نگاه آیت الله هاشمی به سینما

مرور دیدگاه چند سینماگر درباره آیت الله هاشمی رفنسجانی.

سیدجمال ساداتیان تهیه کننده سینما و مسئول دفتر سابق آیت الله هاشمی رفسنجانی (ره) از خاطرات 14 ساله خود با این مقام سیاسی سخن گفت.سیدجمال ساداتیان تهیه کننده سینما و مسئول دفتر سابق مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی گفت: این واقعه بسیار دردناک بود و من را یاد خاطرات 14 سالی که در ارگان های مختلف در خدمت ایشان بودم انداخت.

وی افزود: من از سال 60 الی 68 به عنوان مسئول دفتر ایشان و پس از آن در گروه مشاورین ریاست جمهوری در خدمتشان بودم.ساداتیان درباره نگاه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی به هنر و سینما تاکید کرد: در دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر با ایشان به اختتامیه مراسم در تالار وحدت دعوت شدیم که ایشان در سخنرانی در ان جلسه کاربرد سینما را بسیار درست و ارزشمند میدانستند و با صبحت های تخصصی که درباره سینما انجام دادند همه را بهت زده کردند.تهیه کننده فیلم سینمایی «به رنگ ارغوان» یادآور شد: دیشب که به حسینیه حضرت امام (ره) در جماران رفتم و پیکر ایشان مواجه شدم تمامی خاطراتم مثل یک فیلم از جلوی چشمان گذشت چرا که ایشان به عنوان وکیل بنده و مقام معظم رهبری به عنوان وکیل همسرم عقد ما را جاری کردند و تمام سال هایی که در خدمتشان بودم برایم سراسر خاطره است.

ساداتیان گفت: در سالهای دفاع مقدس بسیاری از امور به مقام معظم رهبری و آیت الله هاشمی ارجاع داده میشد که ایشان هم با صعه صدر تمام با مشکلات برخورد و امور را مدیریت میکردند. ایشان بسیار باهوش و با تدبیر بودند و حس وطن دوستی و تقید ایشان حسی ناب بود.این تهیه کننده سینما ادامه داد: ایشان همیشه سعی کردند تا جلوی افراطی گری ها را بگیرند که همیشه ام با هجمه های گسترده روبرو میشدند.ساداتیان در پایان تاکید کرد: همه باید با تدبیر و نگاهی فراجناحی در جهت انسجام ملی کشور تلاش کنیم و گرایش های مختلف را نیز در نظر بگیریم.

موافقت هاشمی برای ساخت فیلم زندگی

کارگردان «کلاه پهلوی» از دیدار خود با مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی در ارتباط با ساخت زندگی وی سخن گفت.ضیا الدین دری کارگردان و نویسنده در ارتباط با ساخت زندگی مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی یار دیرین امام خمینی «ره»، بیان کرد: حدود دو الی سه سال قبل با وی در ارتباط با ساخت فیلمی در مورد زندگینامه او صحبت کردیم که آیت الله به صورت شفاهی موافقت کردند که البته این مسئله در همین مرحله متوقف ماند. وی در ادامه اضافه کرد: سال 93 مجددا ایشان را دیدم و از وی درخواست کردم تا شرایط را برای دسترسی به یک سری از منابع تحقیقاتی مثل منابعی که مثلا در بعضی از کشور های خارجی در ارتباط با شخصیت های برجسته وجود دارد، مهیا کنند که مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی گفتند من روحانی هستم و لباس روحانیت بر تنم است، این مسائل را از طریق برادرم محمد هاشمی باید پیگیری کنید، هرچند که نمیدانم جایز است در زمان حیاتم فردی نقشم را بازی کند یا خیر! که البته در سریال «معمای شاه» شاهد صحنه های از حضور هاشمی رفسنجانی با متقاعد کردن آیت الله هستیم.

دری با اشاره به جایگاه و نقش پررنگ آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال 42 تا به امروز در تاریخ معاصر ایران، گفت: پس از گفتگوهایی که با آیت الله داشتیم در ابتدا به این توافق رسیدم که فرازهایی از زندگی ایشان را به تحریر درآوریم. حقیقتا انجام کار پژوهشی و تاریخی بر زندگی مرحوم هاشمی رفسنجانی دارای پیچیدگی های بسیاری است زیرا به ندرت در تاریخ شاهد حضور نیم قرن فعالیت فردی در ادوار سیاسی مختلف بوده‌ایم. کارگردان «کیف انگلیسی» تصریح کرد: ایده ال من از کار پژوهشی و تحقیقاتی  حاکی از این است که حداقل حاصل تلاش بیش از شش دهه مرحوم آیت الله هاشمی برای انقلاب اسلامی نوشته شود تا  نسل جوان و آینده بتوانند با مسیر زندگی وی آشنا شود و به علم و دانش مطلوبی از فعالیت های مرحوم هاشمی دست پیدا کند و در مجموع محتوای این کتاب باعث  ارتقای شناخت جوانان نسبت به هاشمی  می شود.

ضیا الدین دری در ارتباط با ساخت زندگی «آیت الله هاشمی» از کتاب خاطرات وی، گفت: در حال حاضر خاطرات وی تا سال 1372 عرضه شده است و در چنین حالتی باید بیش از بیست سال صبر کنیم تا به همه فصل های خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی دسترسی پیدا کنیم که مسلما انجام این کار خیلی دور از ذهن است. وی با اعلام اینکه انگیزه و دغدغه برای ساخت زندگی آیت الله هاشمی رفسنجانی در من وجود دارد، بیان کرد:  در حال حاضر نمی‌خواهم در این باره نظر شخصی بدهم، چرا که پس از جایگاه مقام معظم رهبری، هاشمی رفسنجانی هم جایگاه ویژه‌ای دارد و وی به عبارت دیگر نماینده روحانیت در حوزه سیاست بود و جایگاه ایشان در انقلاب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.دری خاطرنشان کرد: در حال حاضر با توجه به درگذشت آیت الله هاشمی دسترسی به منابع تحقیقاتی و اطلاعاتی بسیار سخت شده است و همین امر نگارش کتاب و ساخت فیلمی در ارتباط با وی را سخت می کند که حالا باید ببینیم در آینده چه اتفاق هایی در این زمینه رخ می‎دهد.

این کارگردان در خاتمه با اعلام اینکه پس از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی شاهد فصل جدیدی از سیاست در کشورمان خواهیم بود، گفت: تا به امروز موافقان و مخالفان به همراه مردم همواره عادت به حضور هاشمی رفسنجانی در شرایط خاص بودند و به نوعی جامعه، سیاست بدون هاشمی را تمرین نکرده است و در مجموع شاهد دور جدید از سیاست در کشورمان خواهیم بود.

بازخوانی یک گفت و گو با کمال تبریزی

بی‌شك متفاوت‌ترین فیلم تبلیغاتی چند دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری متعلق به كمال تبریزی است. آیت الله اكبر‌هاشمی رفسنجانی در این فیلم از داخل منزلش درحال انجام امور روزانه با لحنی متفاوت درباره دلمشغولی‌هایش با مردم سخن گفت. اما همین فیلم به ظاهر ساده آنچنان سروصدایی به پا كرد كه تا چند روز فیلم و سازنده‌اش نقل محافل مردمی و سوژه سایت‌های ایرانی و خارجی بود و آنطور كه كارگردانش می‌گوید تاثیر زیادی روی آرای مردم گذاشت. در این مجال گفته های کمال تبریزی را مرور می کنیم:

*از موقعی كه می‌خواستیم پروژه را شروع كنیم تقریبا می‌توانم بگویم كه ایشان در كاری كه ما می‌كردیم دخالتی نكردند. تنها درباره متن فیلم نظر می‌دادند. ایشان كاملا تسلیم بودند، یعنی می‌گفتند هر كاری كه شما دوست دارید، انجام دهید. فقط در باره متنی كه قرار بود خودشان بخوانند طبیعتا اصلاحاتی انجام دادند. طراحی و پیشنهاد متن از طرف آقای‌هاشمی بود و بعد خودمان آن را نوشتیم. فكر می‌كنم كه آقای اردشیر رستمی {بازیگر نقش شهریار} هم به ما كمك كرد. آقای هاشمی خودش را سپرده بود به تیمی كه این كار را انجام می‌داد و این مثبت‌ترین ویژگی ایشان است.

*كاملا سینمایی با این فیلم برخورد كردیم. یعنی از ابتدا به دنبال این بودیم كه به سراغ كدام یكی از ویژگی‌های ایشان برویم. مثلا به این فكر كردیم كه باید چه موضوعی را درباره آقای‌هاشمی مطرح كنیم و از چه جنسی باید باشد كه بتواند مردم را تحت تاثیر قرار دهد. اصلا به این فكر نمی‌كردیم كه یك فیلم تبلیغاتی بسازیم. بیشتر در این فكر بودیم، كاری كنیم كه بیننده نسبت به این شخصیت حس دوباره‌ای پیدا كرده و به آن نزدیك شود. درست مثل كاری كه شما در فیلم داستانی معمولی انجام می‌دهید تا این ارتباط برقرار شود. در بعضی از لحظات امكان اینكه تصویر این حس را به وجود آورد، نبود و نریشن این كار را انجام داد. در اینجاست كه نریشن خیلی تعیین‌كننده می‌شود.

*ایشان فرم خاصی صحبت می‌كردند و ما بهشان توضیح دادیم كه این شكل باید كاملا درونی باشد و نباید مثل سخنرانی پشت تریبون نماز جمعه جملات را ادا كند. ایشان هم واقعا خوب از عهده این كار برآمدند. یك بار برایشان توضیح می‌دادیم كه این متن را باید اینطور بگویید و ایشان در همان بار اول به خوبی جملات را بیان می‌كردند.

*وقتی شما به طور مثال از آقای انتظامی می‌خواهید فیلم مستند بسازید اما و اگرهایی دارد اما آقای‌هاشمی حتی یك بار هم به ما نگفت كه چرا این پلان را می‌گیرید. بعضی وقت‌ها می‌گفتیم این كار را دو، سه بار انجام بدهید و بنده خدا شكایتی نكرد و واقعا همكاری می‌كردند.

منابع: دیباچه /برنا/هشهری جوان