چرا مردم انقلاب را همراهی کردند؟

هر انقلابی دارای هدف هایی است که همة فعالیت‌ها و فداکاری‌ها به خاطر رسیدن به آن ها صورت می‌گیرد. ماهیت انقلاب ایران، «اسلامی» بود. از این رو هدف‌ این انقلاب پیاده کردن قوانین اسلام، بر پایی عدالت، استقلال و آزادی، نفی سلطه بیگانگان و ایجاد جامعه ی نمونه بر پایة موازین اسلام بود.

فهیمه السادات آقامیری-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان

چه کسانی در انقلاب کنار رفتند

انقلاب اسلامی ایران سال ١٣٥٧ به رهبری امام خمینی (ره) پیروز شد . این قسمت از تاریخ انقلاب را بدون اغراق می توان گفت تمام ایرانیان از پیر و جوان و فقیر و غنی می داند اما این که این انقلاب با این هزینه هایی که صورت گرفت چه اهدافی را به دنبال داشت ، متفاوت است ...

انقلاب ۵۷ در مقطعی رخ داد که وضعیت رفاهی مردم بهتر شده بود. فقر وجود داشت اما بد‌تر از قبل نبود. داده‌های تاریخی نشان می‌دهد ۱۵-۱۰ سال قبل از انقلاب شاهد رشد اقتصادی بالایی در ایران بودیم. اوایل دهه ۵۰ درآمدهای نفتی کشور به شدت افزایش یافت و شاه با جدیت پیگیر هزینه کردن بی‌محابای این درآمد‌ها در پروژه‌های بزرگ و جاه‌طلبانه بود. (١)

امام خمینی می‌فرمودند: تمام گرفتاری‌هایی که ما در طول این مدت تاریخ داشتیم بهره‌برداری از جهالت مردم بوده جهالت مردم را آلت دست قرار دادند و بر خلاف مصالح خودشان تجهیز کردند اگر علم داشتند علم جهت دار داشتند ممکن نبود که منحرفین بتوانند آن‌ها را به یک جهتی که بر خلاف این مسیری است که مسیر خود ملت است تجهیز کنند.

در این نوشتار برخی از این اهداف توضیح داده می شوند.

احیای اسلام

الف ـ زنده کردن اسلام و اجرای قوانین آن در ایران

امام راحل ره در مورد اجرای قوانین بر پایه ی اسلام می فرماید:

... ملت، یک ملتِ اسلامی است و اسلام را می خواهد و احکام اسلام را می خواهد شما انقلاب اسلامی کردید که اسلام را ترویج کنید که اسلام و احکام اسلام را پیاده کنید.

با قدرت ما باید به پیش برویم تا این که احکام اسلام را در مملکتمان بلکه در منطقه بلکه در دنیا پیاده کنیم.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز که خون بهای شهیدان و ثمرة همة فداکاری های مردم مسلمان و شجاع ایران به رهبری امام راحل است در اصول مختلف بر اسلامی بودن نظام و پیاده کردن کلیة قوانین براساس موازین اسلامی تأکید می کند. اصل دوم قانون اساسی، جمهوری اسلامی ایران را نظام می داند که بر پایة ایمان به خدای یکتا، وحی الهی، معاد، عدل، امامت و کرامت و ارزش‌های والای انسانی شکل گرفته و وظایفی در شانزده بند برای رسیدن به این اهداف برای دولت در نظر گرفته است.

پیاده کردن قوانین براساس موازین اسلام و تغییر‌ناپذیری اصول مربوط به اسلامی بودن نظام و ... از جمله مواردی است که در قانون اساسی به آن تأکید شده است:

کلیه ی قوانین و مقررات مدنی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر این ها باید بر اساس موازن اسلامی باشد.

محتوای اصول مربوط به اسلامی بودن نظام وکلیة قوانین و مقررات براساس موازین اسلامی و پایه‌های ایمانی و اهداف جمهوری اسلامی ایران و ... تغییر‌ناپذیر است.

بنابراین پیاده شدن احکام اسلام در کلیة امور و در همة زمان‌ها و مکان‌ها از اهدافی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صریحاً به آن اشاره شده است؛

ب ـ تلاش در جهت برقراری حکومت جهانی اسلام

امام خمینی به عنوان احیاگر اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و سلم در قرن بیستم، در سخنرانی ها و در پیام‌های خود با صراحت و به طور مکّرر می‌فرمودند که ما موظفیم اسلام را به دنیا معرفی کنیم و این کار را با صدور انقلاب اسلامی مان انجام خواهیم داد:

ما انقلاب مان را به تمام جهان صادر می‌کنیم، چرا که انقلاب ما اسلامی است و تا بانگ لااله الاالله و محمد رسول الله بر تمام جهان طنین نیفکند مبارزه هست و تا مبارزه در هر کجای جهان علیه مستکبرین هست ما هستیم.(٢)

احیای عدالت اجتماعی

امام امت پیروزی انقلاب اسلامی را مدیون این قشر از جامعه می دانستند و مسؤولان و حکومت را موظف می‌کردند که همواره پشتیبان محرومان باشند و می‌فرمودند: خدا نیاورد روزی که سیاست کشور پشت کردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه داران گردد و اغنیای و ثروتمندان از اعتبار بیشتری برخوردار شوند.(٣)

«لقد ارسلنا بالبیّنات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط».

ما رسولان خود را فرستادیم و با آنان کتاب و میزان را نازل کردیم تا مردم به قسط و عدل قیام کنند.

تمام سختی‌ها و گرفتاری‌های حضرت علی علیه السلام در دوران خلافت ظاهری ایشان از جمله تحمل سه جنگ بزرگ که در نهایت به شهادت ایشان انجامید، برای بر پایی عدالت بود و همین مقاومت بی نظیر آن حضرت بود که توانست بذر عدالت را در جامعة اسلامی برای همیشه بکارد. آن حضرت، عدالت را یک تکلیف و وظیفة الهی می‌دانست و روا نمی‌داشت که یک مسلمان آگاه به تعلیمات اسلامی تماشاچی صحنه‌های بی عدالتی باشد و در هیچ زمان و مکانی عدالت نباید فدای مصلحت گردد.

مقام معظم رهبری نیز عدالت اجتماعی در ایران و جهان را یکی از اهداف و آرزوهای دینی شمرده و لازمة تحقق بخشیدن این اصل مهم را همراه بودن دین با قدرت می‌داند و می‌فرماید:

... شما خیال می‌کنید عدالت اجتماعی را در جامعه، می شود با نصیحت، توصیه، التماس و یا خواهش به وجود آورد؟! عدالت اجتماعی، رفع تبیعض و کمک برای استقرار تساوی در قانون را مگر می شود بدون قدرت در سطح داخل جامعه ـ به یک صورت ـ و در سطح جهان ـ به صورت دیگر ـ به وجود آورد؟

قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز برای تحقق بخشیدن به عدالت اجتماعی، در اصول مختلف دولت را موظف نموده که همة امکانات خود را برای «رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همة افراد در تمام زمینه‌های مادی و معنوی»، «تأمین حقوق همه جانبه افراد زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون» و ... به کار بندد.

استقلال و آزادی

از جمله هدف های اصلی انقلاب اسلامی، رسیدن به «استقلال و آزادی» است. «استقلال» حالتِ کشوری را گویند که زمامداران آن به هیچ وجه تابع زمامداران دیگر کشورها نباشند و «آزادی» عبارت است از حقی که به موجب آن افراد بتوانند استعدادها و توانایی های طبیعی و خدا دادی خود را به کار اندازند. و این دو اصل از ابتدای انقلاب در شعارهای مردم متجلی شد و پس از انقلاب نیز خون هایی به پای آن دو ریخته شد تا دچار خدشه نشوند.

بنیان گذار جمهوری اسلامی (ره) بدبختی مسلمانان را عدم استقلال کشورهایشان و دخالت اجانب در امور مهم آن‌ها می دانستند و معتقد بودند که هر کس با اعمال و کردارش باعث شود که این اصل خدشه دار شود، خائن به اسلام و کشور خود است.

در همه حال شعار ما قطع ایادی راست و چپ از کشور است زیرا رشد و استقلال و آزادی با وجود دخالت اجنبی از هر جنس و مسلک و مکتب در هر امری از امور کشور اعم از سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی خواب و خیالی بیش نیست و هر کس در هر مقامی و به هر صورتی اجازه دخالت اجانب را در وطن عزیز ما چه به صراحت و چه به وسیلة طرح‌هایی که لازمه‌اش ادامة تسلط اجنبی یا ایجاد تسلط تازه‌ای باشد بدهد خائن به اسلام و کشور است.

قانون اساسی جمهوری اسلامی در اصول متعددی به جایگاه رفیع استقلال و آزادی اشاره دارد. ضمن این که در یک اصل جداگانه این دو موضوع را لازم و ملزوم یکدیگر می‌داند و اجازه نمی دهد فرد یا گروهی به نام آزادی به استقلال کشور لطمه وارد کند یا بر عکس هیچ مقامی به نام حفظ استقلال، آزادی‌های مشروع را سلب کند.

در قانون اساسی آمده است:

در جمهوری اسلامی ایران، آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و حفظ آن ها وظیفة دولت و آحاد ملت است. هیچ فرد یا گروه یا مقامی حق ندارد به نام استفاده از آزادی، به استقلال سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و تمامیت ارضی ایران کمترین خدشه‌ای وارد کند و هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی های مشروع را هر چند با وضع قوانین و مقررات سلب کند. (٤) پی نوشت :

(١) تاریخ ایرانی

(٢) موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی

(٣) همان

(٤) همان

---