ایمنی سلول

به دفاع بدن در مقابل عوامل بیگانه ایمنی گفته می شود.

در مطلب قبل با پاسخ ایمنی و لنفوسیت ها ،شنا شدید، حال در ادامه به تعریف ایمنی سلول می پردازیم.

در ایمنی سلول، لنفوسیت های T نقش مهمی دارند.

لنفوسیت های T پس از اتصال به آنتی ژن تقسیم می شوند و دو نوع سلول پدید می آورند:

سلول T کشنده

سلول T خاطره

سلول های T کشنده به طور مستقیم به سلول های آلوده به ویروس و سلول های سرطانی حمله می کنند و با تولید پروتئینی به نام پرفورین منافذی در این سلول ها به وجود می آورند و موجب مرگ آنها می شوند.

میکروب های بیماری زا (ویروس، باکتری، قارچ و آغازیان) از راه هوا، آب، غذا، حشرات، تماس فرد به فرد منتشر می شوند. هر چه کمتر در معرض این میکروب ها قرار بگیریم، کمتر به بیماری مبتلا می شویم.

نکته: زمانی که یک فرد به بیماری واگیر مبتلا می شود، معمولا نسبت به ابتلای مجدد به این بیماری ایمنی پیدا می کند. این نوع ایمنی را ایمنی فعال می گویند، زیرا طی آن پاسخ ایمنی ایجاد شده و سلول های خاطره نیز به وجود آمده اند. این سلول ها موجب ایمنی در برابر ابتلای مجدد می شوند. بنابر این دستگاه ایمنی فرد، نقش فعالی در مبارزه با بیماری دارد.

برای جلوگیری از ابتلا به بیماری واگیر، می توان ایمنی فعال را به طور مصنوعی ایجاد کرد. واکسن، ایمنی فعال را به طور مصنوعی ایجاد می کند.

واکسن، میکروب ضعیف شده یا کشته شده و در برخی موارد، سم خنثی شده میکروب است. با تزریق واکسن، دستگاه ایمنی تحریک می شود و پادتن و سلول های خاطره تولید می کند. سلول های خاطره باقی می مانند و فرد را در برابر ابتلای مجدد به بیماری ایمن می کنند.

شکل1: غیر فعال کردن آنتی ژن به کمک پادتن (روی تصویر کلیک کنید.)

اختلال در دستگاه ایمنی

بیماری های خود ایمنی

اگر سلول های T یا آنتی بادی ها اشتباها به سلول های خود بدن حمله کنند، آنگاه بیماری خود ایمنی ایجاد خواهد شد.

در مطلب قبل دانستید که آنتی بادی،مولکول های گلیکو پروتئینی هستند که به آن ها ایمونوگلوبولین نیز اطلاق می گردد. این مولکول ها توسط جمعیتی از سلول های لنفوسیتی به نام B تولید شده و به آنتی ژن مربوط به خود متصل می شوند.

خود ایمنی در واقع گروهی از بیماری ها می باشد. یکی از بیماری های خود ایمنی، بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) است. در این بیماری، دستگاه ایمنی به پوشش اطراف سلول های عصبی (میلین) در مغز و نخاع حمله می کند و به تدریج آن را از بین می برد. این پوشش، مثل یک پوشش پلاستیکی اطراف سیم های برق عمل می کند و نقش عایق را دارد. در نتیجه از بین رفتن آن، در فعالیت سلول های عصبی اختلال ایجاد می شود. بر اساس محل و شدت تخریب علایم مختلفی مانند ضعف، خستگی زودرس، اختلال در تکلم، اختلال در بینایی و عدم هماهنگی حرکات بدن، ممکن است در بیمار مشاهده شود.

در برخی از افراد دستگاه ایمنی مولکول های خودی را بیگانه تلقی می کند و همین امر موجب بروز بیماری به نام خود ایمنی می‌شود.

بعضی از بیماران مبتلا به MS هر چند وقت یک بار دچار حمله می شوند. در بعضی بیماران بعد از یک بار حمله بیماری، پوشش سلول های عصبی ترمیم می شود و علایم بیماری از بین می روند.

ایدز، نقص ایمنی اکتسابی

گاهی ممکن است در یک تا تعدادی از اجزاء دستگاه ایمنی نقصی بروز کند.

نقص ایمنی ممکن است مادرزادی باشد یا در اثر عوامل محیطی به وجود آید. ( اکتسابی )

ایدز AIDS مثال بارز نقص ایمنی اکتسابی است.

ایدز در اثر ویروسی به نام HIV به وجود می آید.

این ویروس ها گروه خاصی از لنفوسیت های T را که در دفاع نقش دارند مورد تهاجم قرار می دهند، در آنها تکثیر می شوند. آنها را از بین می‌برند.

در بیماری ایدز به مرور قدرت دفاعی بدن کم می شود، به ترتیبی که افراد مبتلا توانایی مقابله با خفیف ترین عفونت ها را ندارند و سرانجام در اثر ابتلا به انواعی از بیماری های باکتریایی ، قارچی ، ویروسی ویا سرطان می میرند.

از زمان آلوده شدن بدن به ویروس ایدز تا بروز علائم بیماری ممکن است 6 ماه تا 10 سال یا بیشتر طول بکشد.

در این مدت اگر چه فرد به ظاهر سالم است اما ناقل بیماری است و می تواند بیماری را به افراد دیگر انتقال دهد.

انتقال ویروس ایدز:

تزریق خون یا فرآورده های خونی آلوده به ویروس

 مادر آلوده ممکن است در دوران بارداری، زایمان و یا شیردهی ویروس را به فرزند متقل کند.

 ایدز از راه هوا، غذا، آب، نیش حشرات، دست دادن، صحبت کردن، روبوسی،‌ بزاق، اشک و ادرار منتقل نمی شود.

ادامه دارد ...

منبع: http://zistestan.persianblog.ir

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان