یافتن آنتی‌بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه نهمیافتن آنتی‌بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه سوم
هدف: در این پروژه می خواهیم بدانیم باکتری های بدن مان به چه آنتی بیوتیک هایی حساس و به کدام ها مقاوم است، تا درصورت لزوم بتوانیم با آنها مقابله کنیم.
حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: 6 هفته
هزینه برآوردی: متوسط
سطح دشواری: متوسط
ادامۀ روش کار...
مرحله سوم: رنگ‌آمیزی گرم
باکتری خالص را رنگ آمیزی گرم كنید. (این نوع روش رنگ آمیزی در پروژه قبل به طور مفصل توضیح داده شده است). یكی از عواملی كه سبب تأثیر متفاوت آنتی‌بیوتیك ها بر باكتری های مختلف می‌شود جنس دیواره است به همین دلیل بعضی از آنتی‌بیوتیك ها بر باكتری های گرم مثبت مؤثر بوده و بعضی بر باكتری های گرم منفی و دسته ای نیز بر هر دو. در این پروژه از آنتی‌بیوتیک هایی استفاده می‌شود که بر هر دو نوع گرم مثبت و منفی موثرند.
مرحله چهارم: روش آنتی‌بیوگرام
لوله آزمایشی استریل برداشته و در آن حدود 4 سی‌سی سرم فیزیولوژی بریزید سپس کمی از باکتری خالص را به کمک سواب در آن حل کنید به اندازه ای که کدورت محلول باکتری مثل کدورت 2 گرم نمک در 4 سی‌سی آب مقطر شود. سواب را از محلول باکتری خارج كرده و بر تمام سطح پلیت بكشید (کشت چمنی دهید) طوری که جایی از سطح محیط باقی نمانده باشد که آغشته به باکتری نباشد. 5 دقیقه صبر کنید تا محلول باکتری جذب محیط شود.
سپس پنسی را برداشته روی شعله بگیرید تا استریل شود و به کمک آن دیسک های آنتی بیوتیک را با فاصله بر روی محیط قرار دهید. بهتر است در هر محیط از 3 نوع دیسک مختلف استفاده شود به طوری که حداکثر فاصله را با یکدیگر و با دیواره‌ی پلیت داشته باشند تا هاله‌ها به طور کامل قابل مشاهده باشد. بعد از قرار دادن دیسک ها کمی آنها را با پنس فشار داده تا هنگام برگرداندن پلیت از سطح محیط کنده نشوند.
کشت چمنی (Spread plate )
کاربرد: زیاد کردن باکتری و انجام تست آنتی بیوگرام
ابزار کشت: سواب
برای انجام این نوع کشت به روش زیر عمل کنید:
سوابی که در اتوکلاو استریل شده است را آغشته به باکتری کرده و بر روی محیط کشت در سه جهت مخالف بكشید و در پایان نیز دور محیط را سواب بكشید تا هیچ جای خالی برسطح محیط نمانده باشد.
کشت چمنی
اگر دیسک آنتی بیونیک نداشتیم چه کار کنیم؟
خودمان می توانیم با کاغذ صافی بسازیم: کاغذ صافی را با پانچ سوراخ سوراخ می کنیم و بعد دایره‌های درآمده از پشت پانچ را به عنوان پایه دیسک استفاده می کنیم. آنتی بیوتیک مورد نظر را که به صورت قرص یا کپسول است در شرایط استریل با آب استریل (آب تزریقی) مخلوط کرده سپس کاغذ‌ها را نیز که قبلاً استریل کرده‌ایم، درون محلول می‌اندازیم؛ به این ترتیب ما دیسک های آنتی بیوتیکی استریل خواهیم داشت.
توجه: تمام مراحل بالا باید در شرایط استریل یعنی کنار شعله و در صورت امکان زیر هود میکروبیولوژی انجام شوند.
پلیت ها را وارونه کرده و در دمای 37 درجه‌ی سانتی‌گراد (دمای بدن انسان) در انکوباتور قرار دهید. 48 ساعت زمان دهید تا باکتری ها رشد کنند.
نتایج قابل مشاهده
- آیا بر روی محیط‌های کشت، هاله عدم رشد وجود دارد؟
پلیت ها را از انکوباتور در آورده جلوی نور گرفته و هاله ها را بررسی كنید.
توجه توجه!! این باکتری ها قدرت بیماری زایی دارند؛ لذا هنگام کار حتماً از دست کش یک‌بار مصرف استفاده کنید و از باز کردن درِ پلیت ها نیز خودداری کنید.
- قطر هاله ها چه قدر است؟
با استفاده از یک خط‌کش قطر هاله ها را زیر نور لامپ اندازه‌گیری كنید و جدول مربوط به آنتی بیوتیک ها و قطر هاله عدم رشد باکتری های بدن تان را رسم كنید.
- آیا باکتری های ما به آنتی بیوتیکی حساس هستند؟
آنتی بیوتیک هایی که اطراف خود هاله نداده‌اند یعنی توان مقابله با باکتری را نداشته و باکتری به آن مقاوم است. از طرفی تنها وجود یک هاله نیز برای اثبات حساس بودن باکتری به آن آنتی‌بیوتیک کافی نیست. باید قطر هاله از اندازه‌ی معینی بیشتر باشد. اندازه های مربوط به هر آنتی‌بیوتیک هم در جدول هایی در کتاب ها وجود دارد؛ در جدول زیر نیز اعداد مربوط به قطر هاله آنتی بیوتیک های مورد استفاده در این پروژه آمده است.
جدول 5 مقاومت آنتی بیوتیكی
| آنتی‌بیوتیک | قطر مقاوم | قطر حدوسط | قطر حساس |
| تتراسایکلین | 14 | 15-18 | 19 |
| کلرامفنیکل | 12 | 13-17 | 18 |
| آمپی سیلین | 13 | 14-16 | 17 |
| تری متوپریم | 10 | 11-15 | 16 |
| استرپتومایسین | 11 | 12-14 | 15 |
| نالیدیکسیک اسید | 13 | 14-18 | 19 |
جدول ثبت نتایج:
نام آنتی بیوتیک | قطر هاله عدم رشد | مقاومت یا حساس بودن |
این جدول برای باکتری نمونه گیری شده از......................................... کامل شده است.
سؤالاتی كه بعد از انجام پروژه می توانید به آنها پاسخ گویید.
1- آیا می توان بلافاصله بعد از نمونه گیری از گلوی بیمار، روش آنتی بیوگرام را اجرا كرد؟ چرا؟
2- باكتری های كدام قسمت از بدن خود را مقاوم تر از سایر باكتری ها دیدید؟ آیا بین محل زندگی آن باكتری ها و مقاومت آنها ارتباط معنا داری پیدا می كنید؟
3- یكی از مشكلاتی كه امروزه جوامع مختلف با آن روبه‌رو هستند مقاومت آنتی بیوتیكی است. به‌نظر شما استفاده‌ی بی رویه از آنتی بیوتیك ها چگونه می تواند منجر به افزایش مقاومت باكتری ها گردد؟
منابع
1- برهانی‌فر. ایمان، یوسفی بهزادی، رضا. آزمایشگاه میكروبیولوژی پزشكی، انتشارات آبنوس، 1387.
2- نایدو. نوبل، نایدو.جی، میكروارگانیسم‌ها و انسان. مترجم: مینا افسری‌نژاد، انتشارات فاطمی، 1376.
3- اوحدی نیا. حسن، روش های عملی میكروبیولوژی. انتشارات كلمه، 1366.
4- جاوتز و همكاران، میكروب شناسی پزشكی جاوتز. مترجم: دكتر محمدكریم رحیمی و همكاران، انتشارات فروزش، 1387.
* سایت زیر مربطو به یكی از مجلات بین‌المللی ایرانی در زمینه میكروبیولوژی است كه اطلاعات مفیدی در ارتباط با پروژه های به روز میكروبیولوژی به شما می دهد:
مطالب مرتبط:
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه اول
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه دوم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه سوم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه چهارم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه پنجم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه ششم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه هفتم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه هشتم
یافتن آنتی بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه نهم
یافتن آنتی‌بیوتیك های مناسب برای انواع باکتری های بدن، جلسه دهم
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهبان رحیمی فر
تنظیم: زینب شاه مرادی
