سبک زندگی غلط و کبد چرب کودکان و نوجوانان!

باید توجه داشت که این بیماری نشانه ی خاصی ندارد اما بعد از رعایت نکردن و پیشروی این بیماری در کبد باعث سوء هاضمه شده و در نهایت منجر به مرگ انسان می شود.

کبد دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است. کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی می‌کند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده مشکل داشته باشند، در این کار اختلال رخ می دهد.

وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود. کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد. که 10 تا 20 درصد مردم آمریکا مبتلا به کبد چرب هستند و این آمار برای ایرانیان چیزی بالغ بر 40 درصد است و این هشدار بزرگی برای مردم ایران محسوب می شود. متاسفانه امروز با سبک غلط زندگی و مصرف مواد غذایی مضر، کمی از کودکان و بیشتر، نوجوانان و جوانان از این مشکل درد می کشند.

علائم و نشانه های کبد چرب چیست؟

خستگی و بی حالی

کاهش وزن و اشتها

تهوع

ضعف عمومی

درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم

راه‌های درمان کبد چرب

- داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان می‌کنند مانند متفورمین

- داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب

- مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..

- مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود

- کاهش وزن

- خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری

- مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک

- ترک مخدرات

- ورزش

- خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده - زود پز شده - ترشیجات - رب - سس ها - نمک زیاد - چای پر رنگ - فست فودها - آب همراه غذا - دوغ همراه غذا - تنقلات شور - روغن های سرخ کردنی - لبنیات پر چرب و..

انواع

کبد چرب غیرالکلی، این بیماری زمانی رخ می دهد که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل می شود و جمع شدن چربی در بافت های کبد فرد دچار کبد چرب می گردد این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص می‌شود که ۱۰ درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌گردد. کبد چرب الکلی.

این بیماری جزء اولین مرحله‌های بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان می‌گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گردد.

کبد چرب بارداری. هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با این حال جمع شدن چربی در هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید یا خونریزی شود.

هر چند دلیل این بیماری کاملاً شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی می‌باشد . زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود می‌نمایند.

همه گیری‌شناسی

اغلب بیماران ۴۰تا۶۰ سال سن داشته و بیماری در زنان شایع‌تر است. کبد چرب در کودکان با سن بالاتر از ۱۰سال نیز می‌تواند ایجاد شود. این اختلال کبدی مزمن بوده و برای سال ها پایدار خواهد ماند.

علل ایجاد کبد چرب چیست؟

عادات و رفتارهای غلط بسیاری ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها مصرف الکل و مشروبات الکلی، مصرف مواد غذایی چرب، اضافه وزن، نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید، سوء تغذیه فشار خون بالا، بارداری، مصرف داروهایی همچون آسپرین و نتراسایکلین هستند.

اما علت اصلی بروز کبد چرب ناشناخته است ولی تعدادی از اختلالات بالینی معین به عنوان علل زمینه‌ای شناخته شده اند.

هفتاد درصد بیماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند دیابت و بالا بودن چربی های خون نیز از علل زمینه‌ای آن می باشند. عوامل مختلفی که باعث تغییر متابولیسم در بدن می شوند. شامل کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه، تغذیه وریدی و گرسنگی طولانی مدت نیز ممکن است باعث کبد چرب شوند.

انجام بعضی از جراحی های شکم شامل برداشتن کیسه صفرا، برداشتن قسمتی از روده یا معده، جراحی روی لوزالمعده و مصرف بعضی از داروهای خاص شامل هورمون استروژن، کورتون (استروئیدها، آمبودارون، ناموکسی فن، والبروات سدیم) نیز از علل زمینه ساز کبد چرب هستند.

در کودکان اختلالات مادرزادی شامل سوء جذب چربی ها، سیستیک فیبروزیس و بیماری ویلسون با کبد چرب همراه هستند.

به طور کلی می توان عوامل ایجاد این بیماری را به شرح زیر عنوان کرد:

- رژیم غذایی نادرست

- استرس درونی و نهفته

- مصرف دارو پیش از حد معمول

- مصرف آلووستاتین ها و غذاهای فست فودی

تشخیص

اکثر مبتلایان دارای علامت نیستند، گاهی فرد از درد شکم در ناحیه کبد احساس درد و پری می نماید و به ندرت احساس ناراحتی در قسمت فوقانی و راست شکم و خستگی وجود دارد. گاهی به دنبال بررسی‌های اتفاقی آزمایشگاهی کشف می‌شود. در بررسی‌های معمولی، آنزیم‌های کبدی افزایش یافته‌اند و در صورت شک به این اختلال اقدام‌های بعدی برای کشف علت زمینه‌ای و بررسی سایر علل بیماری کبدی ضروری است . آزمایش های لازم برای قند و چربی‌های خون و همچنین برای ویروس های هپاتیتی ضروری است. با مطالعات تصویربرداری مانند سونوگرافی، تجمع چربی در کبد نشان داده می‌شود. اگر تمامی راه‌های منتهی به تشخیص میسر نباشد و نیز گاهی برای اثبات تشخیص، نمونه برداری از کبد و مطالعه میکروسکوپی بر روی آن لازم است، ولی گاهی نمونه برداری انجام نمی‌شود و بیمار به مدت ۶ ماه تا یک سال از نزدیک زیر نظر گرفته می‌شود تا طبیعی شدن آنزیم‌های کبدی به دنبال درمان اختلالات زمینه ساز اثبات گردد.

منبع : ماهنامه کودک شماره 113