«اِو»؛ غافلگیری با لهجه ترکی
چرا «اِو» فیلم خوبی است؟ نگاهی کوتاه به این فیلم داریم که در جشنواره سی و پنجم جزو آثار غافلگیر کننده است.
نام های مرموز همان قدر به رونق جشنواره فجر کمک می کنند که چهره های آشنا. فیلم «خانه» (اِو) از جمله فیلم های کنجکاوی برانگیز جشنواره سی و پنجم است که هم نامش برای دسته ای از مخاطبان غریب می نمود و هم پیش از شروع جشنواره زمزمه هایی درباره کیفیت خوب آن به گوش می رسید. اِو در زبان ترکی به معنای خانه است؛ کارگردان همان طور که فیلم را تماما با لهجه ترکی ساخته و زیرنویس فارسی را به دوبله ترجیح داده، به عنوان اصلی اثرش دست نزده و از قضا در جشنواره «همه» آن را با « اِو » می شناختند و نه نام فارسی یعنی خانه.
تماشای « اِو» در روز اول جشنواره تجربه غریب و لذت بخشی بود: این که تو فیلمی از کشور خودت ببینی اما برای فهمش نیاز به زیرنویس داشته باشی، این که داستان گیجت کند و میان انبوه واژه های ترکی و اتفاق های ملتهب داستان گیر کنی، این که تازه بعد از بیست دقیقه تازه بفهمی ماجرا از چه قرار است، برای مخاطب چالش است دیگر.
پیش از آن که اشاره ای گذرا به « اِو » داشته باشیم لازم است همچنان در فرامتن بمانیم. این جمله کلیشه ای را زیاد شنیده اید که دوربین فیلمسازان نباید در تهران گیر کند و لازم است همه جای ایران و فرهنگ متنوع هموطنان سوژه فیلمسازان شود. در سال های اخیر تعداد آثاری که فرهنگ فولکلور را مبنا قرار می دهند بیش از پیش شده اما به دلایلی حق مطلب ادا نمی شود. مهم ترین آن عدم اشراف کامل سازندگان به مرام و عقیده و فرهنگ بومی است. نتیجه آن که فیلم های ساخته شده این سال ها هم سنگ «اتوبوس»، «شیر سنگی»،«مادیان» و ... نیستند. از این منظر نام « اِو » کنار فیلم های مهمی که پایه آن فرهنگ (و در راس آن لهجه) است، می ایستد.
حالا چند خطی هم درباره خود « اِو» حرف بزنیم. اصغر یوسفی‌نژاد برای اولین فیلم بلند سینمایی اش سوژه ای بکر در اختیار داشته ؛ داستان درباره پیرمردی است که طبق وصیتش باید به اتاق تشریح منتقل شود اما دختر جوانش مانع از انجام این وصیت او می شود. کل فیلم بر این کشمکش استوار است و درست لحظه ای که مخاطب با خود می گوید آخر ماجرا چه خواهد شد، غافلگیری اصلی فیلم رقم می خود. توقع ندارید که داستان را لو بدهیم؟
«اِو» فیلمی دیالوگ محور است؛ در فضای شلوغ خانه که بین مامور دانشگاه و دختر متوفی بر سر انتقال پیکر برای تشریح، بگو و مگو است،دیالوگ های بی شمار اجتناب ناپذیر می نماید. شوخی ها و موقعیت های تلخ از دل دیالوگ ها شکل می گیرد و کارگردان پلنی سینمایی برای گریز از این همه دیالوگ نداشته است. پاشنه آشیل اصلی«اِو» به همین مورد برمی گردد بویژه آن که مخاطب غیر ترک باید مدام چشمم به زیرنویس باشد. نقطه قوت فیلم،داستان کنجکاوی برانگیز، بازی های درخشان و غافلگیری پایانی است و همین « اِو» را واجد تحسین می کند. محدثه حیرت، رامین ریاضی، غلامرضا باقری، صدیقه دریانی، نرجس دل‌آرام، پریناز پاشازاده، سیروس مصطفی، اکبر شریعت، میثم ولی‌خانی، فریبا سهرابی، وحیده نویدی، رضا محمودی، حامد غفارپور، حسام کاظمی بازیگران فیلم «خانه (او)» هستند.
