یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه ششم
معرفی پروژه های مرتبط:
پروژۀ 1: بررسی بار میکروبی خاک هایی با درجه فرسایش متفاوت
هدف: در پایان به این پرسش ها پاسخ داده خواهد شد:
کدام میکروب در خاک بیشتر یافت می شود؟ باکتری یا قارچ؟
کدام نوع خاک تعداد میکروب بیشتری و کدامیک تنوع کلنی بیشتری دارد؟
جمعیت میکروبی خاک های فرسایش یافته و غیر فرسایش یافته چه تفاوتی با هم دارند؟
خاک های حاصل خیز و غیر حاصل خیز چه تفاوتی با هم دارند؟
چه رابطه ای بین جمعیت میکروبی خاک و نوع بافت آن وجود دارد؟
خاک یکی از مخازن عمده میکروب ها محسوب می شود. خاک زراعی به وسعت یک زمین فوتبال، محتوی توده میکروبی به وزن یک گاو است! خاک و میکروب بر هم اثر متقابل دارند. میزان مواد غذایی موجود در خاک و بافت آن در تعداد و تنوع میکروب ها مؤثر است. متقابلاً تعداد و نوع میکروب هایی که در خاک زندگی می کنند در جنس خاک، میزان حاصل خیزی و درجه فرسایش آن تأثیرگذارند.
دانستنی های مورد نیاز برای انجام پروژه
- هوازدگی خاك چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
- چه میكروب هایی در خاك های مختلف یافت می شود؟
مواد و وسایل مورد نیاز
- نمونه های خاک
- فالکون
- محیط کشت نوترینت آگار
- بشر
- آب مقطر استریل
- هم‌زن
- میله شیشه ای سرکج
- ترازو
- پیپت استریل
- انکوباتور
- استریوسكوپ
مراحل انجام پروژه
نمونه های خاک را از مناطق مختلف جمع آوری کرده، در فالکون های استریل ریخته و برای بررسی و کشت به آزمایشگاه ببرید.
در آزمایشگاه ابتدا بافت خاک را به صورت ماکروسکوپی در زیر استریوسکوپ بررسی کنید. سپس کمی از آن را در آب حل کرده و از محلول به‌دست آمده لامی تهیه کنید. موجودات ذره‌بینی موجود در نمونه های مختلف را بررسی کرده و شکل آنها را بکشید.
در مرحله بعد باید نمونه های مختلف خاک را کشت داد. برای اینکه شرایط آزمایش یکسان باشد 1 گرم از هر نمونه را وزن کرده در 5 میلی‌لیتر آب حل کنید و با پیپت استریل 1 میلی‌لیتر از محلول را بر روی محیط کشت بریزید. سپس با میله شیشه ای آن را در محیط پخش کنید تا کلنی ها رشد کنند. در مرحله آخر میزان رشد باکتری ها را در نمونه های مختلف با هم مقایسه کنید.
می توان این پروژه را در مورد خاک یک منطقه و از سطوح مختلف آن انجام داد.
پروژۀ 2: تصفیه میکروبی آب آشامیدنی به روش SODIS
هدف: در پایان به این پرسش‌ها پاسخ داده خواهد شد:
چگونه می توان به کمک نور خورشید آب را تصفیه‌ی میکروبی کرد؟
آیا روش SODIS روشی استریل کننده است یا ضدعفونی کننده؟
اشعه UV با میکروب های پاتوژن چه می کند؟
فکر می کنید این روش بیشتر در چه کشورهایی به کار آید؟
«آب مایه حیات است!» بارها این جمله را شنیده ایم اما همین مایه حیات اگر به صورت تصفیه نشده باشد می تواند عامل انواع و اقسام بیماری ها در انسان، حیوان و گیاه باشد. امروزه در بیشتر نقاط جهان آب آشامیدنی تصفیه شده در اختیار مردم قرار دارد ولی ممکن است در شرایطی مثل جنگ، خشکسالی و یا آلودگی منابع آبی، نیاز باشد که ما خودمان آب مورد نیاز خود را تصفیه کنیم. در این صورت باید بتوانیم میکروارگانیسم هایی که در آب زندگی می کنند را از بین ببریم. برای این کار در کشور های پیشرفته تجهیزات و مواد ضدعفونی کننده ای وجود دارد اما کسی که در منطقه ای بدون امکانات زندگی می کند از چه ابزاری استفاده کند و چه طور آب خود را تصفیه نماید؟
دانستنی های مورد نیاز برای انجام پروژه
- چه روش هایی برای تصفیه شیمیایی و بیولوژیک آب وجود دارد؟
- چه انواعی از میکروارگانیسم ها در آب دریاها، رودخانه ها و چشمه ها زندگی می کنند؟
- چه بیماری هایی از طریق آب های آلوده به انسان منتقل می‌شود؟
مواد و وسایل مورد نیاز
- نمونه آب
- محیط کشت نوترینت آگار
- میله شیشه ای سرکج
- الکل
- پیپت استریل
- انکوباتور
- نور خورشید
مراحل انجام پروژه
هشدار! کاری که در این پروژه انجام خواهید داد، صرفاً تصفیه زیستی است و چون تصفیه شیمیایی انجام نمی دهید آب های بدست آمده در پایان پروژه قابل شرب نیستند.
ابتدا باید نمونه های آبی که در اختیار دارید را در محیط های جامد کشت داده تا بار میکروبی اولیه آنها را تخمین بزنید. به این صورت که 1 میلی‌لیتر از نمونه آب را روی محیط جامد ریخته، با میله‌ی شیشه ای سرکج آن را در محیط پخش کرده و سپس در انکوباتور در دمای 37 درجه قرر دهید.
نمونه های آب را در بطری هایی که از قبل استریل کرده‌اید بریزید و در معرض نور خورشید قرار دهید. این نور دارای اشعه UV می باشد که خاصیت میکروب کشی دارد. در فواصل زمانی 6 ساعته از نمونه های آب، کشت داده و میزان بار میکروبی آنها را یادداشت کنید.
پشت پلیت ها اطلاعات مربوط به نوع آب، زمان تیمار شده با نور خورشید و تاریخ کشت را یادداشت کنید.
نمودار تعداد کلنی های باکتری برحسب زمان تابیدن نور خورشید را رسم کنید.
بعد از در معرض UV قرار دادن آب، آن را جوشانده و بار میکروبی را با حالت قبل مقایسه کنید.
مطالب مرتبط:
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه اول
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه دوم
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه سوم
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه چهارم
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه پنجم
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه ششم
یافتن تنوع اكولوژیكی میكروب ها، جلسه هفتم
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه:مهبان رحیمی فرد
تنظیم: زینب شاه مرادی
