شیردهی مادر شاغل
مادران در هر شغلی که باشند تابع قوانین خاصی می باشند و چنانچه متوجه نبوده و نکاتی را رعایت نکنند به زودی شیرشان کاهش یافته و خشک می شود برای مادرانی که در منزل هستند یا شغلی دارند که با فرزندشان تماس بیشتری دارند و برای شیردهی انگیزه قوی تری دارند، مشکلی برای شیردهی وجود ندارد اما مادرانی که اطلاع کافی در مورد شیردهی و نحوه تداوم آن ندارند، آنها که به فرزندشان شیشه و یا پستانک می دهند، آنها که وقت کافی ندارند و نمی توانند با فرصت شیر بدهند، آن ها که فکر می کنند نمی توانند هم کار کنند و هم شیر بدهند و بالاخره آن ها که نگرانند که وقتی در خانه نیستند اگر شیرخوار گریه کرد چه خواهد شد مشکل خواهند داشت.
به دلیل اهمیت توجه به جسم و روان این کودکان معصوم رعایت اصول زیر در موفقیت مادر در شیردهی موثر است: * مرخصی زایمان هر مدت که باشد بایستی مادر و فرزند تماس بیشتری با هم داشته باشند و در مدت مرخصی تغذیه نوزاد باید انحصارا از شیر مادر باشد تا علاوه بر تأمین برخی از نیازهای روحی روانی شیرخوار و تغذیه کافی وی، جریان شیر نیز برقرار بماند. * اگر مادر ناچار شد به کار برگردد و سن شیرخوار کمتر از 6 ماه است در صورتی که محل کار مادر نزدیک خانه است بین ساعات کار به منزل رفته و فرزندش را شیر دهد، ولی اگر امکان نگهداری کودک در منزل نیست و محیط کار دارای مهد کودک است شیرخوار را به مهد کودک آورده و جهت تغذیه او هماهنگی کند ولی اگر هیچ یک از این کارها امکان نداشت و قرار است شیرخوار در منزل بماند، مادر صبح زود به مقداری که نیاز کودک است شیر دوشیده و در فنجان بگذارد و در ساعتی که در منزل نیست کودک از شیر دوشیده شده با فنجان تغذیه شود و پس از آنکه کودک 6 ماهه شد غذای کمکی جهت تغذیه کودک شروع شود * مادران شاغل بایستی شب ها و روزهای تعطیل و هر زمانی که در منزل هستند بیشتر با شیرخوار تماس داشته باشند و به دفعات بیشتر شیر بدهند تا جریان شیر برقرار بماند مادر باید ساعات بیشتری را صرف کودک خود کند و از خانواده جهت کارهای دیگر کمک بگیرد.
دوشیدن شیر مادر
زمانی از روز را میتوان برای دوشیدن شیر انتخاب کرد که سینه پر از شیر باشد. در بیشتر مادران، صبحها سینه ها پرتر است ولی عملاً در هر موقع از روز میتوان سینه ها را دوشید. برای مثال میتوان بعد از هر وعده تغذیه شیرخوار، شیر اضافی را دوشید و ذخیره نمود.
* بهتر است 10 تا 20 دقیقه قبل از شروع دوشیدن شیر، مادر کمی استراحت کند. یک لیوان شیر، آب میوه، چای کم رنگ یا سوپ بخورد. مایعات گرم بیشتر از مایعات سرد به ترشح شیر کمک میکنند.
زمانی از روز را میتوان برای دوشیدن شیر انتخاب کرد که سینه پر از شیر باشد. در بیشتر مادران، صبحها سینه ها پرتر است ولی عملاً در هر موقع از روز میتوان سینه ها را دوشید. برای مثال میتوان بعد از هر وعده تغذیه شیرخوار، شیر اضافی را دوشید و ذخیره نمود
* موقع دوشیدن شیر، مادر باید در وضعیت راحتی باشد، بهتر است بنشیند و اگر ممکن است، پاها را کمی بالا بگذارد. محیط نیز باید ساکت و آرام باشد و به صدا درآمدن زنگ تلفن و یا زنگ منزل و سایر امور باعث قطع دوشیدن شیر نشود.
* هنگام دوشیدن شیر، اگر مادر به کودکش فکر کند و یا تصور شیر دادن و در آغوش گرفتن او را داشته باشد به ترشح و جاری شدن شیر کمک میشود. کنار کودک نشستن و به او نگاه کردن نیز همین اثر را دارد.
* برای بهتر جریان یافتن شیر، توصیه میشود یک حوله گرم و مرطوب به مدت 5 تا 10 دقیقه روی پستان و نوک آن قرار داده شود.
* حمام کردن یا ماساژ دادن هم به این کار کمک میکند، بدین ترتیب که: یک دست زیر سینه و دست دیگر بالای آن قرار گیرد. با حرکت یک یا هر دو دست هم زمان با هم از طرف قفسه سینه به نوک زیر سینه مجاری شیر لمس شده و شیر به طرف مخازن آن که در زیر هاله سینه قرار دارند، جریان پیدا میکند.
* لیوان و نظری که برای دوشیدن و ذخیره کردن شیر مورد استفاده قرار می گیرند، همیشه باید قبلاً جوشانده شوند و پس از خنک شدن مورد استفاده قرار گیرند، شیردوشیده شده را باید بلافاصله داخل یخچال و یا فریزر قرار داد.
* ظرفی که برای فریزر کردن به کار می رود باید فقط تا سه چهارم از شیر پر شود تا جای یخ زدن نیز داشته باشد.
* بهتر است روی ظرف، تاریخ دوشیدن شیر هم ثبت شود تا در هر بار استفاده اول شیرهای قدیمی تر مصرف گردد.
* گرم کردن سریع شیر در روی اجاق یا فر یا ماکروویو باعث میشود که ویتامینهای آن به سرعت تخریب شده و پروتئینهای آن نیز تغییر یابد، این شیر را به مدت نیم تا یک ساعت باید به درجه حرارت بدن برسانید و با چکاندن یک قطره شیر روی ساعد، حرارت مناسب را تشخیص دهید. شیر منجمد شدهای که ذوب و گرم شده ظرف نیم تا یک ساعت باید مصرف شود و هرگز نباید شیر ذوب شده را دو بار فریز نمود.
مدت نگهداری
* مدت نگهداری شیر مادر در دمای اتاق به شرطی كه دور از آفتاب، گرمای چراغ، شوفاژ، باشد، حداکثر 8- 6 ساعت قابل استفاده است.
* اگر امكان استفاده از شیری كه تازه دوشیده شده در ظرف مدت مذكور فراهم نباشد باید آن را داخل یخچال یا فریزر، با ذكر تاریخ دوشیدن شیر قرار داد. شیر دوشیده شده تا 48 ساعت در یخچال معمولی، تا دو هفته در قسمت جایخی یخچال و در فریزرهای معمولی (18- درجه) 3 ماه و در فریزرهای صنعتی (زیر 22 درجه سانتی گراد) تا 6 ماه قابل نگهداری است.منبع : ماهنامه کودک شماره 127- مریم شهبازی کاسوایی / کارشناس مامایی