تجزیه و ترکیب صوت - بخش دوم
ارتعاش های هوای ناشی از یک چشمه صوت غشا و سوزن وصل به آن را به ارتعاش در می آورد.
در مطلب قبل با نوفه آشنا شدید و برای درک بهتر به توضیحات بیشتری در این مطلب می پردازیم.
تفاوت بلندی و شدت صوت: شدت صوت یک کمیت فیزیکی است اما بلندی صوت یک خاصیت فیزیولوژیکی که علاوه بر شدت صوت به گوش انسان نیز بستگی دارد.
نوفه یا سر و صدا واژهای است که برای توضیح وضعیت صدا در زمانهای به خصوص به کار میرود. صدا، تعریف نوفه بر اساس جنبههای فیزیکی صدا ممکن نیست، چرا که یک صدا میتواند در یک لحظه «خواسته» باشد، در صورتی که در شرایط دیگر یا برای همان افراد «ناخواسته» باشد و به عنوان نوفه تلقی شود و لذا به دلیل مطرح شدن عوامل ذهنی و فیزیولوژیکی و حالات درونی ارائه تعریف برای آن مشکل است. اما به طور کلی به صداهای ناخواسته یا آزاردهنده که به هر دلیلی بر فعالیتهای روزانه ما اثر منفی بگذارد، نوفه گفته میشود.
صداها زمانی ناخواسته گفته میشود که:
صحبت کردن و برقراری ارتباط میان افراد را تحت تأثیر قرار دهند.
در فرایندهای فکر کردن و تمرکز فکری اختلال ایجاد کنند.
از انجام مناسب فعالیتها جلوگیری نمایند.
هر گاه از صفحه ای خیلی استفاده شود، سوزن گرام شیارهای صوتی را خراب می کند به طوری که کناره ها خراش بر می دارند و شکل آنها به هم می خورند. در نتیجه صفحه خراب شده خش خش می کند. اگر روی صفحه خطی بیفتد به هنگام کار تق تق می کند. به این ترتیب هر گونه نامنظمی در شیار صوتی که موجب پرش های کوپک یا بزرگ سوزن شود، نوفه تولید می کند. این مثال اجازه می دهد ویزگی های عمده ای را که ارتعاش های موسیقی را از ارتعاش های نوفه متمایز می کنند بر شماریم، هر چند مرز دقیقی بین آنها وجود ندارد.
صدای موسیقی (نت) را هنگامی می شنویم که ارتعاش های دوره ای باشند. برای مثال، تار پیانو صدایی از این نوع تولید می کند. هر گاه همزمان چند کلید را بنوازیم یعنی صدای چند نت را در آوریم، درک صدای موسیقی محفوظ خواهد ماند، اما اختلاف در موزونی و ناموزونی نتها آشکار می شود.
موزون ترکیبی از نت ها است که صدایی که تولید می کند به گوش انسان خوشایند است در حالی که صدای نا موزون احساس ناخوشایند دارد. معلوم شده است، تنهایی که نسبت دوره هایشان کوچک و ساده است موزون هستند.
مثال: اگر دوره ها به نسبت 3/2 (در نظریه موسیقی، چنین ترکیبی از اصوات را کوئینتا می گویند)، 4/3 (کوارتا)، 5/4 (ماژور سوم) و غیره باشند، موزونی مشاهده می شود.
نوفه با ارتعاش هایی به شکل کاملا غیر دوره ای مشخص می شود، که می تواند ارتعاش طولانی و خیلی نامنظم یک شکل پیچیده یا تک کوبها باشد. از این دیدگاه نوفه باید شامل اصوات متناظر با حروف بی صدا (اصوات هیس، بی صداهای لبی) باشد.
در همه موارد، ارتعاش های نوفه عبارتند از شمار خیلی زیادی از نوسان های هماهنگ در بسامدهای متفاوت. با افزودن به تعداد کلیدهای پیانو که همزمان زده می شوند می توان چنین صداهایی را تولید کرد.
بنابراین، طیف نوسان هماهنگ تک بسامد است. طیف نوسان متناوب دسته ای از بسامدها، یعنی بسامد اصلی و هماهنگ های بالاتر مضرب آن را در بر می گیرد. در ترکیب های موزون اصوات، طیفی داریم که چند تا از این دسته ها را در بر دارد، به صورتی که صورت و مخرج نسبت بسامدها عددهای درست کوچک می باشند. در ترکیب های ناموزون اصوات، بسامدهای اصلی با چنین نسبت های ساده ای به هم ارتباط ندارند. هر چه شمار بسامدها در طیف معینی زیادتر باشد، بیشتر به نوفه نزدیک هستیم. نوفه های معمولی طیف هایشان شمار زیادی از بسامدها را در بر دارند.
صوت در دو نوع مستقیم و غیر مستقیم دریافت میشود. صداهای مستقیم در یک فرم کروی انتقال یافته و از منبع به طور مستقیم به شنونده میرسند و این فرم کروی در حرکت باعث میشود در تمام جهتها در یک زمان مشخص حرکت داشته باشد. در حالت غیر مستقیم صدا در اثر برخورد با یک سطح بازگشت یافته و سپس به دریافت کننده میرسد. صدا همزمان که از مسیرهای مختلف خارج میگردد دریافت میشود.
منبع:https://fa.wikipedia.org
مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان