تبیان، دستیار زندگی
جیسون بورن پنجمین قسمت از مجموعه فیلم های سینمایی با محوریت شخصیت بورن و سومین تجربه پل گرین گرس در ساخت این مجموعه است.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نقد و بررسی جیسون بورن

نگاهی به فیلم "جیسون بورن" ساخته گرین گرس

"جیسون بورن" پنجمین قسمت از مجموعه فیلم های سینمایی با محوریت شخصیت بورن و سومین تجربه "پل گرین گرس" در ساخت این مجموعه  است.

محمدرضا مقدسیان-بخش سینما و تلویزیون تبیان
جیسون بورن

طبق سیاق همیشگی این دسته از آثار این فیلم هم در فضای پرهیجان و برمحوریت تعلیق ورمز گشایی تولید شده که البته مشخصه های اصلی گونه تریلر را شامل می شود. نسخه تازه بورن فیلمنامه پر ایرادی دارد اما از حیث کارگردانی و حفظ تمپو بالا اثری همراهی برانگیز است.

در واقع در دل فضای شلوغ و پرتلاطم فیلم مخاطب مجال مواجه شدن و تامل بر ایرادات فنی فیلم را نمی یابد. در این شکل از فیلمسازی که هالیوود تبحر و تخصص بالایی در آن دارد، رعایت قواعد فیلمسازی بر مبنای سرگرم نگه داشتن مخاطب با هر شیوه ای ستون اصلی ساخت اثر است.

همین فرمول باعث می شود که مثلا در فیلم های گونه تریلر بیش از آنکه وقت برای نوشتن فیلمنامه آنچنانی و یا حتی بازی های تاثیرگذار و خلق سکاس های حسی به یاد ماندنی صرف شود، می بایست بخش عمده انرژی صرف بالا نگاه داشتن میزان انرژی و هیجان فیلم به هر قیمت شود. در همین مسیر هم هست که بازی "مت دمون" در نقش جیسون بورن ، چندان شباهتی به بازی های به یادماندنی سینما ندارد و بیشتر جنبه بصری حضوری او اهمیت دارد تا شیوه بازی و اکت های ریز و درشتی که در چهره ، کلام و یا بازی او می توان جستجو کرد.

در مدلی سخت گیرانه حتی می توان گفت که بازی بازیگران در تریلرهایی از این دست بیشتر در حد یک بدلکار و یا در سطح اکسسوار (لوازم صحنه) تقلیل پیدا می کند.کافی است برای درک بهتر این ماجرا سکانس پرت شدن بورن از 5 طبقه ارتفاع را در نظر بگیریم، لحظه ای که باخبر می شود مامور فاسد سیا (وینسنت کسل) می خواهد او را بکشد، در ادامه لحظه ای را که به بورن شلیک می شود، و در ادامه لحظه ای که بورن از ارتفاع به زمین می افتد و ... جدای از غیر قابل باور بودن این سکانس که البته در دل سکانس های پر هیجان فیلم باورپذیر به نظر می آید و ذات این جنس فیلم ها وجود چنین سکانس هایی را طلب می کند، تغییرات چهره و شیوه بازی مت دمن کمترین میزان تغییر را نشان می دهد، گویی یک روبات در حال بازی در فیلم است و نه یک بازیگر.

در دل فضای شلوغ و پرتلاطم فیلم مخاطب مجال مواجه شدن و تامل بر ایرادات فنی فیلم را نمی یابد. در این شکل از فیلمسازی که هالیوود تبحر و تخصص بالایی در آن دارد، رعایت قواعد فیلمسازی بر مبنای سرگرم نگه داشتن مخاطب با هر شیوه ای ستون اصلی ساخت اثر است.

همین ویژگی در سکانس روبرو شدن او با قاتل پدرش هم رخ می دهد، در حالی که می بایست مقطع مهمی از اجرای بازیگر باشد، مت دمون بازهم پوکر فیس و بی خاصیت ظاهر می شود و جنس اجرای او در این سکانس هیچ تفاوتی با سکانس مثلا استراحت کردنش در تخت خواب ندارد.

"جیسون بورن" از حیث محتوا اما نکته جالب توجهی را تداعی می کند. اساسا بر کسی پوشیده نیست که فیلم هایی از این دست بر این قاعده استوارند که جنسی از فساد یا کژی و ناصافی در سیستم ایجاد می شود، قهرمان ایده ال گرای فیلم به چالش با دلایل فساد برمی خیزد، در نهایت عامل فساد از بین می رود و نتیجه اینکه سیستم آنقدر بزرگ و امن هست که حتی اگر فسادی هم در آن رخ دهد، توسط خود سیستم کنترل و نابود شود. در این مسیر قهرمان و ضد قهرمان در دو سر طیف قرار می گرفتند و یکی سیاه و دیگری سفید است. در جیسون بورن اما ماجرا طور دیگری است. همه چیز در جیسون بورن خاکستری شده است. قهرمان فیلم که همان بورن باشد برای انتقام شخصی خودش اقدام می کند و نه برای نجات سیستم چه که سیستم برای او خالی از اهمیت است. از سوی دیگر زن جوانی که سودای پیشرفت در سیا را دارد هم تا دقایق نهایی شخصیتی سفید را تداعی می کند اما وقتی پای قانع نشدن بورن به میان می آید سخن از حذف او به میان می آورد. این دو شخصیت در واقع قهرمان های اصلی فیلم هستند که این بار خاکستری تصویر شده اند.

جدای از آسیب ناپذیر جلوه دان سیستم امنیتی در فیلم، نکته بسیار مهم تر تاکید بر اصل حفظ حریم شخصی در فضای مجازی است."جیسون بورن" با دستمایه قراردادن به خطر افتادن اطلاعات شخصی میلیون ها کاربر فضای مجازی دست روی ایده بکر گذاشته است که به شدت برای مخاطب امروزی قابل درک و همراهی برانگیز است. در واقع قهرمان سری بورن این بار می آید تا فضای مجازی و امنیت اطلاعات شخصی کاربران را حفظ کند.

در نهایت باید گفت که "جیسون بورن" بهترین نمونه از مجموعه این فیلم ها نیست اما اثری سرگرم کننده و همراهی برانگیز است و در این مسیر چارچوب های همیشگی فیلمسازی در هالیوود را رعایت کرده است.حتما برای ذهن های حساس به کیفیت فیلمنامه و بازی بازیگران "جیسون بورن" حرف تازه ای ندارد اما برای سرگرم شدن گزینه مناسب است.