وظایت روحانیت و حوزه

مقام معظم رهبری در مورد جایگاه حوزه می فرمایند: حوزه و روحانیت مثل خونی است كه در سرتاسر پیكره جامعه در جریان است. درحركت است، با همه جا مرتبط است.

وظایف حوزه و روحانیت چیست؟

مقام معظم رهبری در مورد جایگاه حوزه می فرمایند: حوزه و روحانیت مثل خونی است كه در سرتاسر پیكره جامعه در جریان است. درحركت است، با همه جا مرتبط است. (1)

وظیفهای كه بر دوش روحانیون به عنوان علمای اسلام و به تعبیر ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ «ورثة الانبیاء»، و نهاد حوزه نهاده شده است بسیار عظیم است كه در اینجا به چند نمونه اشاره میشود.

1 ـ تربیت علمای متعهد و متدین

اولین هدف حوزه این است كه طلاب را تربیت كند و آنان را تبدیل به افراد وارسته، متعهد و مؤمن نماید. به نظر می‌رسد این هدف از همه مقدم‌تر و مهم‌تر است. زیرا اگر حوزه نتواند افراد وارسته و شایسته تربیت نماید، در رسیدن به اهداف دیگر نیز ناتوان خواهد بود. زیرا اهداف دیگر مانند درك درست از معارف اسلامی و اصلاح جامعه زمانی امكان پذیر خواهند بود كه علما و طلاب از ایمان، تقوا و كمالات اخلاقی و انسانی برخوردار باشند. وظیفه علما نیز در قدم اول ساختن خود و برخورداری از فضایل اخلاقی است.

2 ـ شناخت احكام و معارف اسلام

دین اسلام یك آیین نجات بخش است. این دین خود را عهده‌دار سعادت، ترقی و امنیت جامعه بشری می‌داند. لذا شناخت معارف آن و پیاده كردن آن در جامعه خدمت بزرگ برای جامعه است. این وظیفه بزرگ بر دوش حوزه و علمای دین است.

2(شهید مطهری وظایف اصلی حوزه را در 26 مورد بیان نموده‌اند كه در بعد علمی و پژوهش به مواردی اشاره می شود: احیای همه علوم و معارف اسلامی مانند، فقه، اصول، فلسفه، تفسیر، كلام، ـ حفظ مواریث فرهنگی اسلامی ـ آشنایی با علوم انسانی جدید مثل روانشناسی و ... ـ تقویت و ترویج زبان عربی و شناخت زبان فارسی)

3 ـ شناخت نیازهای جامعه

یك فرد روحانی باید نیازهای فكری و فرهنگی جامعه را شناسایی كنند و با توجه به نیازها و مشكلات فرهنگی و شبهات مطرح شده خود را آماده كند و مشغول كارهای سطحی و غیر ضروری نگردد و به وظیفه اساسی خود بپردازد.

4 ـ تبیین اسلام و پاسداری از آن

3(مباحث اسلامی مباحث كلی است كه در هر عصر و زمان نیاز به پیاده شدن مطابق مقتضیات زمان است. این امر زمانی ممكن است كه افراد در قدم نخست اسلام را بشناسد و در قدم بعدی آن را مطابق نیازهای فعلی جامعه بیان نماید. حوزه روحانیون هم كه وارث انبیاء هستند باید هدف اصلی و اساسی خود را همان مقصد انبیاء قرار دهند و در این هدف باید اسلام اصیل را تبیین كنند و مردم را به سوی آن دعوت نمایند و از انحراف جامعه و شكستن ارزش‌ها جلوگیری نمایند. امام معصوم ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «ارشاد جاهل برتر از نجات اسیر از دست كافر است».)

حوزه این امر خطیر را از رهگذر چند امر، انجام می دهد.

الف) آموزش و تربیت طلاب و روحانیون آشنایی به علوم دینی، چه علومی كه مقدمه فهم دین اند و چه دانش هایی كه به متن دین می پردازند مانند فقه، اصول، فلسفه، كلام، ادبیات، معانی، تاریخ، تفسیر، منطق و ... .

ب) پژوهش، تحقیق و تألیف كتب در زمینه تعمیق و ترویج معارف اسلامی و پاسداری از میراث علمای سلف و اقدام به نوآوری و گشودن فضاهای نو و عرصه های جدید. همچنین پاسخ گویی به شبهات علیه دین و دفاع از معارف اسلامی و توجه به مقتضیات زمان.

5 ـ تبلیغ دین و رساندن آن در سراسر جهان

4(امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «قَرَأتُ فی كتاب علی ـ علیه السّلام: اِنَّ اللهَ لَمْ یَأخُذْ عَلی الجُهّالِ عَهداً بِطَلَبِ العِلم حَتّی اَخَذَ عَلَی العُلَماء عَهْداً بِبَذلِ العِلم لِلْجُهّالِ لِاَنَّ العِلم قبل الجهل»)

امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: در كتاب جدّم امیرالمؤمنین خواندم كه خداوند، پیش از آنكه برای تحصیل علم از جاهلان پیمان بگیرد، از علماء عهد گرفته كه نسبت به جهّال بذل علم نمایند.

5(بدون شكّ علماء موظفند كه مردم گمراه و منحرف را هدایت كنند و وظیفه دارند به دورترین نقاط سفر كرده و اگر زمینه فراهم است به هدایت انسانی بپردازند و وظیفه دینی و عقلی خود را انجام دهند.)

پی نوشت:

1. فیض حضور (متن سخنرانی در 14 و 15 مهرماه 79) دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1379، ص 6.

2. مطهری، مرتضی. پیرامون جمهوری اسلامی، صدرا، اول، 1364، صص 31 – 35.

3. مجلسی،‌ محمد باقر، بحار الانوار، جلد 2، ص 9، باب 8، روایت 18،

4. مجلسی،‌ محمد باقر. بحار الانوار، جلد 2، ص 67، باب 13، روایت 14.

5. مصباح یزدی، محمدتقی. مباحثی دربارة حوزه، انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزه علمیه قم، بهار 1376، ص 65 تا 75.

منبع: مرکز مطالعات و پاسخگویی شبهات مرکز مدیریت حوزه