مشاهده فعالیت آنزیم كاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه دوم
هدف: در این پروژه، آنزیم کاتالاز به عنوان یک مدل آنزیمی که قابل استخراج از گیاهان مختلف است، معرفی شده و با استفاده از روشی ساده و ابتکاری سرعت عمل آن اندازهگیری میشود.
حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: 4 هفته
هزینه برآوردی: كم
سطح دشواری: متوسط
برای مطالعه آنزیم کاتالاز ابتدا آن را از سیب زمینی استخراج میکنیم. در گام های بعدی تاثیر دما را بر فعالیت آن مشاهده می کنیم. در جلسه بعد با روشی برای اندازه گیری سرعت آنزیم آشنا می شویم که با استفاده از این روش اثر غلظت و سولفات مس را بر روی فعالیت آنزیم را بررسی خواهیم نمود. قبل از شروع وسایل و مواد لازم را تهیه کنید. در اینجا سعی شده است از مواد و وسایل ساده که در آزمایشگاه مدرسه ها معمولا وجود دارد استفاده شود. برای آنکه خیلی زود با قدرت آنزیم کاتالاز آشنا شوید توصیه می¬شود تردستی های که در ابتدای این جلسه آورده شده است را انجام دهید.
وسایل مورد نیاز:
- سیبزمینی
- مخلوطكن
- یخ
- 500 میلیلیتر آب اكسیژنه 1%
- 1 لیتر آب مقطر
- كاغذ صافی
- دماسنج
- 5 عدد بشر 50 میلیلیتری
- لوله آزمایش و جالولهای
- استوانه مدرج
- پنس
- 10 میلیلیتر محلول سولفات مس 1/0 نرمال
- دستكش لاتكس
- لنست
- پنبه
- الكل
- لام شیشهای
تردستی علمی
قبل از انجام مراحل اصلی با دو تردستی ساده آشنا میشوید. برای توجیه علمی اتفاقاتی که رخ میدهد، بیشتر فکر کنید.
موتور سیب زمینی را روشن كنید:
برای این قسمت تنها به یک قطعه سیب زمینی، یک استوانه مدرج به حجم 200 میلی لیتر و مقداری آب اکسیژنه و آب احتیاج دارید.
یک قطعه کوچک سیب زمینی را داخل استوانه مدرجی که تا نیمه از آب پر شده است بیاندازید. چند ثانیه ای صبرکنید تا سیب زمینی کف ظرف قرار گیرد. آب اکسیژنه را به آرامی به استوانه اضافه کنید. سرعت اضافه کردن نباید باعث ایجاد تلاطم در آب شود. در حین اضافه کردن خواهید دید که از اطراف قطعه سیب زمینی حباب هایی خارج شده و مانند ماشینی که روشن شده باشد، شروع به حرکت میکند. کمی بعد از مشاهده این صحنه اضافه نمودن آب اکسیژنه را قطع کنید. خواهید دید که سیب زمینی با سرعت قابل ملاحظهای به بالای استوانه مدرج صعود میکند و در بالای سطح مایع قرار میگیرد. اگر مقدار آب اکسیژنه اضافه شده خیلی زیاد نباشد و یا سیب زمینی به نسبت درشت و سنگین باشد، بعد از چند دقیقه موفق به دیدن سقوط آرام سیب زمینی میشوید و برای جلوگیری از این اتفاق کافی است مقداری آب اکسیژنه به استوانه اضافه کنید.
یك قطره خون را از درون منفجر كنید
برای این تردستی به پنبه تمیز آغشته به الکل، لنست، لام، مقدار کمی آب اکسیژنه و یک فرد شجاع احتیاج دارید!
نوک یکی از انگشتان فرد شجاع را با پنبه آغشته به الکل ضدعفونی کرده و سوراخ کوچکی را با استفاده از لنست در آن ایجاد کنید. یک قطره خون را در وسط لام تمیز قرار داده و به آرامی یک قطره آب اکسیژنه روی آن بریزید. نتیجه جالب خواهد بود؛ به نظر میرسد که قطره خون از درون منفجر شده و حاصل این انفجار کف سفید رنگی است که در قطره خون ایجاد میشود و اثر خون کاملا محو میگردد.
مراحل انجام پروژه
مرحله اول: استخراج كاتالاز
- سیب زمینی را پوست كنده و آن را قطعه قطعه نمایید.
-50 گرم از سیب زمینی قطعه قطعه شده را به همراه 20 گرم یخ
(در قطعات كوچك) در دستگاه مخلوطكن بریزید.
- 30 ثانیه دستگاه را در دور تند روشن نمایید. از این زمان به بعد تمام مراحل كار باید در ظرف یخ انجام شود (به جای مخلوطكن میتوانید از رنده نیز استفاده كنید در اینصورت سیب زمینی را داخل ظرفی كه از قبل 20 میلیلیتر آب مقطر خیلی سرد وجود دارد، رنده كنید.)
- مایع داخل مخلوطكن را با استفاده از كاغذ صافی، صاف نمایید.
- مایع صاف شده را در استوانه مدرجی به حجم 100 میلیلیتر ریخته و به آن آب مقطر سرد اضافه نمایید، تا حجم نهایی صد میلیلیتر گردد، آب و عصاره سیب زمینی را خوب مخلوط كنید و محلول بدست آمده را در ظرف درداری بریزید و آن را در دمای سرد نگهداری نمایید (یخچال)، حداكثر تا یك روز بعد از تهیه آب سیب زمینی، آن را مصرف نمایید.
مطالب مرتیط:
مشااهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه اول
مشاهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه دوم
مشاهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه سوم
مشاهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه چهارم
مشاهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه پنجم
مشاهده فعالیت آنزیم کاتالاز در گیاهان مختلف، جلسه ششم
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه/: زینب باقری
تنظیم: نسرین صادقی