تب «پلاسکو» و تلنگری برای درمان ریشه ای درد!
ساختمان پلاسکو در آتش سوخت و آوار شد بر سر کسانی که هیچ سودی از آن نبرده بودند اما آیا این حادثه، مانع اتفاق های مشابه بعدی خواهد شد؟ سایر کشورها با متخلفان چنین حوادثی چگونه برخورد می کنند؟
ساختمان پلاسکوی تهران آتش گرفت؛ تعدادی کشته و مجروح بر جای گذاشت؛ تعداد زیادی از مسئولان در جریان بازدید از آواربردای پلاسکو از لزوم ایمن سازی ساختمان ها گفتند. این خلاصه تمام رویدادهایی است که حول حادثه پلاسکو در طول یک هفته گذشته اتفاق افتاد. این‌طور به نظر می‌رسد که طبق روال گذشته تب حاصل از هیجانات این حادثه فروکش می‌کند و تمامی درس‌های آن هم کم کم از ذهن مردم و مسئولان پاک می‌شود اما همچنان تعداد بی‌شماری مراکز مسکونی و تجاری ناایمن به کار خود ادامه می‌دهند!
هیجان حادثه پلاسکو این فرصت را در اختیار مسئولان قرار داد تا حداقل از همراهی افکار عمومی برای اجرای مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق) استفاده کنند. اما به تدریج فرصت فهم مشترک و عمومی از ضرورت اجرای این قوانین از دست می‌رود و مسئولان امر تنها به شعارهای کلیشه‌ای و فاقد ضمانت اجرایی بسنده می‌کنند.
پاساژها، مراکز تجاری و مجتمع‌های مسکونی فراوانی در کشور وجود دارند که فاقد یک سیستم کارآمد و هوشمند برای مقابله با حریق هستند.
ساختمان آلومینیوم و علاءالدین در اولویت
ساختمان آلومینیوم (برادر دوقلوی پلاسکو) ساختمانی تجاری در خیابان جمهوری نرسیده به پل حافظ تهران است. این ساختمان 13 طبقه، با دارا بودن 600 واحد تجاری 52 سال قدمت دارد و فاقد سیستم هوشمند اطفای حریق است. آلومینیوم در سوم مهر ماه 94 حریق گسترده‌ای را تجربه کرد اما همچنان یکی از ناایمن‌ترین مراکز تجاری کشور ماند. آلومینیوم بواسطه کارکرد و نوع سازه از پتانسیل خوبی برای تبدیل شدن به تلی از خاک برخوردار است!
مجتمعی دارای 1100 واحد فروشگاهی که نام آن با خرید و فروش گوشی تلفن همراه گره خورده است. پاساژ علاء الدین 17 ساله ساختمان به نسبت جوانی است اما آن چیزی که احتمال وقوع فاجعه را در این ساختمان بالا برده است تراکم بیش از حد واحدهای تجاری و تهویه ضعیف چنین بنایی است.
علاءالدین با بیش از 6000 مراجعه در ساعت یکی از پرترددترین مراکز تجاری تهران و شدیدا مستعد حادثه است. علاء الدین در بهمن 89، تیر ماه 93 و 11 دی 94 دچار حریق شد اما باز هم این حوادث تغییر قابل قبولی در روش مدیریت این ساختمان ایجاد نکرد. با وجود آنکه طبقه هفتم علاءالدین با رای کمیسیون ماده 100 شهرداری تخریب شد اما همچنان فاصله چشمگیری با استانداردهای مدنظر مبحث سوم مقررات ملی ساختمان دارد.
حوادث مشابه و یک غفلت عمومی
سال 92 بود که با آتش‌سوزی در یک کارگاه تولید پوشاک واقع در خیابان جمهوری دو نفر از کارگران زن برای فرار به پنجره‌های طبقه پنجم این ساختمان آویزان شدند. این دو کارگر خانم به دلیل ناتوانی در استقرار به پایین پرتاب و جان خود را از دست دادند اما همچنان این ساختمان فاقد سیستم اطفای حریق هوشمند و پله اضطراری است.
مرگ دردناک این دو کارگر خانم با وجود بازتاب گسترده خبری باز هم نتوانست مالکان بسیاری از کارگاه‌های تولیدی تهران را برای تجدید نظر در مورد ایمنی ساختمانشان متقاعد کند. سه آتش نشان در این حادثه مجروح شدند.
آذر ماه 95 برج 12 طبقه واقع در بزرگراه اشرفی اصفهانی آتش می‌گیرد و 5 زن در آتش سوزی این برج مجروح می‌شوند. 14 تیر 95 برج طاووس بندر انزلی دچار حریق گسترده می‌شود و سرانجام سیستم اطفای حریق برج و امکانات پیشرفته آتش نشانی به مهار آتش کمک می‌کند. یک آتش نشان اهل بندرانزلی بر اثر دودگرفتگی دچار مشکل تنفسی شد و به بیمارستان آریای رشت منتقل می‌شود. 20 تیر 95 برج 17 طبقه تجاری ، اداری سلمان مشهد در آتش سوخت. در این حادثه 3 نفر از مأموران آتش نشانی دچار مجروحیت جزئی شدند. معاون عملیات آتش‌نشانی علت حادثه را اتصالی سیم‌های برق توصیف کرد و با توجه به گستردگی آتش نداشتن تلفات انسانی را حیرت‌انگیز توصیف کرد.
سایر کشورها چه می‌کنند؟
دولت انگلیس در برابر نادیده گرفتن قواعد ایمنی ساختمان که توسط نهادهای مسئول وضع می‌شود بسیار قاطعانه برخورد می‌کند. برای مثال یک خرده فروش در لندن مبلغ 400 هزار پوند بابت نادیده گرفتن موارد توصیه شده جریمه شده است. به ازای تاخیر در احداث درهای اضطراری 20 هزار پوند، در نظر گرفتن پله اضطراری 50 هزار پوند و در صورت نادیده گرفتن اخطارها صاحب ملک به هشت ماه زندان محکوم می‌شود.
آموزش بخش دیگری از اقدامات دولت این کشور برای جلوگیری از بروز حادثه است که از طریق نصب علائم هشدار دهنده و تابلوهای تبلیغاتی و توزیع بولتن در ساختمان ها انجام می‌شود. حکمت کاوه مالک یکی از مدارس درجه یک انگلیس در سال 2014 به دلیل رعایت نکردن اصول ایمنی مبلغ 20 هزار پوند توسط دادستان جریمه شد.
در ایالات متحده در بازه‌های زمانی خاصی ساختمان‌های مسکونی و تجاری توسط کارشناسان آتش نشانی چک می‌شود. کاری که در ایران نیز انجام می‌شود اما در آمریکا به مالک سه ماه فرصت داده می‌شود تا تجهیزات لازم را برای ساختمان تهیه نماید. پس از گذشت سه ماه و ترتیب اثر ندادن مالک مبلغ 1000 دلار جریمه مالی در نظر گرفته می‌شود این مبلغ تا 4000 دلار قابل افزایش است. طبق قوانین ایالتی ساختمان‌های احداث شده باید مجهز به پله اضطراری و سنسور هشدار دهنده دود باشند.
در سال 2011 دولت استرالیا برای حمایت از شوراها قوانین سخت‌گیرانه‌ای را در مورد رعایت نکردن اصول حفاظت ایمنی در برابر حریق وضع کرد. طبق این قوانین به ازای هر هفته تاخیر در برابر هشدارهای ایمنی کارشناسان مالک ساختمان مبلغ 500 دلار جریمه می‌شود. این مبلغ تا 2000 دلار قابل افزایش است. قوانین در نظر گرفته شده توسط دولت استرالیا بسیار متنوع است و طیف گسترده ای از 100 دلار تا 3000 دلار را شامل می‌شود. بی‌توجهی به اخطارهای مکرر مجازات زندان را برای شخص خاطی در پی خواهد داشت.
اما در ایران؛ یعنی باز هم با فروکش کردن تب حادثه پلاسکو، مسئولان، ایمن سازی بناهای فرسوده و جریمه های کارساز برای مالکان را فراموش خواهند کرد و در انتظار حادثه بعدی می مانند؟
منبع: فارس
