حکم نگهداری از سگ در خانه!

در آموزه‌های دینی، با در نظر گرفتن مصالح و مفاسد، درباره نگهداری برخی حیوانات در محل زندگی انسان توصیه‌هایی شده، چنان‌که از نگهداری برخی نهی شده است که می‌توان روایات فراوان در نهی از نگهداری سگ به‌عنوان حیوانی نجس را مدنظر قرارداد.

فرآوری: تیموری/کارشناس حوزه - بخش احکام اسلامی تبیان

متأسفانه برخی افراد با نادیده گرفتن آموزه‌های دینی و ضعف هویتی دینی در راستای تقلید کورکورانه از مؤلفه‌های فرهنگی غرب و بی‌توجهی مفرط به مفاسد موجود در نگهداری سگ به‌ عنوان حیوانی نجس برآمدند، در حالی ‌که نگهداری این حیوان در خانه در منابع روائی و دینی به ‌شدت مورد نکوهش پیامبر اکرم صلوات الله علیه و ائمۀ معصومین علیهم السلام قرار گرفته است، گرچه همین سگی که در اسلام عین نجاست دانسته شده، دارای منافعی بوده و در فقه اسلامی خرید و فروش آنها جهت استفاده از نگهبانی، شکار و ... صحیح است، لیکن با تأمّل در آموزه‌های دینی باید به این نکته اذعان نمود که از برخی حیوانات همچون سگ باید در حد لزوم و برای اموری مانند نگهبانی منازل، دام و یا شکار و یا جهت کاربردهای جدیدی همانند جستجوی مواد منفجره، مواد مخدر و نیز عملیات امداد و نجات در زلزله‌ها و بلایای طبیعی و موارد مشابه دیگر بهره گرفت، نه اینکه فضای اجتماعی جامعه به سمت نگهداری از این حیوان در خانه کشیده شود و این همزیستی نامأنوس به تقلید از سبک غربی‌ها بدان جا منتهی شود که ارتباط با سگ‌ها، جایگزین ارتباطات اجتماعی برای برخی انسان‌ها گردد!

در تشریح نهی آموزه‌های دینی از نگهدارى سگ در منزل باید به شیوع بعضى میکروب‌ها و امراض از قبیل هارى و جنون و  لزوم رعایت احکام طهارت و نجاست و نیز اعمال عبادی هر فرد مسلمان و بسیاری از مفاسد دیگر اشاره نمود. بنابراین، خداوند چیزهایی را به جهت انواع مفاسد و ضررهایی که در آنها وجود دارد، نجس دانسته و از مردم خواسته است تا استفاده از آنها را نه ممنوع، بلکه محدود سازند تا زندگی سالم و پاکی داشته باشند.

در تبیین روایات مربوط به نکوهش و نهی از نگهداری سگ در خانه باید گفت، امام صادق علیه الاسلام می‌فرمایند: در خانه‌ای که در آن سگ نگهداری می‌شود، نماز گزارده نمی‌شود، زیرا فرشتگان داخل خانه‌ای که در آن سگ نگهداری شود نمی‌گردند، مگر اینکه سگ شکاری بوده و او را در قسمت جداگانه‌ای نگهداری نمایند که در این صورت ایرادی ندارد.

هم‌چنین در کتاب مفاتیح الحیات از علامه جوادی آملی آمده است: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: خانه‌ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در‌نمی‌آیند. امیرمومنان علی علیه الاسلام فرمود: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید.

لذا اشارات صریح ائمۀ اطهار علیهم السلام در نکوهش نگهداری از سگ، مگر در مواردی که از سوی آموزه‌های دینی برای منافع عقلایی استثنا شده است، مبیّن مفاسد بی‌شمار نگهداری این حیوان نجس در منزل است، از این ‌رو اهتمام جامعۀ اسلامی به رعایت این امور و اجتناب از مؤلفه‌های وارداتی غرب از قبیل نگهداری سگ در منزل می‌تواند از بروز بسیاری از تبعات موجود در این امر جلوگیری نماید.

نظر رهبر انقلاب و آیت الله مکارم شیرازی درباره سگ خانگی:

بسمه تعالی

محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مدظله العالی)

سلام علیکم

احتراما با توجه به افزایش خرید و روش سگ های خانگی - زینتی در شهرهای بزرگ کشور و تردد این سگ ها در معابر عمومی و اماکن جمعی و با توجه به معذب بودن بخش کثیری از افراد جامعه نسبت به حضور این حیوان در فضای زندگی شهری و آپارتمان نشینی خواهشمندیم نظر اسلام در این مورد را اعلام بفرمایید و این نکته که نجاست سگ در قرآن نیامده است آیا مجوز نگهداری سگ است؟

پاسخ:

بسمه تعالی

متاسفانه تقلید کورکورانه از غرب آثار زیانباری دارد که از جمله همین مساله سگ دوستی است و بسیارند کسانی که در غرب سگشان را از زن و فرزندشان بیشتر دوست می دارند و در مورد نجاست سگ روایات بسیار زیادی داریم که حتی ظرف نیم خورده آن به روش خاصی تطهیر می شود و این که در قرآن نجاست سگ نیامده دلیل بر چیزی نمی شود، بسیاری از واجبات و محرمات به طور صریح در قرآن نیامده حتی عدد رکعات نماز در قرآن نیست بلکه ارجاع به سنت پیامبر اکرم(ص) و ائمه شده است. / ناصر مکارم شیرازی

آنچنان که در پاسخ معظم له دیده می شود تکیه آیت الله مکارم شیرازی بر تقبیح تقلید کورکورانه و نه جنبه عقلانی نگهداری از سگ بوده و صرف عواطف بیش از حد معمول ، دارای آثار زیانبار معرفی شده است. نکته مهم آنکه در این استفتاء که پرسشگر کوشیده است حرام بودن یا جایز نبودن نگهداری از سگ را در پاسخ مشاهده نماید به این موضوع اشاره ای نشده است و چه بسا پاسخ هوشمندانه آیت الله مکارم شیرازی جامعه را به سوی توجه به جنبه های عقلانی نگهداری از حیوانات در صورت لزوم رهنمون می سازد.

پاسخ دفتر آیت الله خامنه‌ای :

اگر سگ نگهبان باشد فی نفسه اشکال ندارد.

نگهداری سگ از نظر اسلام :

پرسش :

سؤالى که بنده مطرح مى سازم سؤالیست که براى اکثر هم رشته اى هاى خودم یعنى رشته دامپزشکى مطرح است و آن این است که چرا على رقم این که ما در احادیث و کتب اسلامى همواره شاهد بیان این مطلب بوده ایم که ما باید در کنار مخلوقات خدا و با مهربانى کردن با آنها زندگى کنیم و در مورد سگ این مطلب چه در رساله حضرت امام(ره) و چه در بسیارى از منابع شرعى عنوان شده، در کشورمان برخوردهایى علیه سگداران انجام مى گیرد؟ و آیا این برخوردها از نظر شرعى مورد تأیید است؟ البته ممکن است چنین تصوّر شود که نگهدارى سگ تنها وسیله اى است جهت تفریح و شاید این مطلب فراموش شده است که خداوند در هیچ موجودى پس از انسان به اندازه سگ قدرت درک احساس دوستى و دوست داشتن را قرار نداده است و همان طور که ما مسلمانان معتقدیم هر نیازى که در یک موجود وجود دارد قطعاً پاسخى برایش وجود دارد و در مورد این حس سگ پاسخى به جز ارتباط برقرار کردن با یک انسان (البته بر اساس احکام اسلامى) موجود نیست، آیا اگر ما این مسئله را فراموش کنیم در حقیقت قوانین الهى را فراموش نکرده ایم آیا اگر به مبارزه با عشقى که خداوند در نهاد یک جاندار زبان بسته قرار داده است بپردازیم دچار معصیت نشده ایم؟

پاسخ :

سگ براى مقاصد مختلف از قبیل پاسبانى خانه و گله و براى شکار و همچنین مقاصد پلیسى مى تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ولى از آنجا که موجود آلوده اى است و ممکن است بیمارى هاى مختلفى را به انسان منتقل سازد از آنچه به صورت فرهنگ سگ بازى غربى دیده مى شود جلوگیرى کرده است. در عین حال اسلام اجازه نمى دهد حتّى سگ هاى ولگرد را آزار کنند مگر این که به صورت خطرى درآیند. غذا دادن به آنها نیز کار خوبى است.

به همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان :

پرسش :

همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان، و نگهدارى آن در خانه، که نوعى تقلید از بیگانگان است، چه صورت دارد؟

پاسخ :

این کارها شایسته مسلمانان با شخصیّت نیست، و از جهات شرعى مشکلات زیادى ایجاد مى کند.

منابع:

هدانا

خبر گزاری فارس

پایگاه خبری حکیم مهر