کتابی منتسب به امام جعفرصادق(ع)

کتاب های بسیاری در مورد گفتارهای ائمه علیهم السلام از دیرباز مورد توجه و عنایت دانشمندان اسلامی بوده است. توحید مفضل یکی از کتاب هایی است که آموزه های توحیدی از جانب امام صادق را شامل می شود.

فرآوری: محمد باعزم - بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

« توحید المفضل»، كتابى است به زبان عربى، در خداشناسى، منسوب به امام صادق(علیه السلام ). براى این كتاب، اسامى دیگرى نیز ذكر كرده‏اند، مانند كنز الحقائق و المعارف و... در اینكه این كتاب، نوشته خود امام صادق(علیه السلام ) نیست، اختلافى وجود ندارد، بلكه بحث در این است كه آیا امام(علیه السلام ) آن را بر مفضل املا فرموده‏اند یا اینكه اثر خود اوست كه به امام نسبت داده است و بر فرض صحت املا، این سؤال مطرح است كه آیا متن فعلى، همان توحید مفضل است یا نه؟ در باره سبب املاى توحید مفضل در روایتى از محمد بن سنان، به نقل از مفضل چنین آمده است كه مفضل پس از شكست در مناظره‏اى با ابن ابى العوجاء زندیق، نزد امام صادق(علیه السلام ) رفت و امام طى چهار روز و در چهار جلسه یك دوره مباحث توحید و خداشناسى را به او تعلیم داد و از وى خواست كه آن را بنویسد.

مفضل کیست؟

ابومحمد مفضل بن عمر جعفی كوفی (متوفی قرن دوم هجری) از چهره های سرشناس و از شاگردان ممتاز امام صادق و امام کاظم و امام رضا علیهم السلام بشمار می آید. بنابر بعضی روایات، وی امام باقر علیه السلام را نیز درك كرده است. وی روایات فراوانی را از امام جعفر صادق علیه السلام و امام موسی كاظم علیه السلام نقل كرده و از راویان بزرگ حدیث بشمار می رود. مفضل از مقام و منزلت بزرگی نزد این دو امام برخوردار بوده و وكیل آن ها در گرفتن اموال و مصرف آن بود كه این خود دلیل بر اعتماد و اطمینان ائمه بزرگوار به وی است. در روایتی آمده كه امام صادق علیه السلام به مفضل فرمود: «هرگاه دیدی میان دو تن از شیعیان ما اختلاف و نزاعی بر سر مالی به وجود آمده، تو خود از اموال من آن را بپرداز». مفضل پس از هشتاد سال عمر بابركت و خدمت در راه آیین محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله در شهر كوفه دارفانی را وداع نمود و به حق پیوست.

کتاب مذکور که به فارسی نیز ترجمه شده و در دسترس قرار دارد شامل مباحث توحیدی است که از چهار مجلس درسی تشکیل شده است. در هر یک از بخش های این کتاب،نویسنده گفتار حضرت امام جعفر صادق را در رابطه با حکمت های بخشی از نظام خلقت بیان می کنند و در آن مباحثی پیرامون وحدت خداوند،آفرینش جهان،خلقت انسان، خلقت عالم و... مطرح می شود. علامه مجلسی اولین ترجمه را از این کتاب ارائه کرده اند بعد از ایشان کتابی با نام شگفتی های آفرینش توسط آقای نجف علی میرزایی به زبان فارسی ترجمه و روانه بازار شد.

منابع:
1. دانشنامه جامع الاحادیث نور
2. دانشنامه اهل بیت