محدّثه بودن فضیلت است یا ویژگی خاص؟!
حضرت زهرا سلام الله علیها که بنابر منابع متقن فریقین سرور بانوان عالم هستند دارای مقامات مختلفی بوده که ایشان را نسبت به سایر بانوان متمایز کرده است. محدّث بودن ایشان یکی از این ویژگی ها است.
فرآوری: محمد باعزم - بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
هر كلامى كه از طریق شنیدن یا وحى، چه در خواب و چه بیدارى به انسان برسد، به آن حدیث گویند و همچنین تحدیث را به معناى نقل خبر، چه كم و چه زیاد، دانسته اند و در موارد بسیارى نیز واژه «حدیث» كه اسم است جانشین مصدرش، یعنى تحدیث مى شود. در منابع حدیثى شیعه و سنّى، تفسیرهاى خاصى از تعبیر محدَّث بیان شده و این عنوان، مقامى متمایز از دیگر عنوان هاى مشابه معرفى شده است. آنچه در روایت یاد شده و دیگر روایات به عنوان تبیین معناى تحدّث ذكر شده، در این نكته مشترك است كه محدَّث كسى است كه كلام فرشتگان را مى شنود، اگر چه نحوه شنیدن و درك كردن معنا به شكل هاى مختلفى گفته شده است.
محدّث لزوما باید پیامبر یا نبی باشد؟
"محدث"کسی است که صدائی را می شنود ولی شاهدی را یعنی صاحب صدارا نمی بیند. مرحوم کلینی در کافی نقل کرده است از امام صادق علیه السلام: "شاهدی را نمی بیند"، معنایش این است که صاحب صدا را حاضر نمی بیند که در حقیقت کلمه"شاهدا"مفعول فعل"نمی بیند"است، ممکن هم هست مفعول نباشد بلکه حال باشد از فاعل"نمی بیند"و معنایش این باشد که محدث در حالی که خود شاهد است کسی را نمی بیند.
روایت نشان می دهد که محدّث بودن لزوما نبی و پیامبر می تواند نباشد اما در عصمت باید همانند انبیای الهی باشد. موضوع محدّث بودن تقریبا در مورد ائمه معصومین علیهم السلام یکسان و قابل تایید است و حتی منابع فریقین به این موضوع اشاره می کنند اما آنچه که حائز اهمیت است محدّث بودن حضرت زهرا سلام الله علیها است که بنابر روایات شیعی ایشان نیزمحدّث هستند.
چگونه می توان اثبات کرد؟!
صحبت کردن فرشته الهی با شخصیت پاک عالم که بنابر منابع فرقین سرور تمام زنان اهل عالم است امری محال نمی باشد اما بهترین دلیل و شاهد بر این کلام، سخن خداوند است در قرآن کریم زمانی که جبرئیل با مریم مقدس، ساره همسر حصرت ابراهیم و مادر حضرت موسی علیهم السلام سخن گفته است:
حضرت زهرا سلام الله علیها که بنابر منابع متقن فریقین سرور بانوان عالم هستند دارای مقامات مختلفی بوده که ایشان را نسبت به سایر بانوان متمایز کرده است. محدّث بودن ایشان یکی از این ویژگی ها است.
1. گفتگوى فرشتگان با حضرت مریم علیهاالسلام . در چندین آیه از قرآن به صراحت این گفتگو گزارش شده است. در جایى مى فرماید: «وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللّه اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِینَ و [به یاد آور] هنگامى را كه فرشتگان گفتند: اى مریم ! خدا تو را برگزیده و پاك ساخته و بر تمام زنان جهانیان، برترى داده است». قطعاً حضرت مریم علیهاالسلام از انبیا نبوده و با این حال فرشتگان بر وى نازل شدند و با او سخن گفته اند. وقوع این گفتگو خود قوى ترین دلیل بر امكان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیا است.
2. گفتگوى فرشتگان با ساره، همسر حضرت ابراهیم علیه السلام . در آیات قرآن چنین آمده است كه: فرشتگانِ فرستاده خداوند، آنگاه كه نزد حضرت ابراهیم علیه السلام بودند از سوى ساره پذیرایى شدند و ایشان بشارت تولد اسحاق را به ساره دادند و در برابر تعجب وى، از كار و قدرت خداوند، رحمت و بركات او را بر خانواده اش گوشزد كردند:
«وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِیمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا سَلاَماً قَالَ سَلاَمٌ... * وَامْرَأَتُهُ قَائِمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِن وَرَاءِ إِسْحَاقَ یَعْقُوبَ * قَالَتْ یَا وَیْلَتَى ءَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهذَا بَعْلِى شَیْخاً إِنَّ هذَا لَشَى ءٌ عَجِیبٌ * قَالُوا أَتَعْجَبِینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَیْكُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ. فرستادگان ما [فرشتگان] براى ابراهیم بشارت آوردند: گفتند سلام [او نیز] گفت سلام... و همسرش ایستاده بود. [از خوشحالى] خندید، پس او را به اسحاق و بعد از او، به یعقوب بشارت دادیم. گفت: اى واى بر من ! آیا من فرزند مى آورم در حالى كه پیرزنم، و این شوهرم نیز پیرمردى است؟ ! این براستى چه چیز عجیبى است ! گفتند: آیا از كار خدا تعجب مى كنى؟ ! این رحمت خدا و بركات او بر شما خاندان است». قطعاً ساره مقام نبوت نداشته، اما به تصریح قرآن كریم مخاطب كلام فرشتگان قرار گرفته است.
3. وحى به مادر حضرت موسى علیه السلام . قرآن كریم در مقام بیان داستان حضرت موسى علیه السلام به صراحت از وحى به مادر او پس از تولد وى سخن مى گوید: «وَ أَوْحَیْنا إِلى أُمِّ مُوسى أَنْ أَرْضِعِیهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِى الْیَمِّ وَ لا تَخافِى وَ لا تَحْزَنِى إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْكِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ. و ما به مادر موسى الهام كردیم كه او را شیر ده و هنگامى كه بر او ترسیدى، وى را در دریا (ى نیل) بیفكن و نترس و غمگین مباش كه ما او را به تو باز مى گردانیم و از رسولان قرارش مى دهیم».
نتیجه ای که می توانیم بگیریم: حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام همچون امامان علیهم السلام ، محدَّثه بوده است. در همین روایات شكل تحدیث با آن حضرت نیز به گفتگوى فرشتگان و به شكلى كه صداى آنان را مى شنیده اند، تفسیر شده است. نتیجه این گفتگوها در كتابى با نام مصحف فاطمه زهرا علیهاالسلام گرد آمده است.منابع:
1. پایگاه اطلاع رسانی حدیث نت
2.پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت