ضرورت توسعه آموزش بهداشت در مدارس
مربی بهداشت زنگ سلامت نظارت بر بوفه مدارس، کنترل موها و ناخن ها، مواد خوراکی غیرمجاز، نظافت سرویس بهداشتی، مهارتهای سالم زیستن، خدمات بهداشتی مدارس، تغذیه سنین مدرسه، حوادث در مدرسه، شاخصهای بهداشت مدارس و ... بخشی از کلید واژههای مبحث مهمی به نام «بهداشت مدارس» هستند.
مربی بهداشت زنگ سلامت نظارت بر بوفه مدارس، کنترل موها و ناخن ها، مواد خوراکی غیرمجاز، نظافت سرویس بهداشتی، مهارتهای سالم زیستن، خدمات بهداشتی مدارس، تغذیه سنین مدرسه، حوادث در مدرسه، شاخصهای بهداشت مدارس و ... بخشی از کلید واژههای مبحث مهمی به نام «بهداشت مدارس» هستند که همه ساله دغدغه بسیاری از مسئولین آموزش و پرورش در حوزه سلامت است. بی شک هر گونه برنامه ریزی در خصوص آموزش مسائل مربوط به داشتن زندگی سالم و مهارت های زندگی نقش بسزایی در ایجاد یک جامعه سالم و شاداب در آینده خواهد داشت آموزش مسائل بهداشتی نیز از جمله مواردی است که اگر از سنین کودکی آغاز شود، قطع به یقین در پرورش کودکانی سالم، با نشاط و پویا تاثیر چشمگیر خواهد بود.
بهداشت در مدارس
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت مجموعه اقداماتی که به منظور تشخیص، تامین و ارتقاء سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی دانش آموزان و آن دسته از کارکنانی که به نحوی در ارتباط با دانش آموزان قرار دارند به اجرا در می آید را بهداشت مدارس می گویند.
اهمیت بهداشت مدارس
با وجود موارد ذکر شده و تلاش مسئولان آموزش و پرورش در خصوص توسعه بهداشت در مدارس متاسفانه هنوز بهداشت در مدارس و مقوله آموزش بهداشت در اولویت اولیه برخی مدیران مدارس نیست و گاهی حساسیت و اهمیت این موضوع فراموش میشود.
مدرسه مدل مینیاتوری از یک جامعه حقیقی است که از جامعه اولیه یعنی خانواده بزرگتر است و از جامعه ثانویه جامعه اصلی کوچکتر است. آموزش اصول اولیه مهارتهای زندگی در این جامعه مینیاتوری، مقدمات حضور جدی در جامعه را فراهم می سازد. دانش آموزان در مدرسه علاوه بر یادگیری مهارتهای شنیدن، خواندن و نوشتن، با دنیایی از اطلاعات، نگرشها، رفتارها و مهارتهای جدید آشنا میشوند. در واقع نگاه آموزش محور به مدرسه باید شامل همه حیطههای رفتاری باشد و آموزش مطالب علمی صِرف، در آموزش و پرورش جدید جایگاهی ندارد. یکی از اساسیترین و محوریترین نگرشها و رفتار در مدارس، مبحث بهداشت و آگاهی بخشی در امور سلامتی به دانش آموزان است. مطالبی که در خانه و خانواده در بخش بهداشت به کودکان آموخته میشود در حد رعایت نظافت دست و صورت و استفاده از حوله و مسواک شخصی است. در صورتی که در مدرسه آموزش بهداشت باید بر مبنای سلامت روانی و جسمی تعریف شود و اصول محافظت از بدن در مقابل انواع و اقسام تهاجمات روانی و فیزیکی به دانشآموزان آموزش داده شود. بنابراین هر قدر نگاه به مقوله بهداشت در مدارس عمیقتر و اصولیتر باشد، زمینه ایجاد جامعهای سالمتر و با نشاط در سالهای آتی فراهم خواهد شد.
شیوع انواع بیماریهای نوپدید، شکسته شدن قبح برخی مسائل نظیر مصرف دخانیات و قلیان، افزایش رو به رشد تولید مواد مخدر صنعتی، شیوع بیماریهای نظیر ایدز و هپاتیت و ... در عصر حاضر زنگ خطر را برای مسئولان حوزه سلامت علی الخصوص در آموزش و پرورش به صدا در آورده است و تنها با برنامهریزی منسجم و آموزش مداوم و مستمر دانش آموزان میتوان مانع بروز یک سونامی وحشتناک در حوزه سلامت شد.
اهداف آموزش بهداشت در مدارس
سازمان جهانی بهداشت مفهوم کلی سلامت را این گونه تعریف میکند: سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و نه فقط فقدان علیلی یا بیماری است و آموزش را بدین شرح تعریف میکند: آموزش یک اصطلاح کلی است که به تمام عوامل و تجربیات و فرایندهایی که بر نحوه کسب اطلاع و طرز فکر و پرورش مهارتها و تغییر رفتار افراد نفوذ دارند، مربوط است. میتوان چنین نتیجه گرفت که اگر در هر یک از مراحل اولیه زندگی افراد از سنین کودکی تا بزرگسالی، نیازهای به موقع تامین نشود در ادوار بعدی زندگی فرد با تبعات منفی جدی روبرو خواهد شد تا جایی که جبران برخی از معضلات ایجاد شده تحت هیچ شرایطی امکانپذیر نیست و یا به دشواری جبران میشود.
پای بهداشت در برخی مدارس می لنگد!
با وجود موارد ذکر شده و تلاش مسئولان آموزش و پرورش در خصوص توسعه بهداشت در مدارس متاسفانه هنوز بهداشت در مدارس و مقوله آموزش بهداشت در اولویت اولیه برخی مدیران مدارس نیست و گاهی حساسیت و اهمیت این موضوع فراموش میشود. وجود دستشویی و روشوییهای نامناسب و غیربهداشتی، عدم تفکیک آبخوری با روشویی، کمبود یا نبود سطلهای زباله در کلاسها یا حیاط مدرسه، وجود گرد و غبار بر روی شیشه و زیرمیز و نیمکتها، عدم توجه به نظافت شخصی بچهها در خصوص مو و ناخن و ... بخشی از آلودگیهای فیزیکی مدارس استان هستند که مدیران بخش اعظم را به کمبود سرانه یا نبود مستخدم ربط میدهند.
منبع: ماهنامه کودک شماره 124، وحید حاج سعیدی ،دبیر ، پژوهشگر وروزنامه نگار