مقاله ای نوشت که آنکارا تلاش می کند صفحه جدیدی را با دولت ترامپ بگشاید اما در عین حال باید نسبت به کارهای خود مراقب باشد.

"فادی هاکورا" ، کارشناس مرکز مطالعات چتم هاوس در لندن نیز در این باره می گوید: "ترامپ و اردوغان به زودی به اختلافات مهمی در سیاست هایشان در قبال یکدیگر برخورد خواهند کرد، به خصوص در مساله اسلام سیاسی. این دوستیِ فعلی ، کوتاه مدت و تاکتیکی است و تنها برای رسیدن به هدف های لحظه ای است."

از مهمترین سوال هایی که در روابط آنکارا با ترامپ مطرح می شود این است که آیا او سیاست های سلف اوباما را دنبال خواهد کرد و به حمایت از حزب اتحاد دموکراتیک کردستان و شاخه نظامی آن و واحد های پشتیبانی ملی خلق که بهترین نیروهای آماده به رزم در سوریه در مقابله با داعش را در اختیار دارند، ادامه خواهد داد.