تبیان، دستیار زندگی
حج  با آغاز سفر روحانی حج ، همه دل ها متوجه خانه خدا می‌شود . برپایی همایشی چنین عظیم ، تاثیرات فراوانی در قلب مسلمانان و بازتاب گسترده ای در افکار عمومی جهان دارد . انجام این مناسک عبادی سیاسی ، تلاش ها و اقداماتی ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مسئول بعثه آیت الله فاضل لنکرانی تبیین كرد: نقش بعثه‌های مراجع معظم تقلید در حج

با آغاز سفر روحانی حج ، همه دل ها متوجه خانه خدا می‌شود . برپایی همایشی چنین عظیم ، تاثیرات فراوانی در قلب مسلمانان و بازتاب گسترده ای در افکار عمومی جهان دارد . انجام این مناسک عبادی سیاسی ، تلاش ها و اقداماتی را می طلبد که هریک در جای خود بایسته و مهم است . در این میان نقش بعثه مراجع معظم تقلید بسیار برجسته می‌باشد كه شاید کمتر بدان پرداخته شده است . از این رو پایگاه اطلاع رسانی رسا امروز گفت و گویی با حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد فاضل فرزند آیت الله محمد فاضل لنکرانی، مسئول دفتر و بعثه معظم له و مسئول مركز فقهی ائمه اطهار(ع) انجام داده که درپی می آید:
o

انجام مناسک و مراسم حج و حضور بعثه مراجع معظم تقلید ، قبل و بعد از انقلاب چه تغییری کرده است؟
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در ده ساله اخیر، بحمد الله یكی از بركات حج، حضور فعال بعثه‌های مراجع معظم تقلید در كنار حجاج بیت الله الحرام است. معمولاً در این بعثه‌ها افراد فاضل، دانشمند، به ویژه افرادی كه در مسائل فقهی صاحب نظر هستند و هم به نظرات فقهی مرجع معظم كاملاً تسلط دارند حضور می یابند و این نظرات را به روحانیون كاروان‌ها كه به بعثه‌ها رجوع می‌كنند منتقل می‌نمایند یا به اطلاع مقلدان و حجاج محترم می‌رسانند.
در بعثه حضرت آیت الله العظمی فاضل لنكرانی نیز که یكی از بعثه‌های پر مراجعه از مسلمانان داخل كشور و مقلدان ایشان در خارج است، افراد ورزیده‌ای از جهت علمی حضور دارند و علاوه بر مسائل فقهی، در مسایل اعتقادی نیز تسلط دارند.
oچگونه می شود از وجود بعثه ها در این مراسم بزرگ و جهانی بهره جست؟
ظرفیت استفاده و بهره برداری از بعثه‌ها در مراسم حج فراوان است. چرا كه مسلمانان داخل و خارج كشور در مسایل فقهی حج به این بعثه‌ها مراجعه می‌كنند. چون حج معمولاً تنها یك‌بار در زندگی افراد صورت می‌گیرد و حجاج می خواهند مناسك خود را با اطمینان كامل انجام دهند از این رو ارتباط خوبی بین مرجعیت و مقلدان در ایام حج برقرار می‌شود . به این ترتیب این امکان وجود دارد که مردم علاوه بر حل مشكلات فقهی، مسایل دینی و مذهبی در شهر یا كشورشان را مطرح ‌كنند و این مشكلات از طریق بعثه‌ها به مراجع معظم تقلید منتقل ‌شود که تا حد امكان رفع گردد. ارتباط مراجع معظم تقلید با شیعیان خارج از ایران عامل بسیار مهمی است برای انتقال معضلات از طرف آن‌ها و انتقال توصیه مراجع معظم برای پیگری ضرورت‌ها در جهان اسلام و اولویت‌های اسلامی و فرهنگی.
نمایندگان مراجع معظم تقلید در سایر مناطق هم به بعثه‌ها مراجعه دارند و نظرات مراجع به آن‌ها منتقل می‌شود. مراجع معظم ضرورت‌هایی را كه برای كیان مذهب تشخیص می‌دهند و شیعیان باید از آن آگاه باشند از طریق بعثه‌ها منتقل می کنند.
oدر این پدیده عظیم فوجی از مسلمانان با رنگ ها و نژادهای گوناگون گرد هم می‌آیند. اصل مسالمت و مدارا با پیروان دیگر مذاهب اسلامی را در این موسم چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یكی از مسایل مهمی كه ائمه اطهار (ع) بر آن تأكید داشتند و مراجع معظم تقلید نیز به پیروی از اهل بیت (ع) آن‌را دنبال می‌كنند، مدارا با دیگر مسلمانان است، كه ما از آن به «تقیه مداراتی» تعبیر می‌كنیم. والد معظم ما در زمان حیات حضرت امام خمینی (ره) رساله‌ای در این زمینه برای روحانیون كه در خط اول این مسائل هستند و باید آگاهی پیدا كنند نوشتند. امروز بحمد الله با حضور شیعیان در مساجد اهل سنت و جماعت‌های آنان به عنوان وحدت مسلمین عمل می‌شود كه از بركات حج است. به عبارت دیگر بعثه‌های مراجع معظم، نقش بسیار مهمی در تشویق شیعیان به اتحاد با مسلمانان و تحكیم وحدت دارند. مخصوصاً كسانی كه به مبانی اندیشه حضرت امام خمینی (ره) بیشتر اهمیت می‌دهند و بر پیاده شدن آن مبانی تأكید دارند.
o حج ابراهیمی یکی از عناوین مورد توجه و تاکید امام خمینی (ره) و رهبر معظم نقلاب می‌باشد. تعریف جناب‌عالی از حج ابراهیمی چیست؟
حج ابراهیمی حجی است كه در آن فریاد برائت باشد و بعثه حضرت آیت الله العظمی فاضل لنكرانی حجاج را در این زمینه تشویق می‌كند. چرا كه نمی‌شود انسانی مسلمان باشد و از مشركان به ویژه مشركان زمان برائت نداشته باشد. اصلاً اسلام با برائت از مشركان، نفی شرك و مظاهر آن تكمیل می‌شود. البته ما معتقدیم برائت از مشركان نباید در جنبه شعار خلاصه شود. برائت از مشركان باید روح توحید را در انسان مسلمان قوی كند. به حجاج توصیه می‌كنیم كه حقیقت برائت، همان تقویت توحید در شماست. حاجی پس از حج باید به مرحله بالایی از معرفت توحیدی رسیده باشد.
oبعثه آیت الله فاضل لنکرانی چه برنامه های فرهنگی و مذهبی را در ایام حج برگزار می کند؟
تشكیل مراسم مذهبی از برنامه‌های بعثه‌های مراجع گرامی تقلید است كه حجاج می‌توانند در این مجالس که به مناسبت‌های گوناگون تشکیل می‌شود شركت كنند. یكی از مجالس بسیار با شكوهی كه در مكه معظمه در روز شهادت امام باقر (ع) برگزار می‌شود در بعثه حضرت آیت الله العظمی فاضل لنكرانی تشکیل می‌شود و شیعیان داخل و خارج ایران در آن شركت می‌كنند.
oهر سال شاهد هستیم تغییراتی در اماکن مخصوص مراسم حج صورت می گیرد . این تغییرات چه تاثیری در فتوای مراجع معظم تقلید به ویژه آیت الله فاضل لنکرانی دارد و این فتاوا چگونه به آگاهی مردم می‌رسد؟
یكی از اهداف مهم اعزام نمایندگان مراجع معظم این است كه آخرین دیدگاه‌های مراجع معظم تقلید را به روحانیون معظم ابلاغ می‌كنند. چون حج از جمله مسائل فقهی است كه هر سال مسائل جدیدی در آن روی می‌دهد. یكی از اصحاب امام باقر (ع) می‌پرسد كه من چهل سال است از شما مسائل حج را می‌پرسم اما هنوز تمام نشده است؟! حضرت فرمودند: چه انتظاری داری از خانه‌ای كه دو هزار سال پیش از آفرینش آدم (ع) محل طواف بود که به این زودی مسائل آن را یاد بگیری!؟
در بخش استفاتائات بعثه حضرت آیت الله العظمی فاضل لنكرانی، هر سال مسائل نوینی مطرح می‌شود. چون افراد خودشان نمی‌توانند این مسائل را حل كنند. بنابراین وجود بعثه‌ها یكی از ضروریات است كه آخرین و جدیدترین نظریات فقهی مراجع تقلید را به آگاهی روحانیون كاروان‌ها برسانند.
به علاوه رهنمودها و نظرات مراجع معظم تقلید در باب حج نیز از طریق بعثه‌ها و روحانیون محترم به آگاهی مردم می‌رسد و من همین جا به عنوان یك طلبه كوچك از خدمات طاقت فرسا و مهمی كه این روحانیون دارند از سوی والد معظم تشكر می‌كنم و مردم هم باید قدر این روحانیون را بدانند و كمال استفاده را ببرند.
oنظر مبارك آیت الله فاضل لنكرانی در مورد قربان‌گاه با توجه به جابجایی که دولت عربستان انجام داده و آن را از منا خارج کرده چیست؟
نظر والد معظم درباره قربانی این است كه قربانی باید در هر نقطه‌ای در اطراف منا که مسلمانان با هم قربانی می‌كنند صورت بگیرد. حسب حكم اولی قربانی باید در منا باشد. اما حالا كه حكومت سعودی اجازه نمی‌دهد و امكانات وجود ندارد، ایشان می‌فرمایند حاجی باید همان نقطه نزدیك منا كه مسلمانان قربانی می‌كنند این عمل را انجام دهد و طبق نظر ایشان قربانی كردن در محل دیگری مانند كشور خودشان مجزی نیست. چون قربانی شعار مهمی است كه باید در حج و در همان ارض مقدس انجام شود. «و الهدی جعلناه شعائر الناس».
oآیا ایشان در مورد مطاف و نیز افرادی که نمی توانند در صحن حرم طواف کنند نظر خاصی دارند؟
پیش از این افراد معلول را با صندلی چرخ‌دار در صحن حرم طواف می‌دادند که الان مانع می‌شوند. از این رو مجبورند از طبقات یكم یا دوم طواف کنند كه این طبقات از سطح كعبه بالاتر است و اكثر مراجع معظم تقلید احتیاط می‌كنند به این كه هم خود شخص از آن طبقات طواف كند و هم نایب بگیرد اما نظر والد معظم ما این است كه طواف خود شخص كفایت می‌كند و نیازی به نیابت نیست. در محدوده طواف هم گر چه نظر ایشان مانند نظر حضرت امام خمینی (ره) و مشهور فقها است كه باید بین مقام و بیت طواف شود اما در این شرایط كه جمعیت فراوان است اگر متصل به جمعیت هم طواف كند مجزی است.
oبه تازگی فضای رمی جمره و ساختمان آن تغییراتی داشت . نظر معظم له در این باره چیست ؟
در رمی جمره كه امروز از حالت ستون خارج شده و به صورت یك دیوار در آمده است، نظر ایشان این است كه به هر قسمت این دیوار سنگ زده شود كافی است.
oحضور حجاج شیعی در کشوری که باورهای وهابیت در آن ترویج می شود، آسیب‌هایی را به دنبال دارد. در این زمینه چه تمهیدی اندیشیده شده است ؟
حضرت آیت الله العظمی فاضل لنكرانی و سایر مراجع عظام تقلید و مراجع گذشته خصوصاً امام راحل (ره) و نیز رهبر معظم انقلاب، نسبت به اصل مسأله وحدت تكیه دارند و این مطلبی است كه همه بزرگان به آن قائل هستند اما در عین حال همان‌گونه كه سیره ائمه‌ اطهار (ع) بوده، شیعیان باید مبانی و مسائل اعتقادی خود را كاملاً نگه دارند. این نكته خیلی مهم است كه وهابیت به ویژه در موسم حج ، تبلیغات فراوانی دارد. مردم عزیز ما باید بدانند در این کتاب‌هایی كه این‌ها منتشر می‌كنند، در آغاز اعتقادات شیعه را عوض می‌كنند و سپس شروع می‌كنند به حمله به عقاید شیعه. در حالی که از ابتدا ائمه معصومین (ع) و علمای شیعه فریاد زده‌اند كه این قرآن، همان قرآنی است كه بر قلب مبارك پیامبر اكرم (ص) نازل شده اما ایشان اتهام تحریف را به شیعه نسبت می‌دهند. توصیه من به مردم عزیز این است که مراقب باشند، از كتاب‌هایی كه چه بسا در مغازه‌ها پخش می شود استفاده نكنند.
oسیاست دفاعی بعثه آیت الله فاضل لنکرانی در راستای صیانت از تفکر شیعی چیست؟
ما كتب علمی فقهی، اعتقادی فراوانی را در همین ایام حج توزیع می‌كنیم. در هر سال شاید بیش از هزار جلد كتاب‌های تخصصی و استدلالی والد معظم را به علمای آن منطقه ارسال می‌كنیم. كتاب‌های اعتقادی دیگری هم كه لازم است تهیه و بین شیعیان منتشر می‌كنیم.
oبعثه معظم له چه اقدامی برای تعامل علمی با علمای اهل سنت و زدودن فضاهای اتهام و رفع اختلاف‌ها انجام می دهد؟
به علمای اهل سنت اعلام آمادگی كردیم كه اگر بخواهند بحث و مناظره‌ داشته باشیم. در سال‌های گذشته با علمای مذاهب دیگر برای تقریب مذاهب تلاش می‌شد و در راستای تحكیم مبانی اعتقادی شیعه به صورت مستدل و منطقی بدون هیچ گونه تعصب و مسایل غیر علمی، گفت و گو‌های فراوانی انجام می‌گرفت و ما آثار و بركات فراوانی را در این سال‌ها شاهد بودیم.
اما یكی از اشكالاتی كه ما به علمای محترم اهل سنت داشته‌ایم این است كه در كتابخانه‌های ما، آخرین و جدیدترین كتب فقهی و تفسیری آن‌ها وجود دارد اما متأسفانه كتاب‌‌خانه‌های خصوصی و عمومی آن‌ها از كتاب‌های فقهی و موسوعه‌های فقهی علمای شیعه خالی است. برخی از علمای آن‌ها حتی از وجود کتاب «جواهر الكلام» كه یكی از كتاب‌های بسیار مهم و گران‌سنگ ماست بی اطلاع هستند. از این رو یكی از كارهایی كه در دو سه سال اخیر بنا به درخواست علمای آنجا، شروع كردیم، ارسال آخرین كتاب‌های فقهی علمای شیعه در ایران برای آن هاست .
مثلاً والد معظم ما كتابی در پنج جلد در موضوع حج دارند که ما برای برخی بزرگانشان ارسال كردیم که بسیار استقبال كردند و اظهار تأسف می‌كردند كه چه‌گونه ما از وجود چنین کتاب‌هایی بی اطلاع بودیم. ما امیدواریم كه ان شاء الله جلساتی در مسائل فقهی و اعتقادی برگزار شود تا همه از حقایق آگاه شوند.
oآیا دفاتر مراجع معظم تقلید برای بیشتر کردن نقاط اشتراک در احکام حج فعالیتی انجام داده‌اند تا حجاج کمتر دچار اشکال و تردید شوند؟
در این زمینه، هم از سوی دفاتر مراجع معظم تقلید و هم از سوی بعثه مقام معظم رهبری تلاش‌هایی شده است . مثلاً در زمینه قربانگاه و مسأله مطاف و طواف نظرات نزدیك به هم است و البته در برخی مسائل، اختلاف فتوی وجود دارد كه طبیعی است و هر كس باید از كسی كه اعلم تشخیص داده تقلید كند اما در این زمینه تلاش‌هایی شده و ادامه هم دارد.
oجایگاه سیاسی کنگره حج را چگونه ارزیابی می کنید؟
مسلمانان باید از این كنگره عظیم كمال استفاده را داشته باشند. غرض اصلی از دستور خداوند برای حج، یك عمل ظاهری نبوده است. مسلمانان باید از شرایط زمان آگاهی پیدا كنند و با ارتباط با اهل نظر و بزرگان و شخصیت‌های خود، ضرورت‌های زمان را درك كنند. علمای ما در حج باید در جلساتی كه تشكیل می‌دهند تبادل نظر كنند و آن‌چه كه باید در جهان اسلام و به نفع اسلام اتفاق بیافتد انجام دهند. باید از این فرصت استفاده شود كه البته هنوز تا ظرفیت نهایی فاصله است.
مشركان و صهیونیست‌ها هم نسبت به حج حساسیت عجیبی دارند و از نفس این عمل سیاسی عبادی بسیار مضطرب هستند . خود این عمل یك قدرت و شوكتی برای مسلمانان است.
oبه نظر حضرت‌عالی نقش روحانیان کاروان ها در حج از لحاظ فرهنگی چیست ؟
روحانیون، در مسأله حج باید بیش از گذشته به مسائل علمی، فقهی و سیاسی مجهز شوند. اگر امروز روحانی کاروان به مسائل اعتقادی مسلط نباشد، از نظر حجاجی كه همراه او هستند ضعف تلقی می‌شود. روحانی كاروان باید یك ماهی كه حجاج در اختیار او هستند بتوانند حاجی را از نظر اعتقادی به مراحل بالایی برساند. این توصیه والد معظم ماست كه روحانی كاروان نباید تنها به فكر این باشد كه حاجی یك تکلیف ظاهری را انجام دهد و برگردد، بلكه باید یك مسلمان واقعی برگردد و مدافع و مبلغ اسلام شود. اگر بتوانیم در حج به این حد برسیم كه افراد را با این سرمایه برگردانیم مورد رضایت خداوند قرار خواهیم گرفت. به نظر من هم روحانیون محترم كه ارتباط پیوسته‌ای با بعثه‌ها دارند و هم حجاج، از این فرصت حج استفاده كافی را داشته باشند تا همه بتوانیم در تكمیل بنیان اسلامی خودمان سهیم باشیم.