ضبط کردن صدا یا فیلم دیگری جرم است؟
همیشه در این خصوص چند سوال مطرح بوده است یکی این که آیا صدا و فیلم ضبط شده به عنوان دلیل در محاکم کیفری و حقوقی قابل استناد است؟ دوم این که اگر کسی پنهانی و بدون رضایت دیگری صدا و فیلم او را ضبط کند جرم محسوب می شود.
فرآوری: فاطمه نوری_ بخش حقوق تبیان
در این مختصر به سوال دوم جواب داده می شود و بررسی این که صدا و فیلم قابلیت استناد در محاکم را دارد یا نه را به بعد موکول می کنیم اما جواب سوال فوق در چند قسمت توضیح داده می شود.
1- شنود یا ضبط مکالمات تلفنی توسط مستخدمین و مامورین دولتی: بر طبق ماده 582 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی استراق سمع یا ضبط مکالمات تلفنی اشخاص در غیر مواردی که قانون اجازه داده است توسط مستخدمین و مامورین دولتی جرم محسوب می شود.
ماده 582 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی: «هریک از مستخدمین و مامورین دولتی، مراسلات یامخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده حسب مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یاضبط یا استراق سمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنهارا افشا نماید به حبس از یک سال تا سه سال و یا جزای نقدی ازشش تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.»
2- شنود یا ضبط مکالمات تلفنی توسط افراد عادی: به نظر می رسد با توجه به ماده 582 مذکور در این زمینه جرم انگاری نشده است به عبارت دیگر صرف استراق سمع و یا ضبط مکالمات تلفنی توسط اشخاص عادی به غیر از ماموران دولتی، جرم محسوب نمی شود.
اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی 3472/7 مورخ 16/8/1377 چنین نظر داده است:« ضبط کردن یا استراق سمع مذاکرات تلفنی توسط مستخدمین و مامورین دولتی جرم و مشمول ماده 852 ق.م.ا. است، لکن چنانچه شخص ثالثی که مرتکب اعمال مذکور شده از مستخدمین و مامورین دولتی نباشد قابل تعقیب کیفری نیست مگر این که ارتکاب اعمال مذکور، مستلزم مزاحمت تلفنی (مشمول ماده 641 ق.م.ا) یا استفاده غیر مجاز از تلفن (مشمول ماده 660 ق.م.ا.) باشد که در این صورت به جهات اخیرالذکر قابل تعقیب کیفری خواهد بود.»
3- تهیه فیلم از محل های اختصاصی بانوان: بر طبق بند ب ماده 5 قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می نمایند مصوب 1386، تهیه فیلم یا عکس از محل هایی که اختصاصی بانوان بوده و آن ها فاقد پوشش مناسب باشند مانند حمام ها، استخر ها و یا تکثیر و توزیع آن جرم می باشد و مجازات آن 2 تا 5 سال حبس تعزیری و 10 سال محرومیت از حقوق اجتماعی و 74 ضربه شلاق می باشند.
هریک از مستخدمین و مامورین دولتی، مراسلات یامخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده حسب مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یاضبط یا استراق سمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنهارا افشا نماید به حبس از یک سال تا سه سال و یا جزای نقدی ازشش تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
4- بر طبق بند خ ماده مذکور تهیه مخفیانه فیلم مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران و یا تکثیر آن هم جرم محسوب می شود و مرتکب به مجازات 2 تا 5 سال حبس و 10 سال محرومیت از حقوق اجتماعی و 74 ضربه شلاق محکوم می شود.
5- جرم انتشارصوت یا تصویر یا فیلم خصوصی و خانوادگی یا اسرار دیگری بدون رضایت افراد جرم محسوب می شود.
ماده 17 قانون جرایم رایانه ای: «هر کس از طریق سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی فیلم یا تصویر یا صوت دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید و منتشر سازد یا با علم به تحریف یا تغییر، انتشار دهد، به نحوی که منجر به هتک حرمت یا ضرر غیر گردد به حبس از نود ویک روز تا شش ماه یا پرداخت جزای نقدی از دو میلیون و پانصد هزار تا پنج میلیون ریال محکوم خواهد شد.
تبصره: ارتکاب جرم موضوع این ماده نسبت به مقام رهبری یا روسای قوای سه گانه مستوجب حداکثر حبس یا جزای نقدی مقرر در این ماده خواهد بود.»
ولی همانطور که گفته شد صرف ضبط صدا یا فیلم جرم محسوب نمی شود ولی انتشار آن با شرایط مذکور در ماده 17 قانون جرایم رایانه ای قابل پیگرد قانونی و قابل مجازات است.
حال به این سوال توجه کنید:
متن پرسش مخاطب درباره قانونی بودن یا غیرقانونی بودن ضبط صدا این است: باسلام من توی نمایندگی سایپا یه پراید ثبت نام کردم با تسهیلان 9 میلیون تومنی که بعدش گفتن تسهیلات هشت میلیون تومنه. حالا من 12300000 تومن به حساب صاحب نمایندگی ریختم. بعد از گذشت 35 روز هنوز پذیرش انجام نشده بود ومن دیروز برای کارام رفتم که گفتن سایت بسته است و بعد از کشمکش زیاد گفتن میخوای سه تا چک برای تسهیلات بده، ماشین روببر. اونا رفتن تو سایتِ سایپا و گفتن تاریخ چک‌ها ومبلغ اونها مشخص نیست. بعد گفتن چک سفید امضا کن؛ فردا صبح بیا هم مبلغ وتاریخ چک رو بزن و هم قراردادت رو بگیر. من امرزو رفتم متاسفانه گذاشتن برای شنبه. حالا موندم با چکم میتونن کاری کنن یا نه؟ البته من یه فایل صوتی از کسی که چک رو ازم گرفته، دارم که توش گفته شده چک سفید امضا تسلیمشون شده. من به شدت فکرم درگیر این موضوع است. لطفا راهنماییم کنید.
پاسخ:
در پاسخ به سوال شما باید نکاتی را اختصاراً بیان داشت: اول: ضبط صدای دیگران بدون اجازه آنان جرم می باشد.
دوم: دادن چک سفید امضا به دیگران بدون اخذ رسید از آنان می تواند عواقب بدی را برای صادرکننده در پی داشته باشد.
شما می‌توانید با مراجعه به مسئول مربوطه ،در صورت مواجه شدن با ادعای مسدود بودن سایت، نسبت به استرداد چک سفید امضای خود اقدام نمایید و من بعد از این در هنگام دادن چنین اسنادی به جای ضبط صدا و اقداماتی این چنینی، اقدام به اخذ رسید و یا درج شماره چک ها د قرارداد اصلی و تصریح به سفید امضاء بودن آن نمایید،هرچند اقدام به ضبط صدا را به طور کلی نمی توان بلااثر تلقی نمود.منابع: میزان
گروه وکلای پارسای
