سخنی با مبلغان گرامی
همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر و چشیدن مزّۀ قرآن و چشاندن آن مزّه به دیگران، یك نهضتی ایجاد كنیم
1. آیا میدانید كه در همۀ مساجد در شب قدر دعای شریف جوشن كبیر و عزاداری و مراسم قرآن سر گرفتن [بحمدالله] برگزار میشود، اما چرا در شب قدر كه شب نزول قرآن است، تفسیر [قرآن] رنگی ندارد؟
2. آیا میدانید سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است؟
3. آیا میدانید به ما دستور دادهاند كه هر گاه فتنههای زیاد مانند پارههایی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببرید؟ [آنجا که پیامبر گرامی اسلام میفرماید: «فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْكُمُ الْفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّع.» ]
4. آیا میدانید بعضی به اسم این كه دین از سیاست جداست، به صدها آیۀ سیاسی بیتوجهی میكنند؟
5. آیا میدانید آن مقدار كه در متون آموزش و پرورش و دانشگاه كلمات عربی را تزریق میكنند، كارساز نیست و اکثر فارغ التحصیلان ما نمیتوانند یك صفحه از قرآن را بدون غلط بخوانند؟
6. آیا میدانید بعضی به خیال اینكه قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل بیت است، از تدبّر در آن میترسند، با اینكه خداوند دستور به تدبّر داده است و در حدیث میخوانیم: «فَمَنْ زَعَمَ أَنَّ كِتَابَ اللَّهِ مُبْهَمٌ فَقَدْ هَلَكَ؛ کسی که گمان میکند کتاب خداوند (قرآن) مبهم است، هلاک شده است.»راستی اگر قرآن را نمیتوان فهمید، پس چگونه به ما دستور دادهاند روایات را بر قرآن عرضه كنیم و اگر ضد آن بود آن روایات را به دیوار بزنیم؟
7. آیا میدانید مهجوریت قرآن غافلانه نیست؛ زیرا در قرآن میخوانیم در روز قیامت پیامبر میفرماید: یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اِتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً ؛ «پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند.» و نمیفرماید قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟
8. آیا میدانید آیه وَ قالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اِتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً چه معنایی دارد:
الف. در پر خطرترین دادگاه یعنی روز قیامت؛
ب. نزد عالیترین قاضی یعنی خداوند؛
ج. از محبوبترین و بالاترین مقام هستی یعنی پیامبر؛
د. شكایت توسط كسی است كه مظهر رحمۀ للعالمین است؛
هـ . شكایت پدر از فرزند است؛ أَنَا وَ عَلِیٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة
و. شكایت حتمی است؛ چون با فعل ماضی آمده است؛ وَ قالَ الرَّسُولُ ...
ز. شكایت با استمداد از كلمه یا رب است؛
ح. شكایت از كسی است كه امید شفاعت از او داریم. وَیلٌ لِمَن كَانَ شُفَعَاءُهُ خُصَمَاءُهُ.
9. آیا میدانید
- بعضیها نمیتوانند قرآن بخوانند!؟
- بعضی به غلط میخوانند!
بعضی كه میتوانند درست بخوانند، نمیخوانند!
- بعضی كه میخوانند تدبّر نمیكنند!
- بعضی به آن عمل نمیكنند!
- بعضی قرآن را محور كار خود نمیدانند و در درسها و سخنرانیها و نوشتهها، به قرآن اولویت نمیدهند!
- بعضی قرآن را تنها برای مهریۀ عروس، بالای سر مسافر، سوگند یاد كردن، كتاب استخاره و امثال آن میخواهند!
10. آیا میدانید مثال ما مثال بیماری است كه بهجای مصرف دارو، مشغول چیدن و تنظیم انواع قرصهاست؟
11. آیا میدانید مثال ما مثال مهمانی است كه به جای گوش دادن به سخنان صاحبخانه، به نقش و نگارِ در و پنجره توجه میكند؟
12. آیا میدانید گروهی به جای تدبّر در قرآن و پیام و الهام گرفتن از آن و عمل به آن، به سراغ حواشی آن میروند و بیشتر عمر خود را صرف مباحث علوم قرآن مانند محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ، تأویل، شأن نزول، تاریخ كتابت، تاریخ ترجمه، تاریخ تفسیر، طبقات مفسرین، تفاوت كتب تفسیری و امثال این بحثها میكنند؟ (البته بعضی از این بحثها نظیر بحث اعجاز و بحث سلامت از تحریف، ضروری است؛ اما صرف بیشتر عمر به این علوم مانند كسی است كه به جای شنا در استخر، دور استخر میدود؟
13. آیا میدانید بعضی بهجای بیان روح قرآن آنقدر به نقل اقوال میپردازند كه خود قرآن در آن اقوال گم میشود و بعضی آنقدر احتمالات متعددی را مطرح میكنند كه حتی محكمات قرآن، متشابه میشود؟
14.آیا میدانید بعضی وارد گود عرفان، بعضی وارد تحقیق مفصل روی لغات، بعضی در مقام نقل شأن نزولهای متعدد و بعضی قرآن را به دون توجه به روایات معتبر رسیده از اهل بیت تفسیر میكنند؟ در حالی كه خود قرآن به ما میفرماید: وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ؛ یعنی سخنان پیامبر را كه خود مستقیماً فرموده و یا به اهل بیت ارجاع داده، باید بگیریم و در روایات متواتر میخوانیم بین قرآن و اهل بیت هرگز جدایی نیست و اگر به هر دو تكیه كنید، هرگز گمراه نمیشوید؟
15. آیا میدانید در بسیاری از سخنرانیها، سهم تاریخ، تحلیل سیاسی، شعر و خواب و خطابه و روضه و امثال آن داده میشود؛ ولی سهم قرآن داده نمیشود، با اینكه خداوند به پیامبر میفرماید: سخنرانی تو باید دربارۀ بیان قرآن باشد؛ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِم ؟
16. آیا میدانید هزاران پایاننامه در علوم قرآن نوشته میشود، ولی این پایان نامهها در دانشگاهها بایگانی و جامعه از آن خیری نمیبیند؟
17. آیا میدانید در دانشگاههای قرآن و حدیث، سرفصلهای علوم قرآن كاربردی نیست و نیازسنجی نشده است؟
18. آیا میدانید تلاوت زیبا در مواردی به هنرنمایی تبدیل شده است؟
19. آیا میدانید در آموزش علوم صرف و نحو از آیات قرآن و روایات كمتر استفاده میشود؟
20. آیا میدانید فیلمهای كوتاهی با مضامین قرآنی نایاب است؟
21. آیا میدانید تفسیر ساده برای نوجوانان نایاب است؟
22. آیا میدانید بیان صحیح از قصههای قرآن برای نوجوانان نایاب است؟
23. آیا میدانید موقوفات برای قرآن كمیاب است؟
24. آیا میدانید نذر تلاوت قرآن نایاب است؟
25. آیا میدانید توجه به قرآن در نام «شبی با قرآن» مطرح میشود؟ آیا درست است كه بگوییم «شبی با اكسیژن» و یا «شبی با سلامتی»؟
26. آیا میدانید در بسیاری از حوزهها و نزد بسیاری از مدرسین، تدبّر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؟
27. آیا میدانید توجه به كتاب مخلوق، بیش از كتاب خالق است؟
28. آیا میدانید كه به آیه خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ عمل نكرد ایم؟
29. آیا میدانید اگر كتاب آسمانی را به پا نداریم، خداوند لقب پوچی به ما داده است؟ قُلْ یا أَهْلَ الْكِتابِ لَسْتُمْ عَلى شَیْءٍ حَتَّى تُقیمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْكُمْ مِنْ رَبِّكُم .
30. آیا میدانید كلمة «اقامه» در قرآن در چهار جا به كار رفته است:
أَقیمُوا الدِّین
أَقیمُوا الْوَزْنَ
أَقیمُوا الصَّلاةَ
وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِم.
31. آیا میدانید اگر ما كتاب آسمانی را بپا داریم، وضع اقتصادی ما بسیار خوب میشود؟ وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِم.
23. آیا میدانید باید تلاوت هر آیهای، ایمان ما را زیاد كند؟ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً .
33. آیا میدانید تلاوت قرآن باید دل ما را بلرزاند؟ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُم.
34. آیا میدانید گروهی از جن همین كه برای اولین بار صدای قرآن را شنیدند، ایمان آوردند یَهْدی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ و دیگران را به پیروی از آن دعوت كردند یا قَوْمَنا أَجیبُوا داعِیَ اللَّهِ؛ ولی ما این همه قرآن شنیدیم، نه دلی تكان و نه ایمانی زیاد و نه اشكی جاری و نه رشدی اضافه و نه تبلیغی صورت گرفت؟
35. آیا میدانید قرآن ذكر است؛ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْر و اعراض از آن زندگی نكبتی را به بار میآورد؛وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْكا !
36.آیا میدانید در قیامت بعضی شفاعتها برای بعضی مفید نیست؟ فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعینَ؛ ولی شفاعت قرآن حتما كارساز است؛ چنانچه رسول الله میفرماید: «فَعَلَیْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ» .
37. آیا میدانید قرآن كشتی بیسوراخ است؟ إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُون؛ ولی در نقل تاریخ، احتمال دروغ است و در روایات نیز روایات جعلی زیاد است؟
38. آیا میدانید قرآن مثل دریا است كه هر كسی از آن بهرهای دارد؛ بعضی با نگاه، بعضی با شنا، بعضی با قایقرانی، و بعضی با غواصی. قرآن نیز اینگونه است كه: «كِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْیَاءَ عَلَى الْعِبَارَةِ وَ الْإِشَارَةِ وَ اللَّطَائِفِ وَ الْحَقَائِقِ فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ وَ الْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ وَ اللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیَاءِ وَ الْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیَاءِ؛ كتاب خدا (قرآن) بهچهار صورت است: عبارت و اشاره و لطیفهها و حقایق. عبارت مخصوص عوام است. و اشاره مربوط بهخواص است. و لطائف برای اولیاء است و حقایق مخصوص انبیاء.»
39. آیا میدانید عجایب قرآن قابل شمارش نیست؟ امیرالمومنین فرمود: «لَا تُحْصَى عَجَائِبُه؛ عجایب آن به حساب نمىآید.»
40. آیا میدانید عجایب قرآن كهنه شدنی نیست؟ «لَا تَفْنَى عَجَائِبُهُ؛ زایل نمىشود عجایب آن.»
41. آیا میدانید بزرگانی مانند ملاصدرا و فیض كاشانی و امام خمینی و بسیاری دیگر اقرار كردهاند كه چرا بیشتر عمر خود را صرف قرآن نكردهاند؟
42. آیا میدانید علمای ربانی، علمای قرآنی هستند؛ كُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتابَ وَ بِما كُنْتُمْ تَدْرُسُونَ.
34. آیا میدانید قرآن نور است و كسی كه خودش نور ندارد، نمیتواند مردم را از ظلمات به نور دعوت كند؟
44. آیا میدانید كه عظمت ماه مبارك رمضان به روزه نیست؛ بلكه به نزول قرآن است؛ چرا که فرمود: شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآن و نفرمود: شهر رمضان الذی كتب فیه الصیام.
45. آیا میدانید در نمایشگاه كتاب توجه مردم به كتب تفسیری زیاد شده است؟
46. آیا میدانید عزیزانی كه مسیر سخنرانیهای خود را به سمت قرآن سوق دادهاند، مخاطبین كمّی و كیفی بیشتری دارند؟
47. آیا میدانید پیامبر فرمود: هرگز نباید بین قرآن و اهل بیت جدایی باشد، بنابراین سزاوار است در كنار هر جلسۀ عزاداری یك جلسه قرآن هم باشد؟
48. آیا میدانید كه امام رضا فرمود: «اُمِرَ النَّاسُ بِالْقِرَاءَةِ فِی الصَّلَاةِ لِئَلَّا یَكُونَ الْقُرْآنُ مَهْجُوراً مُضَیّعا؛ نماز بر مردم واجب شد، تا قرآن از مهجوریت بیرون آید.»؟
سروران گرامی! باید به پا خیزیم و اگر غفلت یا تقصیر و قصوری بوده از خداوند عذر خواهی كنیم و از امروز قرآن را جدی بگیریم؟ خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ
نكاتی به نظر میرسد كه بیان میكنم، عزم و تصمیم با شما. ولی بدانیم اگر عزم نداشته باشیم مثل پدر خود، حضرت آدم قابل توبیخیم كه قرآن میفرماید: وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما
همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر و چشیدن مزّۀ قرآن و چشاندن آن مزّه به دیگران، یك نهضتی ایجاد كنیم مثلا:
1. كسانی كه توان تدریس تفسیر دارند، تفسیر را وارد حوزۀ درسی خود نمایند؛ یعنی برنامهریزی حوزههای علمیه به گونهای باشد كه هر طلبه، حداقل در هر سال با یك جزء تفسیر آشنا شود؛
2. اهل منبر نیمی از سخنرانی خود را به بیان آیات قرآن اختصاص دهند؛
3. در همه روزنامهها و مجلات ستونی برای فهم گوشهای از آیات قرآن اختصاص یابد؛
4. صدا و سیما از قصهها و آیات كوتاه با هنر و نمایش و یا از مثالهای قرآن با امكانات هنری خود بهره گیرد؛
5. آموزش و پرورش و دانشگاه، تفسیر آیاتی را كه هر روز با آن سر و كار داریم در متون كتاب درسی تزریق كنند؛
6. موضوعاتی كه برای همۀ مردم مورد نیاز است، از قرآن استخراج شود؛
7. اگر از تاریخ میگوییم، حوادث تاریخی قرآن را در اولویت قرار دهیم؛
8. اگر از اخلاق میگوییم، آیات اخلاقی قرآن را مطرح كنیم؛
9. اگر مثالی میزنیم یا تشبیه به كار میبریم، قرآن را فراموش نكنیم؛
10. اگر فضایل امیرالمؤمنین را میگوییم، آیاتی كه در شأن آن بزرگوار است، در اولویت قرار دهیم؛
11. اگر از حضرت مهدی و حكومت ایشان سخن میگوییم، از منابعی كه قرآن و مهدویت را بررسی كردهاند استفاده نماییم؛
12. در عزل و نصبها، قهر و صلحها، ارتباط و ترك روابط، انتخاب همسر، آیین همسرداری، انتخاب شغل، عبادات و سیاست، خطوط كلی اقتصاد، حقوق، مدیریت و هر رشته دیگر اول بهسراغ قرآن برویم، بعد نهج البلاغه و روایات معتبر، بعد سیرۀ اهل بیت و در پایان از تجربههای تاریخی بزرگان استفاده كنیم. این آرزو آغازی است كه میتوان از ماه رجب و شعبان و رمضان كمك گرفت، زیرا ماشینهایی كه هوا گرفته در سرازیریها روشن میشود و سرازیری عبادات و قرآن، ماه رمضان است.
در پایان، این نالۀ هدهدی بود نزد سلیمانها كه اگر سلیمانها توجه فرمایند، بُلْقیسهای دنیا به اسلام رو خواهند آورد؛ ولی اگر بگویند این هدهد، پرندۀ كوچكی است و حرف او الزام آور نیست، حركتی صورت نخواهد گرفت.
منبع: مجله مبلغان
